TVP Dokument Środa, 11.12.2024 05:45 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - LECĄ ŻURAWIE Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Wysmukły, wyprostowany, dumnie chodzi po polach na zgrabnych, długich nogach. Ma eleganckie popielate upierzenie i czarne końcówki skrzydeł. Żuraw jest ważnym gatunkiem wzbogacającym ptasią różnorodność w Polsce. Miejscem akcji odcinka są okolice Nowogardu Szczecińskiego, a bohaterem jest doskonały obserwator żurawi, filmowiec Marek Piotrowicz, który podpatruje gody żurawi. Żurawie zaczynają widowiskowy taniec godowy, którego widok zapiera dech w piersiach. Gesty, które mogą być stosowane w walce w tym wypadku zamieniane są na miłosne sygnały. To taniec miłości a nie, jak mogłoby wydawać się na pierwszy rzut oka, agresji. Ptaki krążą wokół siebie z rozpostartymi skrzydłami, wykonują niespodziewane wyskoki i głębokie skłony, podrzucają w górę kępki traw. Puszą się, przeganiają i trąbią jak ćwiczący hejnaliści, a wszystko to czynią na podmokłych łąkach. Z upływem czasu to widowisko powtarza się coraz rzadziej, aż zanika zupełnie, co oznacza, że ptaki zajęły się gniazdem i wysiadywaniem jaj. 06:20 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 24 W ŚWIECIE ŁEMKÓW Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Dlaczego podróżując po polskim Beskidzie Niskim, możemy natrafić na samotne drzwi, które stoją w środku pola? Kto je tam zostawił? Co symbolizują? Radek Kotarski rusza ich śladem i odkrywa barwną kulturę Łemków. Sprawdza, jak wielu zostało ich w Polsce, czym tradycyjnie się zajmowali i co dawniej jedli. Zapraszamy na magiczną podróż do świata tajemniczych górali. 06:55 Z PAMIĘTNIKA PASTERZA (BESTIARY - A SHEPHERD'S LEGACY) Film dokumentalny, 47 min, Niemcy, 2023 Reżyseria: Jose Antonio Vallejo Film dokumentalny opowiadający o tym jak nasi przodkowie porzucili łowiecko - zbieracki tryb życia po odkryciu rolnictwa, a ich obozy nomadów przekształciły się w osiadłe społeczności. Wtedy stopniowo traciliśmy bliski kontakt z naturą i gatunkami zwierząt, które towarzyszą nam we wspaniałej podróży zwanej życiem. Niemniej pasterze nadal wędrowali w poszukiwaniu świeżych pastwisk, na których mogliby wykarmić swoje stada. Niewiele artefaktów pozostało, które mogłyby nam opowiedzieć o tych twardych ludziach, którzy pracowali jako pasterze i zdobyli głęboką wiedzę o otaczającym ich świecie. Podczas długich godzin spędzanych w samotności obok stada najzręczniejsi z nich stworzyli niepowtarzalne i fascynujące przedmioty codziennego użytku, niektóre z nich wręcz piękne. 07:55 DZICY LOKATORZY MIAMI (MIAMI WILD) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2021 Reżyseria: Nathan Dappen, Neil Losin Film dokumentalny o Miami i wspaniałej, dzikiej przyrodzie w tym mieście i w jego okolicy. Miasto powstało w 1896 - m zyskując miano "magicznego". Urosło bowiem z małej osady na moczarach do rozmiarów metropolii niemal z dnia na dzień. Miami tętni życiem. Lokalnym i napływowym. Przybysze dostosowują do warunków, a miejscowi do nowych sąsiadów. To najbardziej szalone miasto Stanów Zjednoczonych. Tutaj Natura to nie tylko szczury i gołębie. Nigdy nie wiadomo, co ujrzymy za rogiem. Ta metropolia południowej Florydy stała się domem dla papug, pawi, lisów, jaszczurek i gigantycznych niebieskich krabów lądowych, które migrują ze swoich ziemskich nor do płytkich wód Zatoki Biscayne. W skomplikowanej sieci kanałów przecinających miasto można spotkać manaty, aligatory i krokodyle. Tropikalne ryby akwariowe, wypuszczane do miejskich dróg wodnych przez zmęczonych opieką właścicieli, rozwijają się tu wraz z kolorowymi pielęgnicami i Gambuzją. Nawet stado koczkodanów pochodzących z Afryki Wschodniej przetrwało dziesięciolecia w gęstych lasach namorzynowych w pobliżu lotniska Fort Lauderdale. Gdy w słonecznym Miami zapada zmrok, nietoperze wyłaniają się z kryjówek na strychach, by polować na zdobycz, a lądowe drapieżniki, takie jak szop pracz, lis szary i kojot, polują na wszystko, co mogą znaleźć. To najbarwniejsza, najbardziej egzotyczna i zaskakująca metropolia Stanów Zjednoczonych. Miasto znane jako "szalone Miami". 08:55 CHEMICZNY ŚWIAT - ODC. 2 WNĘTRZE (THE CHEMICAL WORLD EP. 2 WITHIN) Cykl dokumentalny, 51 min, Australia, 2021 Reżyseria: Marck Radomsky, Alice Tylor Scenariusz: Dr Jordan Nguyen Seria dokumentalna (3 odcinki) o tym, jak chemia ukształtowała naszą planetę, ludzkie życie i całe życie na Ziemi od gigantycznego płetwala błękitnego do najmniejszego organizmu jednokomórkowego. Co zaskakujące, ze wszystkich pierwiastków chemicznych w układzie okresowym tylko sześć: węgiel, wodór, azot, tlen, fosfor i siarka łączy się, tworząc wszystko, co znamy, od planet w naszym Układzie Słonecznym po niewidzialne bakterie i wirusy. Odc. 2 - "Wnętrze". Odkąd poznaliśmy strukturę DNA - kodu życia - nadeszła fala odkryć na temat biologii człowieka: naszych korzeni, chemii miłości, czy męskiej chemii zmieniającej się przez ciążę partnerki. Tylko cztery pierwiastki: węgiel, wodór, tlen i azot są składnikami 3 miliardów zasad azotowych w naszym DNA. Poznamy chemię naszych początków, cofając się w czasie o ponad cztery miliardy lat, aby odkryć nowe dowody życia na Ziemi, ukryte głęboko w strukturze geologicznej planety, w najgłębszych oceanach i w najdalszych zakątkach naszego Układu Słonecznego. Chemia pozwala zrozumieć starzenie się. DNA przekazuje informacje, tworząc własną kopię. Dążenie do opanowania chemii doprowadziło do niesamowitych przełomów, które ulepszyły każdy aspekt ludzkiego życia ale miały też niszczycielskie konsekwencje. 09:55 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - APULIA, KORZENIE ITALII (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Apulia. 11:25 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - WIESŁAW Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Seria składa się z dwunastu filmów poświęconych ludziom mieszkającym w ostatnim według alfabetu mieście - Żywcu. To opowieść o tradycji, ciągłości pokoleniowej i o pracy, która w Żywcu uważana jest za coś, co tworzy człowieka. W poszczególnych odcinkach cyklu poznamy żywieckie rodziny mieszczańskie i góralskie, które międzypokoleniowo kultywują tradycję, nawet, jeśli rozumieją ją trochę inaczej od siebie. Wiesław Wilga to rzeźbiarz samouk. Swoją twórczość dzieli na komercyjną i prywatną. Opowiada, jaki wpływ na niego miała rezygnacja ze zdawania na studia artystyczne i wybór pracy zarobkowej. Od lat jest odpowiedzialny za budowę szopki w Żywcu. Mówi o sobie, jestem praktykujący, ale niewierzący. Na co dzień pracuje w Miejskim Centrum Kultury. W dokumencie pokazujemy jego pracę nad ostatnią rzeźbą Ostatnia wieczerza. 12:05 KULTOWE ZABYTKI - ODC. 3 LUWR - NAJWIĘKSZE MUZEUM NA ŚWIECIE (THE LOUVRE, BUILDING A SYMBOL / LE LOUVRE - UN MUSE PHARAONIQUE) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Guenaelle Troly Seria dokumentalna (8 odcinków) opowiada o słynących ze swojego stylu architektonicznego, wartości historycznej i politycznej, najwspanialszych budynkach, siedzibach, pałacach i katedrach. Wypowiedzi najlepszych ekspertów, archiwalia i zdjęcia zabiorą nas w podróż po najbardziej kultowych zabytkach Francji. Odcinek 3 - "Luwr - największe muzeum na świecie". W sercu Paryża. 72 tysiące m2 powierzchni wystawienniczej w liczącym 800 lat pałacu. Komnaty są na miarę pałacu. Wielka galeria ma 460 metrów długości, a sala Denon 30 m. wysokości. Od średniowiecza po dwudziesty pierwszy wiek Luwr ewoluuje wraz ze zmieniającymi się ustrojami i stylami architektonicznymi. Zaspokajając ambicje władców, architekci stosują najnowocześniejsze techniki i nowatorskie materiały. Podobnie jak pierwotny zamek, Piramida staje się symbolem muzeum oraz dowodem technologicznego i architektonicznego mistrzostwa. Luwr to historia metamorfoz. Budowa znaczona rewoltami i tragediami. Oto kulisy tej architektonicznej przygody. Luwr odwiedza co roku 10 milionów gości. Przemierzają 14 kilometrów, podziwiając 40 tysięcy dzieł. Muzeum ma dwadzieścia dwie pary schodów ruchomych, 75 wind i 10 tysięcy stopni. Liczby te przyprawiają o zawrót głowy. 13:05 WIELKIE RODZINY - ODC. 5 Cykl dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Scenariusz: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Adam Lipiński, Paweł Banasiak, Marek Kozakiewicz, Filip Drożdż Wykonawcy: Rodzina Twarowskich, Rodzina Lewockich, Rodzina Da Cruz, Rodzina Kacprzyków Poranek u każdej z rodzin wygląda inaczej, ale wigilijny nastrój udzielił się wszystkim. Rodziny celebrują ten wyjątkowy dzień. U Da Cruzów cud narodzin sprawi, że tę Wigilię zapamiętają już na zawsze. Tym razem nie spędzają przy stole z rodziną, ale w szpitalu. W tę noc cudów na świecie pojawia się Gilbert, piąte dziecko Weroniki i Janu. I 38. bohater tej dokumentalnej serii. U Twarowskich, tradycyjnie gwar. Rozmowa w kuchni podczas ostatnich przygotowań do wigilijnej kolacji koncentruje się wokół liczby dzieci, które zamierzają mieć w przyszłości potomkowie Twarowskich. Dochodzą na koniec do wniosku, że muszą planować jednak nieco mniejsze rodziny, żeby móc spotykać się w komplecie. Tylko Zosia deklaruje urodzić dziesiątkę dzieci, żeby przebić rodziców, co do liczby potomstwa. Lewocki i dzieci lepią pierogi, Monika także jest zajęta. U Kacprzyków podobnie, w kuchni krząta się Janeczka, przed domem zaś Michał wiesza światełka. W każdym domu słychać radosne nucenie kolęd. Gdy nadchodzi Wigilia wszyscy siadają do stołu, jest odświętnie, uroczyście, bardzo rodzinnie. Rodziny łamią się opłatkiem, ściskają, tulą do siebie, składają życzenia, a Weronika tuli z Janu swoje nowo narodzone dziecko. 14:05 BYŁ SOBIE ŚWISTAK (BURROW BUDDIES - A EUROPEAN GROUND SQUIRREL STORY) Film dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2024 Reżyseria: Angelika Sigl Susełki europejskie potrzebują specjalnego środowiska: dobrego widoku, aby w porę dostrzec wrogów, piaszczystej gleby do kopania norek i przestrzeni do rozwoju kolonii. Warunki te są również ważne dla innych stworzeń, dlatego dzielą swoje siedliska z chomikami polnymi, guźcami, wiewiórkami i wieloma innymi. Można je spotkać jedynie w kilku miejscach w Europie, m.in. w Austrii, Czechach i Polsce. Coraz częściej w pobliżu człowieka. Tutaj spotykają się niestety z niebezpieczeństwem ze strony psów i kotów, ale za to przechodnie częstują ich jedzeniem. Dla większości cywilizacja jest utrudnieniem, muszą przemierzać drogi, aby znaleźć nowe terytoria. Wiele wiewiórek ziemnych ginie. Jak dotąd niewiele wiadomo na temat tych zwierzątek. Kolonia badawcza pod Pragą dostarcza informacji na temat "języka" susłów, ale także ich stanu zdrowia i tego, jak udaje im się przetrwać od ośmiu do dziewięciu miesięcy w roku bez pożywienia w swoich norach w ziemi. Ważne jest, aby wiedzieć jak najwięcej o tych zwierzętach i ich świecie, aby móc zapewnić im przetrwanie. 15:00 OCEANY AFRYKI - ODC. 1. POWRÓT OLBRZYMÓW (OCEANS AFRICA EP. 1 RETURN OF THE GIANTS) Cykl dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2020 Reżyseria: Charlie Luckock Film dokumentalny (3 części) o oceanach i ekostystemach w nich żyjących, które są wrażliwe i narażone na destrukcję ze strony człowieka. Afryka szczyci się jedną z najbogatszych i najbardziej zróżnicowanych linii brzegowych na świecie. Na zachodzie leży zimny Ocean Atlantycki. Na wschodzie Ocean Indyjski oferuje cieplejsze wody, w których kwitną rafy koralowe i rozwijają się gatunki tropikalne. Wybrzeże jest magnesem dla życia nadmorskiego - od ogromnych kolonii fok i ptaków morskich po rekiny. Pomimo obfitości i różnorodności życia tutejsze stworzenia odczuwają wszechobecną presję ze strony człowieka. Uszczuplone zasoby ryb zmuszają foki do polowania na ptaki, z którymi dzielą skaliste wyspy; żółwie mylą pływający plastik z pożywieniem, a rekiny są zabijane w sieciach wzniesionych w celu ochrony pływaków. W obliczu rosnącej presji ze strony ludzi życie na tym wybrzeżu potrzebuje pomocy. Na szczęście istnieje zespół ekspertów, którzy poświęcili swoje życie ochronie tego morskiego ekosystemu i wspaniałych stworzeń, które go zamieszkują. Załoga składa się z naukowców, działaczy na rzecz ochrony przyrody i pełnych pasji wolontariuszy. Ich misją jest ochrona i zachowanie wód naszej planety. Odc. 1 - "Powrót olbrzymów". Ruszamy na wyprawę odkrywczą. Szlakiem oceanicznego olbrzyma. Humbaka. Humbaki udało się ocalić. Jednak ich przyszłość wciąż jest niepewna. Pojawiają się bowiem nowe zagrożenia. Ocieplenie wód, wydobycie ropy i gazu a nawet głód. Na szczęście jest jeszcze czas na ratunek. RPA, kraj na styku dwóch oceanów. W XX wieku zabito niemal trzy miliony wielorybów różnych gatunków. Same humbaki straciły ćwierć miliona osobników. Coraz więcej ludzi staje w ich obronie. Jest więc nadzieja, że ich populacja odrodzi się na całym świecie. Lecz to nie koniec historii. Zdrowie oceanów i dobrobyt humbaków zależą od nas. Kluczem do sukcesu jest umiar, aby te wspaniałe zwierzęta mogły kontynuować swoje podróże. 16:05 CHEMICZNY ŚWIAT - ODC. 3 WPŁYW LUDZKOŚCI (THE CHEMICAL WORLD EP. 3 HUMAN IMPACT) Cykl dokumentalny, 51 min, Australia, 2021 Reżyseria: Marck Radomsky, Alice Tylor Scenariusz: Dr Jordan Nguyen Seria dokumentalna (3 odcinki) o tym, jak chemia ukształtowała naszą planetę, ludzkie życie i całe życie na Ziemi od gigantycznego płetwala błękitnego do najmniejszego organizmu jednokomórkowego. Co zaskakujące, ze wszystkich pierwiastków chemicznych w układzie okresowym tylko sześć: węgiel, wodór, azot, tlen, fosfor i siarka łączy się, tworząc wszystko, co znamy, od planet w naszym Układzie Słonecznym po niewidzialne bakterie i wirusy. Odc. 3 - "Wpływ ludzkości". Tym razem autorzy cyklu ukazują ciemniejszy wpływ antropogenicznej chemii na środowisko, odkrywając zagrożenia dla naszego przetrwania i przyglądają się kilku niedawnym przełomom, które mogą pomóc w odwróceniu szkód uczynionych przez człowieka. Innowacje obejmują węglowe panele słoneczne nowej generacji (nadające się do montażu w oknach samochodów, domów i budynków), wirowe urządzenie przepływowe, które redukuje toksyczne produkty uboczne w produkcji żywności i leków, rewolucyjną technikę usuwania węgla z atmosfery i magazynowania jej w cemencie budynków, odzyskiwanie fosforu niezbędnego do produkcji żywności z własnych odchodów oraz przywracanie do życia wymarłych gatunków. Dokument pozwoli świeżym okiem spojrzeć na świat i nasze w nim miejsce oraz docenić zawiłe, niekończące się reakcje chemiczne, stanowiące serce procesów zachodzących w obrębie materii. 17:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAROKO - TYSIĄCLETNIA CYWILIZACJA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Maroko. 18:05 KULTOWE ZABYTKI - ODC. 4 TAJEMNICE PAŁACU ELIZEJSKIEGO (THE ELYSE PALACE, ARCHITECTURE OF POWER / L’ELYSE - LES SECRETS D’UN PALAIS) Cykl dokumentalny, 53 min, Francja, 2019 Reżyseria: Guenaelle Troly Seria dokumentalna (8 odcinków) opowiada o słynących ze swojego stylu architektonicznego, wartości historycznej i politycznej, najwspanialszych budynkach, siedzibach, pałacach i katedrach. Wypowiedzi najlepszych ekspertów, archiwalia i zdjęcia zabiorą nas w podróż po najbardziej kultowych zabytkach Francji. Odcinek 4 - "Tajemnice Pałacu Elizejskiego". To najważniejszy budynek Republiki Francuskiej. Siedziba szefa państwa, która od wieków gości - i olśniewa - największe międzynarodowe postaci. Ten klasycystyczny pałac w niczym nie przypomina fortecy zaawansowanej technologii. Od kadencji Valery’ego Giscarda d’Estaing pod wschodnim dziedzińcem znajduje się bunkier prezydenta i sztab dowodzenia Jupiter z systemem odstraszania nuklearnego. Jest wiele rzeczy objętych tajemnicą. W jaki sposób osiemnastowieczny pałac stał się nowoczesnym kompleksem dwudziestego pierwszego wieku? Jak został zmodernizowany i przystosowany do wymagań władzy i bezpieczeństwa szefa państwa? Oto historia najważniejszego pałacu Francji. 19:05 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - DAVID HOCKNEY W KRÓLEWSKIEJ AKADEMII SZTUKI (DAVID HOCKNEY AT THE ROYAL ACADEMY OF ARTS) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Seria dokumentalna. To spotkanie z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, przy pomocy prywatnych listów ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w najbardziej renomowanych muzeach i galeriach na świecie. M. in. Leonardo, Rembrandt, Cezanne, Monet, Picasso. Odcinek 23. David Hockney w Królewskiej Akademii Sztuki jest jednym z kilku artystów, którzy pojawili się w Wielkiej Brytanii po drugiej wojnie światowej i na nowo wynieśli sztukę brytyjską na bardzo wysoki poziom. Taki, jaki osiągała w XIX wieku za czasów Turnera i Constable’a. Hockney oraz Francis Bacon, Lucien Freud, Frank Auerbach oraz paru innych, dokonali też czegoś, co zdaniem krytyków i historyków sztuki miało się już nigdy nie wydarzyć. Przywrócili do głównego nurtu sztuki malarstwo figuratywne. Hockney jest kwintesencją artysty brytyjskiego i jednym z najwybitniejszych artystów, jakich wydał ten kraj 20:10 ZABÓJCY PLANETY - ODC. 3 KAT LASÓW (PLANET KILLERS EP. 3 LE BURREAU DES FORETS) Serial dokumentalny, 48 min, Francja, 2022 Reżyseria: Martin Boudet Mini - seria dokumentalna (4 odcinki), której twórcy dołączają do Interpolu ds. Przestępstw Środowiskowych w poszukiwaniu czterech najbardziej poszukiwanych przestępców na świecie. Cztery odcinki. Czterech przestępców. Cztery polowania. To kryminaliści zabijający naszą planetę. W tej serii śledzimy działania Jednostki Interpolu. Szacuje się, że przestępstwa przeciwko środowisku generują rocznie 300 miliardów euro. Jednocześnie kary są znacznie niższe niż w przypadku innych przestępstw, co prowadzi do postrzegania ich jako obarczonych niskim ryzykiem i jednocześnie wysokim zyskiem. Odc. 3. Sahul Hameed, obywatel Indii zajmujący się przemytem drewna sandałowego czerwonego jest też podejrzany o próbę zabójstwa indyjskich funkcjonariuszy. Poszukiwany przez Interpol od siedmiu lat. Sandałowiec czerwony jest jednym z najdroższych gatunków drewna. Używa się go do produkcji kosmetyków i luksusowych mebli. Tona drewna sosnowego kosztuje 70 dolarów, a sandałowca czerwonego - 130 tysięcy. Przemytnicy pustoszą lasy i atakują wszystkich, którzy im się przeciwstawiają. Policja stara się powstrzymać przemyt najcenniejszego drewna na świecie. W lasach pozostało tylko pięć procent sandałowca czerwonego. Wycięto od osiemdziesięciu do dziewięćdziesięciu procent tego gatunku. Sahul Hameed przeprowadził się z rodziną do Dubaju i wciąż jest poszukiwany za międzynarodowy przemyt drewna sandałowego i usiłowanie zabójstwa indyjskich policjantów. Grozi mu dożywocie. 21:30 BIAŁORUŚ. POCZĄTEK Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2021 Reżyseria: Fiodor Bogomolov Swiatłana Cichanouska to dziś światowej sławy polityk europejski, symbol zmiany i wolnej Białorusi. Film przedstawia drogę od momentu, gdy zarejestrowała się jako kandydatka na prezydenta. Kobieta bez doświadczenia i wsparcia politycznego, nieznana gospodyni domowa dzięki swojej naturalnej filantropii z każdym dniem zyskiwała na popularności, aby ostatecznie uzyskać poparcie większości Białorusinów. Pozostała dla nich wybranym i ukochanym prezydentem nawet po przymusowym wygnaniu na Litwę. Białoruś. Początek - to film kronika, który pokazuje los Swiatłany Cichanouskiej od początku jej kariery politycznej jako członkini wspólnej siedziby białoruskiej opozycji do pierwszych dni przymusowej emigracji na Litwę. Będąc obok Swiatłany całą kampanię wyborczą, widz przemierzy miasta Białorusi, zobaczy proces zbliżenia Swiatłany z wyborcami. To, co dzieje się we wspólnej siedzibie, zachwycające wiadomości, przeszkody i groźby ze strony władz przeplatają się z tym, co dzieje się na ulicach Mińska w drugiej części filmu. Widz spędzi noc 9 sierpnia w siedzibie, a także zobaczy, co dzieje się na barykadach w bezpośrednim sąsiedztwie. Wybuchy, obrażenia, dym - operator uchwycił najjaśniejsze wydarzenia białoruskiego protestu. W trzeciej części (po wyborach) opowiadamy o białoruskim proteście pokojowym, którego ikoną jest właśnie Swiatłana. Pomimo wszystkich intryg przeciwko niej i gróźb pod adresem jej przyjaciół, krewnych i kolegów, Swiatłana staje się skupioną i pewną siebie przywódczynią Białorusi, nawet gdy znajduje się w Wilnie, poza granicami ojczystego kraju. 22:35 WIELKIE RODZINY - ODC. 6 Cykl dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Scenariusz: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Filip Zubowski, Adam Lipiński, Paweł Banasiak, Marek Kozakiewicz, Maciej Cuske Wykonawcy: Rodzina Twarowskich, Rodzina Lewockich, Rodzina Da Cruz, Rodzina Kacprzyków Rodzina Kacprzyków zabierze widzów do swojego świata, opowiadając o wspólnym biesiadowaniu i radości płynącej z takich spotkań przy stole, pokazując odmienne od miejskiego sposoby spędzania wspólnego czasu. A więc skoro zima to bieganie boso po śniegu, wspólna narciarska wyprawa, z przerwą na ich tradycyjne już gotowanie na powietrzu, po wcześniejszym zebraniu drewna w lesie na przygotowanie ogniska. I fotografie taty, który zatrzymuje w kadrze życie rodziny. Lewoccy wspólnie planują wyjazd, na którym nie byli już od kilku lat. Andrzej wpuszcza nas do swojego zawodowego życia. Towarzyszymy mu w spotkaniu z grupą kobiet, które ukochały flamenco. W tym odcinku usłyszymy mistrzostwo jego gitary, ale także zobaczymy w jaki sposób przygotowuje swoje dłonie do koncertów. Twarowscy będą towarzyszyć swoim pociechom w trudnych dla nich momentach. Tymka na olimpiadę z chemii odwiezie mama, na zawody Basi w judo pojedzie tata. Na przykładzie tej rodziny przekonamy się, że w dużej rodzinie jest miejsce na rozwijanie pasji i indywidualizm. Ale także dzielenie się umiejętnościami z rodzeństwem. Starszy brat, zapalony chemik, do swojego nowego domowego laboratorium zaprosi Stasia i Marysię, którzy z przerażeniem będą obserwować jak ich smaczne żelki służą chemicznym eksperymentom ich starszego brata. Basia, zawodniczka judo, objaśni Marysi jak zawiązywać pas. Po narodzinach Gilberta, piątego dziecka Janu i Weroniki, a 38. bohatera serialu, w domu wielkie oczekiwanie czwórki rodzeństwa i dziadków. Janu jedzie do szpitala po Weronikę. Po powrocie do domu wzruszeniom i powitaniom nie ma końca. 23:40 SYRIUSZ - ODC. 1 MORDERSTWO CZY SAMOBÓJSTWO? (EP. 1 MASSACRES OU SUICIDES?) Serial dokumentalny, 40 min, Francja, 2021 Reżyseria: Raphael Rouyer, Jean - Francois Poisson Scenariusz: Nicolas Brened Czteroodcinkowa seria dokumentalna. "Syriusz" to tajemniczy thriller, który dogłębnie przygląda się niewiarygodnej historii Zakonu Świątyni Słonecznej, kultu, który trafił na pierwsze strony gazet w latach 90. ubiegłego wieku. Jak daleko posunąłbyś się, by uciec przed apokalipsą? Trzech dziennikarzy połączyło siły, aby zbadać dwa pożary domów z ofiarami, jeden w Kanadzie, jeden w Szwajcarii. Zbyt podobne, by mogły być uznane za przypadkowe. W światowym śledztwie, przy pomocy spotkań, analiz sądowych i eksponatów, powiązali te wydarzenia z Zakonem Świątyni Słonecznej. W tym niejasnym kulcie wyznawcy wierzyli, że poprzez samobójstwo mogą zostać przeniesieni do gwiazdy Syriusza, aby przeżyć życie pozagrobowe. Dziennikarze zaczęli się zastanawiać, czy było to zbiorowe samobójstwo? Czy może się to powtórzyć? A jeśli tak, to gdzie? Seria przenosi nas z powrotem do lat 90. , w tę dziwniejszą niż fikcja historię pełną suspensu i nieoczekiwanych zwrotów akcji. Autorzy zadają sobie pytanie, w jaki sposób sekta może gromadzić swoich wyznawców? Jak można uwierzyć w istnienie "prawdy" przekazanej przez guru? Odc. 1 - "Morderstwo czy zabójstwo?" W latach 1994 - 1997 w Kanadzie, Francji i Szwajcarii zginęło 74 - ech wyznawców Zakonu Świątyni Słońca. Przyczyny tej tragedii pozostają zagadką. 00:40 CZEKAJĄC NA NIEBO Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Tu rozgrywają się rzeczy najważniejsze. To ostatnia prosta całego biegu życia - mówi o hospicjum doktor Paweł Grabowski. Jeden z jego ostatnich pacjentów, pan Jan, wykładowca literatury na Uniwersytecie w Białymstoku, w terminalnej fazie choroby nowotworowej wrócił z żoną do swojego domu na podlaskiej wsi. Tu się urodził i tu chce umrzeć. Zakosztowałem radości bycia dzieckiem i to było rozkoszne. Wspomnienie kromki chleba z cukrem, zbieranie poziomek w lesie z siostrą, rozmów z mamą, wszystko do mnie wraca. Wędruję w myślach, zwłaszcza nocą. Życie to klepsydra. Myślę, że mój piasek już się przesypał - opowiada doktorowi. Inna pacjentka - pani Alina - mówi, że swoje już przeżyła, 82 lata. Co ma powiedzieć ten, co umiera w wieku 40, 60 lat? Czasem chcę już pójść na tamten świat i zobaczyć jak tam ludzie żyją. Z tym że jeszcze wybieram się do Lewkowa. Już przyszykowałam sobie miejsce na cmentarzu. Pan Walenty od trzynastu lat opiekuje się chorą na Alzheimera żoną Niną, zmienia pampersy, co 20 minut odssysa ślinę. Mówi do niej: Jaka ty byłaś piękna. Jak to wszystko szybko minęło. Bohaterowie filmu dokumentalnego to niezwykły lekarz, doktor Paweł Grabowski, i jego pacjenci z podlaskich wsi. Będziemy towarzyszyć im z kamerą w bardzo intymnych rozmowach w czasie, kiedy człowiek odchodzi, wspomina całe życie, to, co było dobre i złe, czego żałuje, za czym tęskni, co się nie wydarzyło. Rozmowy o tym wszystkim, co najważniejsze - o domu, miłości, rodzinie, zwykłych, codziennych chwilach. Czasem ktoś chce się pojednać z dzieckiem, z którym nie ma kontaktu od lat, czasem kogoś przeprosić za coś, co wydarzyło się 50 lat temu - opowiada doktor Paweł. A czasem ktoś pragnie dokładnie zaplanować swój pogrzeb, bo dla niego to jest najważniejsze. Panie zastanawiają się, czy lepiej będę wyglądać w bluzce z dekoltem w serek, czy raczej pod szyję. I kupują odpowiednie ubranie do trumny. Tu śmierć i pogrzeb są czymś zwyczajnym. Dzieci kręcą się wokół łóżka chorej babci czy dziadka, widzą jak słabną i odchodzą. Doktor Paweł kilka lat temu stworzył na Podlasiu pierwsze wiejskie hospicjum onkologiczne. Zrezygnował z pracy w warszawskim Centrum Onkologii, gdzie robił karierę jako chirurg szczękowo - twarzowy. W tamtym czasie otarł się o śmierć, serce stanęło na 45 sekund, trzeba go było reanimować. I wtedy podjął dla wielu szaloną decyzję. Wyjechał na Podlasie, zmienił całe swoje życie. Gdy sobie uświadomisz, że wystarczy mały pstryk i już cię nie ma, nabierasz odwagi. Wiesz już, że brakuje ci czasu na rzeczy ważne, więc trzeba robić najważniejsze - mówi. Założone przez niego Podlaskie Hospicjum Onkologiczne początkowo było wyłącznie społeczne, dopiero od niedawna ma podpisany kontrakt z NFZ. Dziś doktor Paweł mieszka w Michałowie, ma pod opieką ponad 30 chorych z małych wiosek, do których czasem jedzie kilkadziesiąt kilometrów: Jestem głęboko przekonany, że żaden człowiek, który doświadcza autentycznej troski, nie poprosi o eutanazję - mówi. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 339 W CIENIU WOJENNEGO LOTNISKA Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło" to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. Powodem wizyty w okolicach Krosna jest sensacyjne odkrycie na terenie dawnego polowego lotniska Luftwaffe pod Krosnem. Autorzy magazynu zostali poproszeni przez Muzeum Pól Bitewnych Podkarpacia o przebadanie działobitni z osłony lotniska, gdzie ma podobno znajdować się zakopane działo. Jeżeli badania potwierdzą obecność działa wezmą udział w eksploracji. 02:20 ENCYKLOPEDIA SZTUKI XX WIEKU - W POSZUKIWANIU EURYDYKI Cykl dokumentalny, 39 min, Polska, 1998 "Pantomima jest sztuką naiwną - mówi bohater filmu. Pokazuje człowieka, który działa spontanicznie. Korzystającego ze swego ciała i wszelkich możliwości ruchu, by jak najszerzej i jak najpiękniej opowiedzieć o swoim życiu. Mistrzem tej sztuki był jeden z najwspanialszych artystów naszego wieku - Charlie Chaplin. Mały, śmieszny i naiwny człowieczek, tak wielki zarazem i tak bliski każdemu z nas". Założyciel Wrocławskiego Teatru Pantomimy był przez kilka lat tancerzem i solistą Opery Wrocławskiej, przedtem tańczył w Warszawie w balecie Parnella. W późnych latach pięćdziesiątych zaczęły się krystalizować jego plany i marzenia o innym teatrze. Nowym pomysłom sprzyjał czas. W klimacie październikowej odwilży można było występować z najrozmaitszymi, dawniej nieziszczalnymi i wręcz niebezpiecznymi propozycjami. Takimi jak pantomima, którą parę lat wcześniej uznano by za burżuazyjny formalizm. Początki okazały się trudne. W naszym kraju sztuka gestu nie miała tradycji, informacje płynące ze świata były skąpe i wyrywkowe. Tomaszewski musiał niemal od podstaw tworzyć metodę, kształcić mimów i uczyć się samemu. Udało się. Publiczność i krytyka z entuzjazmem przyjęły nową sztukę. Jednak artysta nie przypuszczał, że sukcesy trwać będą przez ponad czterdzieści lat. W tym czasie powstało kilkadziesiąt spektakli wyreżyserowanych przez Henryka Tomaszewskiego. Autorzy filmu prezentują fragmenty wielu z nich, między innymi: "Woyzecka", "Gry w zabijanego", "Turandota", "Menażerii cesarzowej Filissy", "Salome", "Odejścia Fausta", "Rycerzy króla Artura", "Traktatu o marionetkach". O dokonaniach Wrocławskiego Teatru Pantomimy mówią Jerzy Koenig, Tadeusz Różewicz, Krystian Lupa, a także sam twórca i dyrektor słynnej placówki. "W młodości mamy siły, stawiamy sobie ambitne cele, śmiało patrzymy w przyszłość - twierdzi artysta. Z latami umysł i duch są dojrzalsze, lecz krystaliczność działań fizycznych maleje. To taka życiowa prawidłowość. Odchodzić będę z teatru z poczuciem niedosytu - nie zrobiłem wszystkiego, o czym marzyłem i nie wszystko się udało. Ale coś pozostało. Może owo coś, to już dostatecznie dużo?" 03:20 WARSZAWA DO WZIĘCIA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2008 Reżyseria: Karolina Bielawska, Julia Ruszkiewicz Scenariusz: Karolina Bielawska, Julia Ruszkiewicz Zdjęcia: Dominik Zadęcki, Bartosz Piotrowski, Kacper Czubak, Dominik Danilczyk, Tomasz Woźniczka Warszawa - ziemia obiecana, symbol lepszego, ciekawszego życia i szans na karierę. Tak stolica wygląda z perspektywy głębokiej prowincji i do mieszkanek tejże prowincji adresowana była oferta Agencji Nieruchomości Rolnych - program aktywizacji zawodowej młodych kobiet z terenów popegeerowskich. Wymagania były niewielkie: wiek 18 - 25 lat i udokumentowana praca rodziców lub dziadków w PGR. W zamian zapewniano półroczne zakwaterowanie w bursie Caritasu zwanej "Przystanią na skarpie", opiekę pedagoga i doradcy zawodowego, zajęcia z savoir - vivre’u, pomoc w napisaniu CV. W tym czasie dziewczyny miały znaleźć sobie pracę i jakieś zakwaterowanie, słowem usamodzielnić się. W ciągu 6 lat trwania programu, między 2002 i 2008 rokiem, w programie wzięło udział niemal 900 dziewczyn. 479 ukończyło go i znalazło pracę. Ile z nich nadal przebywa w stolicy, nie wiadomo. Tak radykalna zmiana sposobu życia okazuje się bowiem trudniejsza, niż mogły przypuszczać. Przekonują się o tym trzy bohaterki filmu: 18 - letnia Ania z Głodowa, która pragnie być fryzjerką, 19 - letnia Gosia z Zalesia, mająca jeszcze 8 braci, oraz 21 - letnia Ilona, samotna matka 4 - letniego synka, która marzy o znalezieniu porządnego męża i założeniu rodziny. Do Warszawy przybywają pociągami, ciekawe nowego życia, ale jednocześnie bardzo niepewne tego, co je czeka. Nie mają jednak nic do stracenia, a w rodzinnych stronach mogą co najwyżej powielić schemat życia bezrobotnych rodziców czy starszego rodzeństwa. Warszawa je rozczarowuje: "jest bardziej szara niż w telewizji" - stwierdza Ania. Gosia dochodzi nawet do wniosku, że "to taka sama wiocha, tylko dużo większa", a Ilona uważa wręcz, że to straszne miejsce i nie pojmuje, jak ludzie w ogóle mogą tu żyć. Z kolei mieszkanie w bursie przypomina im pobyt w internacie: obowiązują ściśle określone zasady, ustalone godziny powrotów i porządek w pokojach kontrolowany przez wymagającą wychowawczynię. Dziewczyny piszą CV i podania o pracę, poznają miasto, na zajęciach z savoir - vivre’u zdobywają odrobinę ogłady. Ania wytrzymuje najkrócej: ku wielkiemu niezadowoleniu matki, nie mogącej się pochwalić przed sąsiadkami "miastową" córką, już po dwóch dniach wraca do domu gnana tęsknotą do rodzinnych stron i ukochanego Andrzeja, który pracował w Londynie, a teraz remontuje na wsi własne mieszkanie i jest gotowy związać się z Anią na stałe. A miłość potrafi wyznać nawet w kilku językach. Dla niego Ania powoli żegna się z marzeniami o własnym salonie fryzjerskim. Wystarczy jej, że kupiła sobie na raty pralkę Franię. Ilona od początku zamierzała pobyć w Warszawie nie dłużej niż cztery miesiące. W stolicy czuje się bardzo samotna, rozpaczliwie tęskni za synkiem i domem. Chociaż podczas rozmowy z ewentualnym pracodawcą szczerze wyznaje, że z poprzedniej pracy ją wyrzucono, bo nie spełniała wymogów kasjerskich, zostaje w końcu zatrudniona w delikatesach, gdzie ma się zapoznać z asortymentem towarów z całego świata. Ją jednak najbardziej interesuje, czy będzie mogła jeździć na weekendy do domu. Z pierwszej wizyty wraca do stolicy ze łzami w oczach. Po kolejnej nie zjawia się w pracy na czas i zostaje wyrzucona. Ale nawet specjalnie nie żałuje. Po co jej takie życie, w którym jest nieszczęśliwa? Zdecydowana, odważna i wygadana Gosia wydaje się mieć największe szanse na zakotwiczenie w Warszawie. Już po pierwszej rozmowie dostaje pracę hostessy w Złotych Tarasach. Koleżanka, która dłużej mieszka w stolicy, roztacza przed nią bajeczne perspektywy: będzie wydawała dużo na ciuchy, chodziła do solarium, robiła sobie tipsy i farbowała włosy nawet co dwa tygodnie. Gosia chętnie tego słucha. Z hostessy staje się wkrótce ochroniarką, potem pracuje na zmywaku, wreszcie w barze. Z bursy przeprowadza się do wynajętego na spółkę z koleżanką pokoju na mieście. Po raz pierwszy czuje się szczęśliwa, ma namiastkę bycia na swoim. W końcu poznaje Konrada pracującego na budowie, zamieszkuje z nim. Zarzeka się, że nie wróci do Zalesia. Ale dwa miesiące później, po rozstaniu z chłopakiem, i ona się poddaje. Warszawa może i jest do wzięcia, ale nie dla nich.