Program 1 Niedziela, 15.12.2024 06:20 SŁOWNIK POLSKO@POLSKI - TALK - SHOW PROF. JANA MIODKA (628) 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Beata Świętnicka, Witold Świętnicki Scenariusz: Dariusz Dyner, Witold Świętnicki Muzyka: Tymon Ratajczyk Prowadzący: Justyna Janus - Konarska, prof. Jan Miodek Słownik polsko@polski to program edukacyjny o języku polskim z udziałem językoznawcy prof. Jana Miodka. W rozmowach z widzami profesorowi asystuje dr Justyna Konarska - Janus językoznawczyni. Uczestnicy programu, za pośrednictwem komunikatorów internetowych, mogą zadawać pytania dotyczące gramatyki, ortografii czy słowotwórstwa języka polskiego. Prof. Miodek w lekki i przystępny sposób opowiada o najczęstszych błędach językowych. Odwołuje się przy tym do żywego języka, głównie mówionego, który można usłyszeć na polskiej ulicy i którym posługuje się współczesna polska emigracja. Program nagrywany jest w historycznej bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego. W tym odcinku: Jaka jest etymologia słowa "ksiądz"? Co to znaczy "w zanadrzu"? Co to znaczy, że "coś nie pykło"? Znaczenie słowa "merdać". Jaka jest etymologia słów "szopka" i "kolęda"? Co to takiego "kociokwik"? jak odmieniać przez przypadki słowo "kanikuła"? Skąd się wzięło powiedzenie "siarczysty mróz"? Etymologia nazwiska Paliwoda 06:55 SŁOWO NA NIEDZIELĘ - PAN MIREK I JAN CHRZCICIEL 5 min, Polska, 2024 Reżyseria: Mateusz Pleskacz Scenariusz: o. Mateusz Stachowski, Mateusz Pleskacz Prowadzący: o. Mateusz Stachowski W dzisiejszej Ewangelii Jan Chrzciciel nie mówi celnikom: oddajcie wszystko ubogim, a do żołnierzy: zostańcie pustelnikami. On wzywa ich do zrobienia tego, co jest w ich zasięgu. Każdego z nas Bóg wiedzie swoim tempem i znakiem prawdziwego nawracania się. Bóg może zmieniać zupełnie inaczej niż my tego oczekujemy. Do tej pory tegoroczny Adwent zachęcał, byśmy byli przy Bogu w każdym czasie, pamiętając, że On zna wszystkie nasze sytuacje. Że Jego słowo, Jego działanie jest skuteczne mimo bardzo niekorzystnych okoliczności. A dziś odkrywamy, że Adwent, to czas wspólnego oczekiwania na Jezusa. Oczekiwania razem z tymi, z którymi nie zawsze jest nam po drodze. Ale to właśnie te drogi mamy prostować, wyrównywać, by móc spotkać Pana. 08:50 MARYSIA I NAPOLEON Komedia, 110 min, Polska, 1966 Reżyseria: Leonard Buczkowski Scenariusz: Andrzej Jarecki, Leonard Buczkowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Beata Tyszkiewicz, Gustaw Holoubek, Juliusz Łuszczewski, Halina Kossobudzka, Ignacy Machowski, Kazimierz Rudzki, Anna Ciepielewska, Bogumił Kobiela, Wieńczysław Gliński, Andrzej Zaorski Komedia kostiumowa. Akcja rozgrywa się w dwóch planach: współczesnym i historycznym. Polska, druga połowa XX wieku. Francuski historyk Napoleon Beranger wybiera się na zjazd do Warszawy. Po drodze przez przypadek zatrzymuje się w Walewicach. W tamtejszym pałacyku poznaje uroczą Polkę Marysię. Jest ona łudząco podobna do dawnej pani Walewic - szambelanowej Marii Walewskiej. Beranger poddaje się grze wyobraźni - w marzeniach on sam jest Napoleonem Bonaparte, a Marysia - jego piekną kochanką. Ta wycieczka w przeszłość zbliża naukowca i młodą polską studentkę. W ich romansie role zostają odwrócone. Polska dziewczyna z roku 1966 jest równie piękna jak ta z roku 1806, lecz niezależna i świadomie tworząca własny los. Prawdziwy romans Marii Walewskiej i Napoleona trwał niespełna trzy lata, poznali się na przełomie lat 1806/07, a już w roku 1810 Napoleon poślubił Marię Ludwikę. W tym samym roku Maria Walewska urodziła cesarzowi syna Aleksandra. 10:55 KOMISARZ ALEX - ODC. 280 (SERIA XXII ODC. 12) "SCHRONISKO" Serial kryminalny TVP, 45 min, Polska, 2024 Reżyseria: Mariusz Palej Scenariusz: Peter Moser, Karolina Frankowska, Bartosz Staszczyszyn, Peter Hajek, Wojciech Lepianka Aktorzy: Janusz Chabior, Olaf Lubaszenko, Katarzyna Zawadzka, Jan Marczewski, Rafał Żabiński, Patryk Wereszczyński, Piotr Szekowski, Piotr Bondyra, Witold Wieliński, Bartosz Czarny, Pola Błasik, Mikołaj Matczak, Artur Główka, Jakub Winnicki, Marcin Rogacewicz Znaleziono zwłoki Romana Jakubowskiego - mieszkańca schroniska dla bezdomnych. Na miejscu zbrodni był namalowany farbą tajemniczy cytat z książki Nietzschego. Policjanci odwiedzają schronisko dla bezdomnych. Trafiają na Adamskiego, który utrzymywał bliski kontakt z zamordowanym. Od niego dowiadują się, że Jakubowski wyszedł niedawno z więzienia. Policjanci odwiedzają zakład karny. Trafiają do więźnia, z którym ofiara miała konflikt. Okazuje się, że mężczyzna ma alibi na czas, w którym zginął Jakubowski. Przełom w śledztwie to nagłe wezwanie do schroniska, w którym Adamski znalazł puszkę po farbie. Takiej samej farby użył morderca Jakubowskiego. 11:55 MIĘDZY ZIEMIĄ A NIEBEM 35 min, Polska, 2024 Prowadzący: Grzegorz Miśtal W programie podajemy najświeższe informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie, przypominamy o ciekawych wydarzeniach kościelnych i społecznych. Przedstawiamy także aktualne wydarzenia z życia Stolicy Apostolskiej. W trakcie programu transmitujemy modlitwę Anioł Pański prosto z placu Św. Piotra oraz słowa papieża Franciszka skierowane do wiernych. 12:45 WNIEBOWZIĘCI Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2024 Scenariusz: ks. Mariusz Pawlina W trzecią niedzielę Adwentu zawsze słyszymy słowa o działalności Jana Chrzciciela na Pustyni Judzkiej. Adwent poprzedza Boże Narodzenie, tak jak Jan poprzedzał przyjście Jezusa. W Ewangelii nie padło słowo "radość", mimo to Jana Chrzciciela można nazwać prorokiem adwentowej radości. Po pierwsze, źródło radości tkwi w bliskim, nadchodzącym już Jezusie, którego Jan głosi. Radość bycia drugim. Jan mówi o jeszcze jednym ważnym elemencie adwentowej radości - o byciu drugim. Wyznaje, że nie jest Mesjaszem, a nadchodzącemu Panu nie jest nawet godzien rozwiązać rzemyka u sandałów. Zdejmowanie sandałów z nóg Pana to obowiązek sługi. Jan nie czuje się godny nawet tego miana. Jan uczy radości, która płynie z bycia drugim, ustąpienia pierwszego miejsca Jezusowi. 13:10 BBC W JEDYNCE - ZALOTY WŚRÓD ZWIERZĄT - ODC. 1 NA WIDOKU (THE MATING GAME EP. 1 IN PLAIN SIGHT (GRASSLANDS)) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Jeff Wilson Seria dokumentalna, 5 odcinków, opowiadająca o najbardziej fascynujących, zabawnych i dramatycznych poszukiwaniach partnera i pozostawieniu trwałej spuścizny. Niektóre gatunki muszą stawić czoło wyzwaniom rozległego środowiska, aby znaleźć przedstawiciela płci przeciwnej. Tymczasem inni walczą przeciwko swoim sąsiadom w masowych skupiskach godowych. Niektórzy robią wrażenie na randkach niewyobrażalnie skomplikowanymi zachowaniami lub wyglądem. Inni budują niezwykłe konstrukcje, aby udowodnić swoją wartość. Gra w krycie ujawnia różnorodne, fascynujące i wręcz dziwaczne strategie, których używają różne zwierzęta, aby znaleźć partnera. Spotkamy początkujących podrywaczy i starych cwaniaków, wiernych i oszustów, ekstrawaganckich i odrażających. Eksplorując pięć różnych siedlisk na sześciu kontynentach, ta seria oferuje najlepszy wgląd w to, czego potrzeba, aby odnieść sukces w grze godowej. Odc. 1. Na widoku. Namibia w południowo - zachodniej Afryce. Warunki panujące w tej prastarej krainie wpłynęły na zwyczaje godowe tutejszych mieszkańców. Strusie. Ściśle określone zasady ich zalotów formowały się przez ponad 60 milionów lat. W okresie rozrodczym, w każdym stadzie dominuje jeden samiec. Jego terytorium i samice to z trudem zdobyte dobra. Potężnym kopnięciem struś mógłby zabić lwa. Samice strusia są bardzo wybredne i chcą, by on ruszył za nimi w pościg. Mogą biec z prędkością 70 kilometrów na godzinę. Tam, gdzie rośnie bujna trawa, zaloty łączą się zwykle z większą rywalizacją. Samiec zebry przez wiele lat gromadził własną grupę samic. Co roku przybywają do Serengeti. Na trawiastych obszarach Afryki często można dostrzec gliniane twierdze. Każdą z nich włada wszechmocna królowa termitów. Jej oddany partner - król, towarzyszy jej całe życie. Łąki w południowej Australii. Samce kangura olbrzymiego walczą o dostęp do samic. W północnej Finlandii grupy samców bataliona gromadzą się na tokowiskach. Zwycięstwo w zalotach łączy się z pewnymi konsekwencjami. Dla niektórych to największe ze wszystkich wyzwań. 14:20 MOTYLEM JESTEM CZYLI ROMANS 40 - LATKA Komedia, 88 min, Polska, 1976 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza i Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Mieczysław Jahoda Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Irena Jarocka, Irena Kwiatkowska, Anna Seniuk, Saturnin Żórawski, Roman Kłosowski, Andrzej Chrzanowski, ZofiaCzerwińska, Stefan Friedmann, Jerzy Karaszkiewicz Zachęceni ogromnym sukcesem telewizyjnego serialu "Czterdziestolatek" Jerzy Gruza i Krzysztof Teodor Toeplitz zdecydowali się jeden z epizodów z życia tytułowego bohatera rozwinąć w filmie fabularnym. Akcja "Motylem jestem" rozgrywa się w ciasnym M - 4 i na budowie Dworca Centralnego. Pojawiają się znane z serialu postacie - Karwowscy, dyrektor Wardowski, minister Zawodny, Maliniak i oczywiście Kobieta Pracująca. W roli nowej znajomej Stefana, Ireny Orskiej, wystąpiła popularna wówczas piosenkarka Irena Jarocka, a jej przebój z 1974 roku "Motylem jestem" stał się tytułową piosenką filmu. Inżynier Stefan Karwowski kieruje pracą na jednym z odcinków budowy Dworca Centralnego. Pewnego dnia wezwano go do ministra Zawodnego, gdzie dowiedział się, że został wytypowany do telewizyjnego programu "Człowiek Miesiąca". Zaczynają się gorączkowe przygotowania do telewizyjnego debiutu. Cała załoga prześciga się w pomysłach, jak w najbardziej atrakcyjny sposób przedstawić postępy na budowie. Z funduszu zakładowego wypłaca się pracownikom po złotówce na telefony do studia, a w dniu emisji programu samochody rozwożą budowniczych po mieście, by głosowali na Karwowskiego. Stefan zostaje Człowiekiem Miesiąca. Tymczasem bohater kontynuuje znajomość z popularną piosenkarką Ireną Orską, którą poznał w czasie prób do programu. Jeden z wieczorów spędzają razem w nocnym lokalu, a Karwowski wracając nad ranem do domu oświadcza Magdzie, że impresario proponuje mu wspólne występy z Ireną. Za cichą zgodą przełożonych Stefan coraz rzadziej pojawia się na budowie. Coraz częściej za to bierze udział w występach estradowych, udziela wywiadów i przebywa w towarzystwie Ireny. Pewnego dnia sportowym samochodem piosenkarki wyjeżdżają za miasto i wtedy Stefan oświadcza, że chce porzucić żonę i poślubić Irenę. Gwiazda bez słowa odjeżdża zostawiając inżyniera daleko od Warszawy. W domu Karwowski wyznaje wszystko Magdzie i postanawia wrócić do solidnego życia. Okazuje się jednak, że jego miejsce na budowie zajął już ktoś inny. 17:35 DAJĘ SŁOWO - MACIEJ ORŁOŚ - /10/ Talk-show, 45 min, Polska, 2024 Reżyseria: Agnieszka Krotki - Żmijewska Scenariusz: Agnieszka Krotki - Żmijewska, Paweł Kalisz Prowadzący: Maciej Orłoś W klimacie klubu jazzowego, podbitym przez występujący na żywo band, Maciej Orłoś prowadzi rozmowy z wybitnymi osobistościami świata polskiej kultury i sztuki. Rozmowy pełne uśmiechu i zabawy, ale też refleksji i łez wywołanych przez, być może zatarte już w pamięci, wydarzenia zarówno z życia prywatnego, jak i zawodowego. Przywołać je pomogą wyjątkowi goście: koledzy ze szkolnych ławek, sąsiedzi, znajomi z podwórka, którzy wraz z publicznością zasiądą przy kawiarnianych stolikach. Ich wspomnienia uzupełnione są felietonami i archiwalnymi materiałami, które pomogą również widzom wziąć udział w podróżach sentymentalnych. Prowadzący rozmawia z bohaterką programu - Urszulą Dudziak - o jej drodze do światowej kariery, która wiodła z Polski, przez Skandynawię aż do światowej stolicy jazzu - Nowego Jorku. Urszula Dudziak opowiada o swoich relacjach z muzykiem Michałem Urbaniakiem czy pisarzem Jerzym Kosińskim. Artystka wspomina też współpracę, m.in. z Krzysztofem Komedą, Milesem Davisem czy Stingiem. Mistrzyni wokalizy opowie też o kulisach powstania jej największego przeboju "Papaya Song", swoim życiu na Podlasiu i planach na przyszłość. Goście odcinka: Tomasz Stockinger - aktor Grzegorz Piotrowski - saksofonista Jacek Cudny - przyjaciel Agnieszka Iwańska - reżyserka filmu o bohaterce 18:40 JAKA TO MELODIA? - ODC. 5506 Teleturniej muzyczny, 45 min, Polska, 2024 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Magdalena Jaremczuk Prowadzący: Robert Janowski Quiz muzyczny propagujący muzykę rozrywkową. Rywalizacja zawodników, tocząca się w czterech rundach, polega na bezbłędnym i natychmiastowym odgadywaniu tytułów kolejnych fragmentów muzycznych. Prowadzenie Robert Janowski. Benefis Andrzeja Piasecznego. Na cel charytatywny grają: Anna Dereszowska, Tatiana Okupnik, Marcin Kusy. 19:30 PROGRAM INFORMACYJNY 19.30 28 min, Polska, 2024 Główne wydanie codziennego programu informacyjnego. 20:20 MIŁOŚĆ I TURBULENCJE (AMOUR ET TURBULENCES/LOVE IS IN THE AIR) Komedia romantyczna, 93 min, Francja, 2013 Reżyseria: Alexandre Castagnetti Scenariusz: Vincent Angell, Xavier Nemo Aktorzy: Ludivine Sagnier, Nicolas Bedos, Jonathan Cohen, Arnaud Ducret, Brigitte Catillon, Clementine Celarie Kiedyś przeżyli razem piękne chwile. Ale ich namiętny związek zakończył się kilka lat temu. Od tej pory nie utrzymywali ze sobą żadnych kontaktów. Aż pewnego razu spotykają się przypadkowo podczas lotu z Nowego Jorku do Paryża. Dziwnym zbiegiem okoliczności trafiają na miejsca w samolocie obok siebie. Antoine i Julie - bo o nich tu mowa - są teraz skazani na swoje towarzystwo na najbliższe siedem godzin lotu, choć tego nie planowali. On - młody i obiecujący prawnik zawsze kochał życie i rozrywki, nigdy nie stronił od płci pięknej. Ona była bardziej stateczna od niego, myślała poważnie o stabilizacji i przyszłości, dlatego nie chciała dłużej tolerować jego równie beztroskich kolegów oraz licznych romansów. Po rozstaniu z ukochanym Julie związała się z przystojnym i odpowiedzialnym życiowo biznesmenem, Franckiem. Leci do Paryża, bo właśnie tu za kilka dni ma się odbyć ich ślub. Z kolei Antoine w mieście nad Sekwaną jest umówiony na rozmowę w sprawie pracy. Przypadkowe spotkanie w samolocie byłych kochanków to rozdrapywanie starych ran, wylewanie wzajemnych żalów i pretensji, które czasem jednak przeplatają się z cudownymi wspomnieniami. I choć Antoine i Julie wciąż łączy jakaś więź, to wszystko wskazuje na to, że ich związek tu już przeszłość. Ale czy na pewno? Czy ten lot może zamienić się w romantyczną podróż we dwoje? 22:10 ZAKOCHANA JEDYNKA - GWIAZDKOWA RANDKA MOJEGO TATY (MY DAD'S CHRISTMAS DATE) Film obyczajowy, 87 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Mick Davis Scenariusz: Brian Marchetti, Jack Marchetti Aktorzy: Jeremy Piven, Joely Richardson, Olivia-Mai Barrett, Nathalie Cox, Roger Ashton-Griffiths, Megan Brown Martinez, Hadar Cats Wzruszająca opowieść utrzymana w pogodnym, świątecznym nastroju. Bohaterami filmu są owdowiały ojciec i jego córka. David stracił przed dwoma laty żonę w wypadku samochodowym. Od jej śmierci sam zajmuje się córką Jules. I choć bardzo się stara, nie uniknie problemów wychowawczych. Coraz trudniej mu znaleźć wspólny język z dorastającą pociechą. Wciąż pamięta o żonie, czuje się bardzo osamotniony. Jules również brakuje matki, rodzinnego ciepła i zrozumienia. Kocha ojca i zamierza mu pomóc, by znów odzyskał radość życia. Chce znaleźć dla niego nową towarzyszkę, która będzie go wspierać w trudnych chwilach, a dla niej samej stanie się przyjaciółką, godną powierzenia wszelkich tajemnic. Jules zakłada ojcu profil na różnych portalach randkowych. Mimo wielu kandydatek chętnych związać się z Davidem, on wciąż nie znajduje tej jedynej. Kolejne próby też kończą się fiaskiem. Ale wysiłki Jules nie do końca poszły na marne. W efekcie córka i ojciec bardzo zbliżają się do siebie i ze zdumieniem odkrywają, że sami mogą być dla siebie najlepszymi przyjaciółmi. 23:50 WAŁĘSA. CZŁOWIEK Z NADZIEI. Film biograficzny, 119 min, Polska, 2013 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Janusz Głowacki Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Paweł Mykietyn Aktorzy: Robert Więckiewicz, Agnieszka Grochowska, Iwona Bielska, Zbigniew Zamachowski, Maria Rosaria Omaggio, Ewa Kolasińska, Mirosław Baka, Michał Czernecki, Remigiusz Jankowski, Wojciech Kalarus, Piotr Probosz, Marcin Hycnar W filmie Wałęsa. Człowiek z nadziei Andrzej Wajda odważnie łączy epokowe wydarzenia z tym, co prywatne, wręcz intymne. Przedstawia historię wielkich przemian, która przetoczyła się nie tylko przez zebrania partyjne, wiece i Okrągły Stół, ale także przez jedno z mieszkań na gdańskim osiedlu z wielkiej płyty. Próbuje uchwycić fenomen przemiany prostego, skupionego na codzienności człowieka w charyzmatycznego przywódcę. Po Człowieku z marmuru i Człowieku z żelaza film zamyka tryptyk, w którego centrum jest człowiek podejmujący walkę z niesprawiedliwością. Wałęsa. Człowiek z nadziei to opowieść o czasie, w którym walka ta zwiastowała zmiany w całej Europie i pozwalała odważniej spojrzeć w przyszłość. To historia człowieka, który nie tracił nadziei. 02:00 KAZNODZIEJA Z KARABINEM (MACHINE GUN PREACHER) Dramat, 123 min, USA, 2011 Reżyseria: Marc Forster Scenariusz: Jason Keller Zdjęcia: Roberto Schaefer Muzyka: Asche & Spencer Aktorzy: Gerald Butler, Michelle Monaghan, Michael Shannon, Kathy Baker, Souleymane Sy Savane Twórców filmu zainspirowała niezwykła postać Sama Childersa, znanego w świecie jako Machine Gun Preacher, czyli kaznodzieja z karabinem, byłego członka gangu motocyklowego z Pensylawnii, który z agresywnego alkoholika i narkomana przeobraził się w człowieka wielkiej wiary, obrońcę sierot. Wraz z żoną założył fundację Angels of East Africa, mającą na celu ratowanie dzieci w Sudanie Południowym i Ugandzie. Swoje życie i dramatyczne doświadczenia Childers opisał w biograficznej książce, wydanej w Polsce pod tytułem "W obronie innych", która stała się właśnie podstawą scenariusza. Główny wątek skupia się przede wszystkim na osobie Sama Childersa, ale scena otwierająca film pokazuje najpierw Sudan Południowy, gdzie Armia Bożego Ocalenia (LRA) dopuszcza się gwałtownego ataku na wioskę. Ta sekwencja nie jest bez znaczenia dla całego kontekstu filmu. Childers był złym człowiekiem, żyjącym na marginesie, nadużywał alkoholu, brał heroinę i kokainę, wchodził w konflikt z prawem, co przypłacił utratą wolności. Po wyjściu z więzienia dowiaduje się, że jego żona striptizerka zerwała z zawodem i nawróciła się na chrześcijaństwo, ale on nie zamierzał się zmieniać. Kiedy nieomal zabija bezdomnego, żona mocno nalega, by poszedł z nią do kościoła. Od tej pory jego życie powoli się zmienia. Childers znajduje dobrą pracę w budownictwie, a potem zakłada własną firmę budowlaną. Podczas służbowej podróży do Ugandy, gdzie nadzoruje budowę domów dla uchodźców, wyrusza do Sudanu, choć zostaje ostrzeżony o rozdartej wojną strefie. Tu styka się z tragicznym losem sudańskich dzieci i postanawia wybudować dla nich sierociniec. Jego wysiłek idzie jednak na marne, bo oddziały LRA, sprawujące w Sudanie krwawe rządy, zrównują budowlę z ziemią. Zrezygnowany i zły dzwoni do żony, która zachęca go, by bez względu na sytuację odbudował sierociniec. Teraz już nic nie powstrzyma Childersa, który wypowiada prawdziwą wojnę oprawcom z LRA i staje się obrońcą bezbronnych i pokrzywdzonych dzieci. Wreszcie sprzedaje swój biznes w Ameryce i wraca do Sudanu, by wraz z żoną całkowicie poświęcić się słusznej sprawie.