TVP Historia Piątek, 06.12.2024 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1912 - odkrycie popiersia Nefretete; 1917 - deklaracja niepodległości Finlandii przyjęta przez tamtejszy parlament; 1971 - pierwszy w Polsce kolorowy program telewizyjny; 1980 - ukazał się "Niby - dziennik" Zygmunta Mycielskiego; 07:20 SPÓR O HISTORIĘ - ZBRODNIE NIEMIECKIE NA POMORZU Debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Już w pierwszych tygodniach okupacji, jesienią 1939 roku Niemcy przystąpili do akcji niszczenia polskich warstw przywódczych na obszarze Pomorza Nadwiślańskiego. Ginęli reprezentanci elity politycznej, gospodarczej i intelektualnej narodu polskiego. Grupą szczególnie znienawidzoną byli księża katoliccy. "Kto należy do narodu polskiego, musi zniknąć. Najzaszczyniejszym dla nas zadaniem jest uczynienie wszystkiego, aby każdy przejaw polskości, obojętnie jakiego rodzaju, zginął bez reszty" - mówił do volksdeutschów zwierzchnik Wolnego Miasta Gdańska Albert Forster, człowiek, który miał na sumieniu powstanie obozu koncentracyjnego w Stutthofie i zbrodnię w Piaśnicy. Co dziś wiemy o eksterminacji narodu polskiego na terenach włączonych w 1939 roku do III Rzeszy? 08:00 CZAS HONORU - ODC. 1 SKOK Serial wojenny, 48 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski Byli młodzi, pełni energii, zapału i wiary. Pięknie żyli i pięknie ginęli - dumnie, z godnością. O takich właśnie ludziach opowiada serial "Czas honoru" odwołujący się do fascynującej i stosunkowo mało znanej karty historii polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. Wiosną 1941 r. grupa przeszkolonych w Anglii polskich żołnierzy została zrzucona na teren okupowanej Polski. Mieli tu przeprowadzać akcje dywersyjne. Na ekranie mają twarze popularnych aktorów: Jana Englerta, Macieja Zakościelnego, Jana Wieczorkowskiego, Jakuba Wesołowskiego i Antoniego Pawlickiego, którzy znakomicie odnajdują się w wojenno-sensacyjnej konwencji. Dodatkowego dramatyzmu i autentyzmu przydają serialowi archiwalne zdjęcia z czasów wojny przeplatające poszczególne wątki. W wojennym, epicko-heroicznym klimacie utrzymana jest również czołówka filmu i towarzysząca jej muzyka. Poznajemy ich jeszcze w Anglii, gdy kończą przeszkolenie. Oddział składa się z pięciu osób. Najstarszy, Czesław Konarski (Jan Englert), zawodowy major Wojska Polskiego, po klęsce wrześniowej wraz z synami: Władkiem (Jan Wieczorkowski), sportowcem i porucznikiem WP, oraz młodszym Michałem (Jakub Wesołowski), studentem medycyny, przedostał się do Anglii. Obaj młodzieńcy również wchodzą w skład oddziału. W kraju została żona Czesława, lekarka Maria (Katarzyna Gniewkowska), która od tamtej pory nie miała wieści od męża i synów, nie wie nawet, czy żyją. Pozostali członkowie oddziału to: Janek Markiewicz (Antoni Pawlicki), absolwent architektury, urodzony w rodzinie rzemieślniczej na warszawskiej Pradze, oraz Bronek Woyciechowski (Maciej Zakościelny), przed wojną jedyny dziedzic fortuny warszawskiego fabrykanta. W Warszawie została jego narzeczona, aktorka Wanda (Maja Ostaszewska). Ona też w 1939 r. straciła kontakt z ukochanym, jest przekonana, że Bronek nie żyje. A bez niego życie straciło dla niej sens. Dziewczyna zażywa kupioną pokątnie truciznę. Na szczęście, okazuje się, że nie był to cyjanek, jak sądziła. Wanda trafia do szpitala, gdzie doktor Maria próbuje ją odratować. Przebywająca w Anglii piątka żołnierzy wprost rwie się do walki. Już nie mogą się doczekać, kiedy zostaną wysłani do Polski. Kilka wcześniejszych prób dotarcia nad terytorium ojczyzny kończyło się fiaskiem. Teraz wreszcie do kraju zostaje przesłana na falach BBC wiadomość o planowanym zrzucie spadochroniarzy w okolicach Chojnowa. Oddział rusza niewielkim samolotem w drogę. Tymczasem w Warszawie podczas łapanki zostaje schwytana grupa Polaków, którzy mają być rozstrzelani w lesie. Są wśród nich: młody działacz ruchu oporu Antek (Michał Kowalczyk) i działający od niedawna w konspiracji Karol Ryszkowski (Łukasz Konopka), do 1937 r. oficer polskiego wywiadu, wyrzucony stamtąd dyscyplinarnie. W ostatniej chwili Ryszkowski, powołując się na znajomość z majorem Abwehry Martinem Halbe (Krystian Wieczorek), unika rozstrzelania. Halbe zna go jeszcze sprzed wojny, kiedy spotkali się na zawodach jeździeckich. Teraz, aby ratować swoją skórę, Ryszkowski odwieziony do siedziby gestapo wyjawia Niemcom miejsce planowanego zrzutu spadochroniarzy. Major Halbe wiąże z dawnym agentem wywiadu dalsze plany. Kierując się informacjami Ryszkowskiego, gestapo, pod dowództwem standartenfuhrera Gerda Kellera (Krzysztof Stelmaszyk), urządza w okolicach Chojnowa zasadzkę na spadochroniarzy. Nad miejscem zrzutu pojawia się angielski samolot. 09:05 HISTORIA POLSKI - TUNKA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Świątkowski Scenariusz: Tomasz Świątkowski Tunka to wieś położona w Dolinie Tunkińskiej, w Buriacji, w Rosji. W XIX wieku służyła jako miejsce zesłań więźniów politycznych, m.in. grupy 145 księży aresztowanych w powstaniu styczniowym. W obliczu trudnych warunków ekonomicznych księża założyli spółkę, która organizowała zaopatrzenie oraz zajmowała się uprawą roli. Ich dzieje opisał ksiądz Żyskar w książce "Tunka". Jednak najsłynniejszym zesłańcem osadzonym w Tunce był Józef Piłsudski, który przebywał tam od sierpnia 1890 do kwietnia 1892, czyli do końca okresu swojej zsyłki. I właśnie pobyt Piłsudskiego w Tunce jest głównym tematem filmu. Filmowa opowieść o Tunce i zesłaniu Józefa Piłsudskiego toczy się w dwóch planach czasowych: współczesnym i historycznym, i obydwa te plany nawzajem się przenikają, choćby z tego względu, że mimo upływu wielu lat, wciąż spotykamy tam liczne polskie ślady. Osią fabularną jest wyprawa ekipy z Muzeum Lwowa i Kresów Wschodnich z Kuklówki Radziejowickiej do Tunki, po chałupę, w której mieszkał Piłsudski. Ta kwatera Piłsudskiego została zidentyfikowana już wcześniej, podczas pobytu w Tunce dr. Krzysztofa Jabłonki, znakomitego znawcy życia i dzieła Marszałka. Ekipa Muzeum najpierw dokładnie opisała chałupę, następnie rozebrała poszczególne jej elementy, i wysłała je transportem do Polski. Na terenie Muzeum chałupa została powtórnie złożona i po obowiązkowych zabiegach konserwatorskich, udostępniona zwiedzającym, jako ważny obiekt całego skansenu, dokumentującego los polskich zesłańców syberyjskich. Doktor Krzysztof Jabłonka jest naszym filmowym przewodnikiem po Tunce i okolicy. Ten znakomity znawca Józefa Piłsudskiego staje się również przewodnikiem, nie tylko po Syberii Marszałka, ale również po całym jego życiu, w którym pobyt w Tunce, jak opisałem to powyżej, odegrał trudną do przecenienia rolę. 10:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KWATERY HITLERA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1990 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki, Wojciech Nalazek Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym wydaniu magazynu: kwatery Hitlera, Afrika Korps i bombowiec Gumman Avenger. 10:35 ALEKSANDER CZYŻEWSKI. SŁOŃCEM URZECZONY (ALEXANDER CZYŻEWSKI. ZNIEWOLONY PRZEZ) Film dokumentalny, 48 min, Białoruś, 2018 Reżyseria: Taras Waszczenko Leonardo da Vinci XX wieku. Tak współcześni nazywali naukowca Aleksandra Czyżewskiego, urodzonego w Ciechanowcu. W wieku 21 lat zrobił doktorat, a w wieku 24 lat został profesorem. Głównym obiektem jego zainteresowań naukowych było Słońce. Czyżewski pierwszy na świecie zasugerował, że aktywność słoneczna wpływa na procesy ziemskie - klęski żywiołowe, epidemie. Za swoją pracę w dziedzinie heliobiologii naukowiec mógł otrzymać Nagrodę Nobla, ale został zmuszony do odmówienia wystąpienia o jej przyznanie. 11:25 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 12 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 12:15 TYGRYSY EUROPY - ODC. 4 - DECYZJE Serial komediowy TVP, 51 min, Polska, 1999 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza Zdjęcia: Wojciech Rawecki Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Janusz Rewiński, Agnieszka Wagner, Paweł Deląg, Beata Ścibak, Jerzy Gruza, Ignacy Machowski, Piotr Fronczewski, Wojciech Pokora, Ewa Sałacka, Hanna Stankówna, Joanna Kurowska, Zofia Czerwińska, Piotr Zelt, Agnieszka Pilaszewska, Wojciech Skibiński Monika waha się, czy przyjąć intratną posadę u Nowaków. Nie czuje się na siłach, by w ciągu kilku miesięcy przerobić z dziećmi biznesmena program czterech lat nauki. Wreszcie pod wpływem nieodpowiedzialnego zachowania matki, szastającej pieniędzmi na prawo i lewo, zgadza się na korepetycje, by ratować finanse rodziny. Najbardziej zadowolony z takiego obrotu rzeczy jest Jacek, coraz bardziej zafascynowany nauczycielką. Również matka Moniki, bezrobotna eksmodelka, ma wreszcie powód, by pochwalić się córką przed sąsiadkami. Czarne volvo zajeżdżające regularnie pod ich blok z zabójczo przystojnym Jackiem za kierownicą robi bowiem nie tylko na niej wielkie wrażenie. 13:20 KULTOWE ZABYTKI - ODC. 5 HOTEL DE CRILLON - ODRODZENIE MITU (HOTEL DE CRILLON: THE RENAISSANCE OF A PARIS LANDMARK) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Guenaelle Troly Seria dokumentalna (8 odcinków) opowiada o słynących ze swojego stylu architektonicznego, wartości historycznej i politycznej, najwspanialszych budynkach, siedzibach, pałacach i katedrach Francji. Wypowiedzi najlepszych ekspertów, archiwalia i zdjęcia zabiorą nas w podróż po najbardziej kultowych zabytkach Francji. Odcinek 5 - "Hotel de Crillon - odrodzenie mitu". Ten piękny budynek w Paryżu to legenda. Wybudowany został w 1758 r. jako rezydencja dla księcia de Crillon. W 2013 r. został zamknięty na kilka lat, gdyż był w opłakanym stanie i wymagał gruntownego remontu. Zaplanowano, że po odnowieniu będzie jednym z najbardziej luksusowych hoteli na świecie. Zobaczymy, jak wszystko zostało przemyślane w najdrobniejszych szczegółach. Towarzyszymy pokojówkom, kucharzom, kwiaciarzom i dekoratorom. Dzieła sztuki. Współczesne litografie. Cenne tkaniny. Zajrzymy tam, gdzie innym nie wolno, by śledzić odrodzenie tego zabytku. Hotel de Crillon otrzymuje finalnie status luksusowego. To miejsce tchnie historią i Paryżem. To znaczy, że trzeba było nawiązać do francuskiej sztuki życia, która łączy w sobie gastronomię, rzemiosło, piękno i architekturę. 14:20 NIEZNANE TWARZE HISTORII - ŚWIĘTY MIKOŁAJ. ODC. 2/6 (THE FACES OF HISTORY) Serial dokumentalny, 36 min, Wielka Brytania, 2022 Pamięć o niektórych osobowościach przetrwała próbę czasu. Wielu ludzi kojarzy Kleopatrę, Joannę d'Arc, Marco Polo, Szekspira czy św. Mikołaja, ale czy na pewno ich znają i czy wiedzą jak wyglądali. Seria zagłębia się w osobiste historie tych niezwykłych postaci. Aktor Derek de Lint podróżuje po całym świecie, aby odkryć nowe dowody, które przybliżą widzów do nich jak nigdy wcześniej i ujawnią psychologiczne, fizyczne i społeczne profile każdej z tych osób. W trakcie podróży zespołu badawczego każdy nowy dowód jest przekazywany uznanemu grafikowi 3D Mao Lin Liao, który wykorzystuje wyniki badań do stworzenia zdumiewającej, przypominającej wyglądem postać historyczną, rekonstrukcji. W końcu jesteśmy w stanie spojrzeć im w oczy! 15:35 KORONA KRÓLÓW - ODC 130 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Ewa Bulanda, Konrad Sobieszczański Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Tomasz Sapryk, Marcin Rogacewicz, Piotr Nowak, Mateusz Kmiecik, Dagmara Brodziak, Sylwia Skrzypczak, Krzysztof Grabowski, Katarzyna Radochońska, Wojciech Czerwiński, Zbigniew Waleryś, Justyna Ducka, Piotr Michalski, Maja Wachowska Odc. 130 Król jest bardzo zadowolony z wyboru przyszłego zięcia. Jasiek jednak nie ufa Bogusławowi. Kunad, przygotowujący rzeźbę zmarłego króla Władysława, odwiedza Adelajdę. Czaruje ją swoimi opowieściami i wyraźnie ją adoruje. Księżna Agnieszka prosi Guncela, aby towarzyszył Helenie w przejażdżce konnej. Miła atmosfera szybko przeradza się w nerwową, ponieważ rycerz zarzuca dziewczynie zbytnie zainteresowanie Henrykiem - ojcem małej Anny. Jest zazdrosny. 16:05 SENSACJE XX WIEKU - BITWA POD MOKRĄ - SIŁA KAWALERII Widowisko historyczne, 46 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Aktorzy: K. Dracz, R. Mohr, R. Pazura, A. Szopa, J. Schejbal, D. Deląg, E. Lubos, A. Szczytko, A. Ilczuk, W. Zakrzewski Zdjęcia: Waldemar Szmidt Widowisko z cyklu "Sensacje XX wieku" przypomina mało znaną historię z września 1939 roku. Atak Niemiec na Polskę pamiętamy zwykle jako pasmo klęsk i porażek naszej armii. Błędy taktyczne dowództwa, spowodowane ślepą wiarą w naszych sojuszników oraz oczywista przewaga wojsk niemieckich doprowadziły do ostatecznej przegranej. Ale w tej historii są epizody, w których niewielkie polskie oddziały zadawały jednostkom Wermachtu poważne straty. Jednym z nich jest bitwa pod miejscowością Mokra. Dowódca Armii Poznań, generał Tadeusz Kutrzeba, przewidział rozwój sytuacji na froncie i doprowadził do starcia, w którym znakomicie współpracowały ze sobą różne formacje wojskowe. Trzon polskiego natarcia stanowiła Wołyńska Brygada Kawalerii wspierana przez pociąg pancerny Śmiały oraz lotnictwo. Niemcy doznali ogromnych strat, ale bitwa pod Mokrą nie mogła zmienić biegu wydarzeń. 17:00 HISTORIA POLSKI - TADEUSZ ROMER. MISJA NIEMOŻLIWA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jacek Papis Film opowiada historię Tadeusza Romera, skupiając się głównie na okresie II wojny światowej. Ukazuje reakcję Japończyków na początek wojny (napaść Niemiec na Polskę) i rolę Romera we wzbudzeniu ich sympatii względem Polaków. Następnie - w skrótowy sposób - pokazana jest dyplomatyczna kariera Tadeusza Romera, która doprowadziła go do objęcia stanowiska ambasadora RP w Tokio. Widzowie dowiadują się, przed jakimi wyzwaniami stanął wówczas Romer i jak spieszył z pomocą żydowskim (choć nie tylko) uciekinierom z Polski i Litwy. Ukazana zostaje droga Romera (przez Szanghaj i Afrykę Południową) aż do objęcia przez niego funkcji ambasadora na najtrudniejszej placówce dyplomatycznej - w ZSRR. Tam, sytuację, w jakiej się znajduje, dodatkowo komplikuje odkrycie grobów katyńskich, co w konsekwencji prowadzi do zerwania stosunków dyplomatycznych między ZSRR a rządem polskim na uchodźstwie. Romer trafia na Środkowy Wschód, gdzie spotyka się z wizytującym armię generała Andersa premierem Władysławem Sikorskim. Okazuje się, że Romer jest nieustannie w oku cyklonu wszędzie tam, gdzie dzieje się historia, gdzie ważą się przyszłe losy naszego kraju. Jest jednym z ostatnich, który widzi żywego generała Sikorskiego (przed katastrofą na Gibraltarze). Kolejnym epizodem wojennej działalności Romera jest objęcie przez niego funkcji ministra spraw zagranicznych rządu na uchodźstwie i misja ostatniej szansy: podróż do Moskwy na rozmowy ze Stalinem. Klęska tych negocjacji przyprawia Romera o zawał serca. Ostatnie lata swojego życia spędza na emigracji w Kanadzie, angażując się aktywnie w sprawy tamtejszej Polonii. 18:10 LUDZIE I MASZYNY - ODC. 1 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Aleksandra Fudala Barańska Scenariusz: Aleksandra Fudala Barańska Wyjątkowe miejsca, wyjątkowe historie, mnóstwo dowodów na to, jak rozwijały się przemysł i nauka i jak przemysłowe dziedzictwo z powodzeniem można wykorzystać współcześnie. Cykl "Ludzie i Maszyny" zaprasza na spotkanie z historią obiektów poprzemysłowych z uwzględnieniem ich roli w rozwoju regionów, przemian, jakie wywołały oraz ich roli i wykorzystaniu 100 lat później. 18:50 CZAS HONORU - ODC. 2 NA POLSKIEJ ZIEMI Serial wojenny, 47 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski Oddział dywersyjny podejmuje kolejną próbę dotarcia nad terytorium Polski. Tym razem się udaje, chociaż cała piątka omyłkowo ląduje ok. 20 km od planowanego miejsca zrzutu. Nie obywa się też bez poważniejszych kłopotów - spadochron Władka zaczepia się o gałęzie drzew, chłopak musi skakać ze sporej wysokości i skręca nogę. Co gorsza, spadochroniarze natykają się na niemiecki patrol: są zmuszeni zabić dwóch żołnierzy, nie wiedząc, że wśród drzew ukrył się trzeci z nich. Zakopują też pasy z przywiezionym złotem i kierują się w stronę Warszawy. Ponieważ przygotowana przez gestapo obława na "zrzut" z Anglii kończy się fiaskiem, rozwścieczony standartenfuhrer Gerd Keller dochodzi do wniosku, że Karol Ryszkowski go oszukał. Oddaje go w ręce sadysty Rappkego, który torturuje go podczas przesłuchań. Niewiele pomaga interwencja majora Halbe z Abwehry. Dopiero kiedy zostaje odnaleziony jeden ze spadochronów, Karol odzyskuje zaufanie Niemców. Wanda prosi doktor Marię o skontaktowanie jej z działaczami podziemia. Chce się włączyć do walki. Lekarka początkowo odmawia, sytuacja zmusza ją jednak do skorzystania z oferty Wandy. Kiedy gestapo przeszukuje szpitale w poszukiwaniu zbiegłego Antka, ciężko ranny i wciąż bardzo osłabiony, chłopak zostaje ukryty w mieszkaniu Wandy i jej matki Heleny (Ewa Wencel). Oddział majora Konarskiego trafia do pierwszego punktu kontaktowego, którym jest mieszkanie niejakiego Rogalskiego (Leon Charewicz). Wskutek nieporozumienia dywersanci biorą Rogalskiego za zdrajcę, o mały włos nie dochodzi do strzelaniny. Poznają też łączniczkę Olę (Paulina Chapko), studentkę medycyny i podopieczną doktor Marii, która ma im pomóc w przemieszczaniu się po Warszawie. 20:00 PLANETA SKARBÓW - ODC. 5 EUROPA (PLANET OF TREASURES EP. 5 EUROPE) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 5 - "Europa". W Hiszpanii przejdziemy szlakiem świętego Jakuba do Santiago di Compostela, we Francji odwiedzimy Paryż, w Niemczech zajrzymy w dolinę Renu do twórców organów i zwiedzimy zabytki z okresu rewolucji przemysłowej w Volklingen. Jednak podróż zacznie się od Wenecji. Otrzymaliśmy specjalną zgodę na przelot. Oglądając to miasto z lotu ptaka, zaczynamy rozumieć, czemu stanowi ono symbol naszego dziedzictwa. Wielkie place, pałace i kościoły na brzegach kanałów. Piękna architektura i sztuka. Lecz bez morza nic by z tego nie było. Europa to kontynent w ciągłym ruchu. Otaczające go wody zawsze grały tu ważną rolę. Europejczycy ciągle podróżowali. Europejska różnorodność nie ma sobie równych. Jej bogata kultura zrodzona w toku burzliwej historii wpływa na rozwój całego świata. Dlatego Europejczycy powinni o nią zadbać. Jednak skarby Europy to nie tylko przeszłość. Zjednoczona Europa tworzy nową historię, a jej dziedzictwo należy utrwalać dla przyszłych pokoleń. 21:00 ZMIERZCH IMPERIUM - KAROL WIELKI, OJCIEC EUROPY. ODC. 4/4 (END OF EMPIRE) Serial dokumentalny, 60 min, USA, 2018 Australijski fotoreporter David Adams przemierza Wielką Brytanię, Gruzję, Uzbekistan, Chiny i Indie przybliżając historie czterech charyzmatycznych przywódców: Karola Wielkiego, Attyli, Tamerlana i Edgara Spokojnego oraz ich rodów, które straciły w spektakularny sposób wpływy po śmierci tych władców. Seria jest niezwykle atrakcyjna wizualnie: wykorzystano w niej najnowsze techniki graficzne i filmowe, między innym prezentując widzom eksponaty w wirtualnym muzeum. 22:00 ZABÓJCZY WIDOK (A VIEW TO A KILL) Film sensacyjny, 125 min, Wielka Brytania/USA, 1985 Reżyseria: John Glen Scenariusz: Richard Maibaum, Michael G. Wilson Aktorzy: Roger Moore, Christopher Walken, Tanya Roberts, Grace Jones, Patrick MacNee, Patrick Bauchau, David Yip, Fiona Fullerton Piętnasty film z ekranowego cyklu o przygodach brytyjskiego agenta 007 Jamesa Bonda, a także siódmy i zarazem ostatni, w którym postać tę odtwarza Roger Moore. Jak zwykle, opinie na temat kolejnego "Bonda" były podzielone. Przeciwnicy zarzucali "Zabójczemu widokowi" wtórność wielu wątków, brak wyrazistego "czarnego charakteru". Fani tej sensacyjno - przygodowej serii przyjęli ją jednak z uznaniem, emocjonując się zwłaszcza otwierającą film sekwencją narciarskiego pościgu za Bondem w śniegach Alp (udających wschodnie krańce Syberii) czy scenami rozgrywającymi się na szczycie jednego z pylonów słynnego mostu Golden Gate. W obsadzie, obok Rogera Moore'a, znaleźli się: ufarbowany na złoty blond Christopher Walken ("Psy wojny", "Łowca jeleni"), Patrick MacNee, pamiętny z popularnego serialu "Rewolwer i melonik" oraz czarnoskóra piosenkarka Grace Jones. W kolejną "dziewczynę Bonda" wcieliła się Tanya Roberts, która jednak nie podbiła serc publiczności, ani też krytyków. Realizacja filmu pochłonęła ok. 30 mln dolarów, a zdjęcia kręcono w Paryżu, w Chantilly - jednym z najpiękniejszych zamków nad Loarą oraz w San Francisco. Tytułową piosenkę wykonuje zespół Duran Duran. James Bond udaje się na Syberię, gdzie przechwytuje mikroprocesor wykradziony przez agenta 003 z radzieckiego centrum naukowego. Radzieckie służby graniczne zabijają wprawdzie 003, ale Bond wymyka się pościgowi. W Londynie okazuje się, że przywieziona przez niego "kostka" jest dokładną kopią opracowanego przez Brytyjczyków mikroprocesora najnowszej generacji nieczułego na działanie promieniowania radioaktywnego. Wszystko wskazuje na to, że ktoś wykradł brytyjską dokumentację i udostępnił ją Rosjanom. Podejrzenie pada na Maxa Zorina, przemysłowca, który zbił fortunę na wydobyciu ropy naftowej, a obecnie chce zawładnąć światowym rynkiem elektronicznym. Zorin znany jest także jako właściciel wielkich stajni. Jego konie od pewnego czasu wygrywają wszystkie zawody, choć wcześniej wykazywały kiepską formę. Prywatny detektyw wynajęty przez federacje jeździecką do wyjaśnienia tego fenomenu, ginie z rąk tajemniczego mordercy. Okazuje się nim czarnoskóra May Day, kochanka Zorina, będąca - podobnie jak on sam - produktem genetycznych eksperymentów nazistowskiego lekarza. Jego "dzieła" wyróżniają się niezwykłą inteligencją, ale i psychopatyczną naturą. Bond, podając się za ekscentrycznego bogacza, udaje się w towarzystwie swego kolegi po fachu, Tibbetta, do posiadłości Zorina, gdzie właśnie odbywa się eleganckie przyjęcie połączone z wyścigami konnymi i aukcją wierzchowców. Agenci odkrywają w podziemiach tajne laboratorium, gdzie koniom wszczepia się pod skórę mikroprocesory stymulujące ich zachowanie na torze. Tibbett przypłaca to odkrycie śmiercią, Bond jak zwykle wychodzi cało z opresji. Z pomocą uroczej Stacey Sutton, poznanej na przyjęciu u Zorina, agent 007 odkrywa, jaki jest rzeczywisty cel działań Zorina, byłego agenta KGB: chce on wywołać trzęsienie ziemi i gigantyczną powódź, która zaleje kalifornijską Krzemową Dolinę. Z chwilą, gdy z mapy zniknie centrum amerykańskiego przemysłu elektronicznego, Zorin stanie się światowym potentatem w tej dziedzinie. (A VIEW TO A KILL) 00:15 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA CICERO Cykl dokumentalny, 49 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Glacel Prowadzący: Bogusław Wołoszański Był październik 1943 roku. Niemcy przegrały dwie wielkie bitwy na froncie wschodnim. Losy wojny odwróciły się. Wielka Armia Czerwona zaczęła spychać na zachód Wermacht. W Wielkiej Brytanii alianci zachodni przygotowywali się do inwazji na kontynent, która miała nastąpić w połowie 1944 roku. Nie zapadła jednak decyzja, gdzie wylądują wojska alianckie. Dla Niemców poznanie miejsca inwazji miało cenę wygrania wojny. 01:20 MIASTO DZIECI Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2018 Reżyseria: Dagmara Spolniak Scenariusz: Dagmara Spolniak W 1948 osłabiona wojną Polska przyjmuje kilkanaście tysięcy przybyszów ewakuowanych z ogarniętej wojną domową Grecji. W kilku transportach są dzieci. Na forum ONZ Polska zostaje oskarżona o ich porwanie. Jednym z dzieci jest pochodzący z Tesalii siedmioletni Odyseas Kalomeros, który uwikłany z dziwne mechanizmy historii w 1953 roku odebrany zostaje mamie i przywieziony do tajemnego ośrodka w Policach w samym środku Puszczy Wkrzańskiej. "Miasto dzieci" opowiada o historii położonego na odludziu ośrodka, do którego prowadziła tylko jedna brama zamykająca dostęp do kontaktów ze światem na zewnątrz. Jak w "Tajemniczym ogrodzie" Frances Hodgson Burnett. W wychowaniu dominowała karność i dyscyplina w klimatach wojskowych rekrutów: w planach, kilka tysięcy dzieci miało wrócić do Grecji i walczyć z przeciwną stroną. Do powrotu janczarów nigdy nie doszło, a po latach dzieci rozjechały się od Australii po Argentynę, nie zapominając o swojej drugiej ojczyźnie. 02:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PUŁTUSK Z NAPOLEONEM W TLE Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:55 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - INWAZJA, KTÓREJ NIE BYŁO CZ. 2 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Ułłowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Program cykliczny popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony alianckim przygotowaniom do lądowania w Normandii.