TVP Historia Niedziela, 15.12.2024 07:25 BYŁ TAKI DZIEŃ - 15 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1900 - w Warszawie otwarto "Zachętę"; 1939 - prapremiera "Przeminęło z wiatrem"; 1955 - Andrzej Kijowski pisze w swoim dzienniku o sytuacji politycznej; 1970 - robotnicy podpalili Komitet Wojewódzki PZPR w Gdańsku, wojsko strzelało do ludzi na rozkaz Gomułki. 07:35 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 211 (SEZON 2 ODC. 86) Serial historyczny TVP, Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Fiedziukiewicz, Piotr Bieliński Scenariusz: Anna Krasuska, Monika Zięba-Rybowska, Katarzyna Terechowicz-Cesarz Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Maria Pawłowska, Paweł Hrab, Przemysław Stippa, Mateusz Weber, Michał Chruściel, Jakub Kotyński, Joanna Zwierzyńska, Kamil Szklany, Michał Kłodnicki, Renia Gosławska, Jakub Wieczorek, Dominik Bąk, Magdalena Łoś, Piotr Duda Zabawa w chowanego. Rok 1432. Ranny w zamachu książę Świdrygiełło (Michał Chruściel) planuje zemstę. W Wilnie Zygmunt Kiejstutowicz (Jakub Kotyński) trzyma ciężarną księżnę Annę (Weronika Malik) pod kluczem. Danił (Pavel Kryksunou) wraca do Świdrygiełły, żeby dalej szpiegować. Na Wawel przybywa księżna Wasylisa (Aleksandra Radwan). Synowie księżnej i królewicze, pod okiem Konstancji (Joanna Zwierzyńska), bawią się w chowanego. Mały Kazimierz (Paweł Hrab) znika. Królewicza znajduje Hanka (Magdalena Łoś), której zostaje wybaczone wcześniejsze naganne postępowanie. Lech (Mariusz Jakus) bierze na siebie winę wnuczki. Jagna (Malwina Dubowska) ma wyrzuty sumienia i też się przyznaje. Siedzą więc razem w krakowskim lochu i czekają na wyrok. 08:05 METROPOLITA. DIONIZY WALEDYŃSKI Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Izabela Fatalska Scenariusz: Izabela Fatalska Film o jednej z najważniejszych i najciekawszych postaci w historii Kościoła prawosławnego - metropolicie Dionizym, wybitnym hierarsze, naukowcu, administratorze, misjonarzu, który całe swoje dojrzałe życie poświęcił polskiemu prawosławiu. Jego działalność związana jest z trudnym okresem w historii Cerkwi w II Rzeczypospolitej, w którym niejednokrotnie był zmuszany do podejmowania kontrowersyjnych decyzji, jednak to przede wszystkim dobro i rozwój Kościoła były tym, co charakteryzowało tę barwną i nietuzinkową postać, którą do dzisiaj trudno jednoznacznie ocenić. 08:35 ŻYWOT I OBYWATELSTWO 20 min, Polska, 2001 Reżyseria: Jerzy Lubach Zdjęcia: Jerzy Rudziński Treścią filmu jest okres najtrudniejszy dla współczesnej historii Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego ukazany przez losy jego pierwszego zwierzchnika, Metropolity Dionizego Waledyńskiego. Film obejmuje ważne wydarzenia historyczne, które nierozerwalnie wpisują się w biografię bohatera, który jako człowiek i hierarcha musiał od 1939 roku stawiać czoła przeciwnością losu i burzom historii. 09:00 CZARNE CHMURY - ODC. 2/10 - KRWAWE SWATY Serial TVP, 49 min, Polska, 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Stanisław Niwiński, Ryszard Pietruski, Maciej Rayzacher, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting Pułkownik Krzysztof Dowgird, podstępem wyprowadzony z więzienia przez wiernego wachmistrza Kacpra, musi jak najszybciej opuścić Lecko. W pogoni za uciekinierami ruszają wierne elektorowi oddziały pod wodzą rotmistrza Zaremby i kapitana Knothego. W miasteczku szaleje namiestnik von Hollstein, sypią się wyroki śmierci. Bezbronni mieszczanie ślą poselstwo do Warszawy, prosząc o opiekę polskiego króla. Ku granicom Rzeczypospolitej zdążają również dwaj zbiegowie. Jednak żołnierze elektorscy są już blisko. Pułkownik Dowgird decyduje, że przejdą wraz z Kacprem przez bagna, oddział Knothego z pewnością nie odważy się pójść ich śladem. Rzeczywiście, pogoń zostaje w tyle, ale kryjówka w kuźni nie wydaje się bezpieczna. Właściciel zachowuje się podejrzanie. 09:55 PRZECZYTAJ MI TĘ HISTORIĘ - ODC. 94 Felieton, 5 min, Polska, 2021 Scenariusz: Andrzej Kaczmarczyk Prowadzący: Emilia Kowalska Cykl rekomendujący książki dla dzieci o tematyce historycznej, co należy rozumieć dość szeroko. To np. historia Polski i świata, ale też historia naturalna, historia wynalazków, ważne postaci etc. Każdy odcinek zawiera propozycje dwóch książek, dla najmłodszych i nieco starszych, przedzielone sondą z przedszkolakami i uczniami początkowych klas szkół podstawowych. 10:05 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - ODC. 25 Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. 10:55 PLANETA SKARBÓW - ODC. 3 BLISKI WSCHÓD (PLANET OF TREASURES EP. 3 MIDDLE EAST) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 3 - "Bliski Wschód". Dawne imperia, pałace, meczety i legendarne place. Przed nami Isfahan, Persepolis, Teheran i Jazd w Iranie. Ale najpierw Wadi - Rum w Jordanii oraz pradawna nabatejska Petra wykuta w skale. Widoki zapierają dech w piersi. Nie jest to zwykła pustynia. Oto Wadi - Rum. Beduini żyją tu od 12 - tu tysięcy lat. Nabatejczycy przyszli do Petry z Jemenu. Surrealizm i absurd. Miasto wykute w skale po środku pustyni. Petra urosła w siłę, ponieważ leżała na przecięciu najstarszych szlaków handlowych. Wożono tędy kadzidło, mirrę i przyprawy takie, jak szafran, pieprz i cynamon. Wtedy były to rzeczy na wagę złota i przyczyniały do rozwoju handlu międzynarodowego. W oczach współczesnych Europejczyków Bliski Wschód to kraje prowadzące bulwersującą politykę, a zarazem kraina baśni i przepychu. Tak naprawdę znajdziemy tu zabytki wielkich cywilizacji oraz kultur jednoczonych i dzielonych przez religie. Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO, które jako jedyne przetrwały próbę czasu. Miejsca, które pamiętają świat pełen różnorodności, a niekiedy i tolerancji. Symbol przeszłości, ale może też nadzieja na lepszą przyszłość. 11:55 WALIA - DZIKA KRAINA - ODC. 2 WYZWANIA WIOSNY (WALES: LAND OF THE WILD EP 2. THE TRIALS OF SPRING) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adrian Seymur Seria dokumentalna (4 odcinki) o dzikich ekosystemach Walii na przestrzeni dwunastu miesięcy w roku. Każdy odcinek to opowieść o najbardziej dramatycznych momentach jednej z czterech pór roku. Narodziny i regeneracja po zimie w wiosennych miesiącach, dorastanie i budowanie nowego życia przez lato, przygotowywanie się do zmian jesienią, aż po nastanie i przetrwanie zimy. Będziemy się przyglądać niektórym z najbardziej niezwykłych i charyzmatycznych zwierząt Walii. Odc. 2 - "Wyzwania wiosny". Późna wiosna. Słońce wreszcie zaczęło ogrzewać ziemię. W Walii to najpiękniejsza pora roku. Cały kraj wprost wybucha nowym życiem. Dla zwierząt powinien to być początek radosnych dni, ale rosnące potomstwo będzie się domagać coraz więcej pokarmu i drapieżniki wyruszą na żer. Dla wielu zwierząt będzie to najważniejszy czas w roku. U zachodniego brzegu Pembrokeshire leżą wyspy Skomer i Skokholm. Na Skokholmie wiosna okryła ziemię kobiercem różowych zawciągów i białych lepnic. W tej porze roku w wodach wokół Skokholmu roi się wprost od małych ryb. Górskie potoki Walii zasilają największe brytyjskie rzeki. 12:50 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - POMNIKI HISTORII - WIELICZKA Reportaż, 6 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Prowadzący: Katarzyna Sanocka Magnum Sal, czyli Wielka Sól tak o kopalni Wieliczka mówiono już 800 lat temu. Jest wspaniałym przykładem myśli technicznej, a przy tym zachwyca naturalnym i monumentalnym pięknem. W ciągu siedmiu wieków zgłębiono w niej 26 szybów, wydrążono 2 350 komór i ponad 240 km chodników. Co roku ten Pomnik Historii przemierza ponad milion zwiedzających z całego świata. Nic dziwnego! Takiego miejsca nie ma nigdzie indziej. Wieliczkę na listę Pomników Historii wpisano w 1994 roku. Tradycja zwiedzania kopalni sięga już XVII wieku. Bywali tu m.in. Fryderyk Chopin, Jan Matejko, Henryk Sienkiewicz czy Ignacy Paderewski. 13:05 WOJOWNICY CZASU - OSTATNI BÓJ KAMPINOSU, CZYLI JAKTORÓW 1944 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Cykl "Wojownicy czasu" prezentuje historię i tradycję polskich formacji wojskowych. Kolejne odcinki opowiadają o wyjątkowych ludziach, zapomnianych bitwach i przedmiotach. Program jest zrealizowany we współpracy z pasjonatami historii, którzy możliwie wiernie i widowiskowo starają się ją odtworzyć. 13:35 GALEON Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Dagmara Spolniak Scenariusz: Dagmara Spolniak Zdjęcia: Dariusz Kuczera Film dokumentalny o historii jednego z najsłynniejszych XVII - wiecznych okrętów wojennych - polskiego galeonu Wodnik, i o sylwetkach związanych z nim ciekawych ludzi, od admirała Hermanna Witte, po radną z francuskiego miasta korsarzy Saint Malo, która - oczarowana historią Wodnika - postawiła w porcie jego replikę. Filmowe perypetie Wodnika staną się również pretekstem do opowiedzenia o bitwie pod Oliwą, o dowódcy polskiej floty Arendzie Dickmannie, o Krzysztofie Arciszewskim, który - zanim wylądował w Pernambuco - jako pierwszy człowiek w historii chodził po dnie Morza Północnego, wreszcie o tajemnicy spowijającej późniejsze losy galeonu. 14:10 WYSZYŃSKI - ZEMSTA CZY PRZEBACZENIE Film fabularny, 88 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tadeusz Syka Scenariusz: Tadeusz Syka Aktorzy: Ksawery Szlenkier, Małgorzata Kożuchowska, Agnieszka Kawiorska Jest rok 1944, w ferworze wojny poznajemy młodego księdza Wyszyńskiego, który niedawno został mianowany kapelanem oddziału na terenie Puszczy Kampinoskiej. Równolegle działa on w powstańczym szpitalu. Wszyscy znają go tam pod pseudonimem "Radwan II". Wojenna rzeczywistość jest dla ks. Wyszyńskiego kuźnią charakteru, walką o nadzieję i miłość, szczególnie wobec nieprzyjaciół. Jak w wojennej codzienności mamy wybaczać pyta bohater, zwracając się do Źródła swego powołania. W czasie krytycznych sytuacji, takich jak rewizja szpitala przez oddziały SS czy podczas łapanki, Wyszyński staje w obliczu próby. Stara się dzielnie wspierać swoich kompanów, dodając im nadziei. Widziana w oddali płonąca Warszawa i fruwające na wietrze spalone fragmenty książek, przypominają o trwającym w mieście Powstaniu. Kolejne transporty rannych ze stolicy wymagają natychmiastowej opieki, a niemieckie patrole przeczesują teren w poszukiwaniu wycofujących się bohaterów. W tych niezwykle trudnych czasach hartuje się siła ducha i wielkość serca przyszłego Prymasa Polski. W ogłuszającym huku ostrzałów artyleryjskich, przy łóżkach rannych Powstańców czy podczas mrożących krew w żyłach spotkań z bezdusznymi hitlerowskimi żołnierzami wiara ks. por. Wyszyńskiego się hartuje i kształtuje. "Wyszyński - zemsta czy przebaczenie" to opowieść o człowieku, który w obliczu wojny musi dokonywać trudnych wyborów i odpowiedzieć sobie na pytanie "Jak miłować nieprzyjaciół, kiedy przyszło nam do nich strzelać?" 15:45 ZAMKI KRESOWE RZECZYPOSPOLITEJ - ŻÓŁKIEW Reportaż, 18 min, Polska, 2005 Autor: Jerzy Janicki Reżyseria: Jerzy Janicki Scenariusz: Jerzy Janicki Aktorzy: Jadwiga Pechaty, Zbigniew Chrzanowski Historia miasta założonego w 1601 roku przez hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Zwiedzamy najbardziej znane zabytki: ruiny zamku, który stał się po Wilanowie ulubionym miejscem odpoczynku Jana III Sobieskiego (cytat z listów do Marysieńki), barokowy kościół farny, w którego podziemiach znajdują się sarkofagi rodziny Żółkiewskich i Sobieskich, kościół dominikanów, synagogę oraz renesansowy rynek, jeden z najpiękniejszych w całej Galicji. Całość ilustruje ogromna liczba ikonografii, dawne litografie ukazujące rynek, kamieniczki i kościoły. Przedstawiono również fragmenty współcześnie nakręconego filmu dokumentalnego dotyczącego pobytu polskiego teatru ze Lwowa z dramatem Jana Kochanowskiego "Odprawa posłów greckich". 16:05 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 13 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 16:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - POZNAŃ Reportaż, 6 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Prowadzący: Katarzyna Sanocka Poznań to kolebka polskiej państwowości i nekropolia pierwszych Piastów, a w XII wieku także stolica jednoczącego się kraju. Sukces ekonomiczny zapewnił miastu Władysław Jagiełło, nadając mu liczne przywileje. W Poznaniu do dziś przetrwał etos mieszczański, a poznaniacy postrzegani są jako uosobienie przedsiębiorczości i kupieckiej zaradności. Pomimo trudnej sytuacji w zaborze pruskim Poznań przetrwał jako ostoja polskości. Miasto nie przestało tętnić życiem kulturalnym, naukowym i społecznym. To tu, po manifestacji poparcia dla Ignacego Jana Paderewskiego, wybuchło zwycięskie powstanie wielkopolskie. 17:00 PLANETA SKARBÓW - ODC. 6 AZJA POŁUDNIOWO WSCHODNIA (PLANET OF TREASURES EP. 6 SOUTH EAST ASIA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 6 - "Azja południowo - wschodnia". Azja południowo - wschodnia to kraina magiczna. Kształtowały ją cuda natury i dawne, tajemnicze cywilizacje. Różnorodność ludów, języków, religii i świątyń wręcz fascynująca. Tutaj spotykają się dwie wielkie kultury, indyjska i chińska. Zapewne stąd bierze się powab tego regionu. W trakcie tej wyprawy twórcy zajrzą również na Bali, jednak najpierw kraje wciśnięte między Indie i Chiny. Będzie Wietnam i Laos, lecz najpierw Kambodża, kolebka jednej z największych cywilizacji tego świata. Angkor Wat to nie pałac, tylko świątynia boga Wisznu. W wolnym tłumaczeniu to 'miasto - świątynia'. I faktycznie, Angkor Wat to największa budowla sakralna w dziejach. Większa niż bazylika świętego Piotra i świątynie Inków. Azja południowo - wschodnia to region wstrząsany wojnami i dominowany przez kolejnych najeźdźców. Chińczycy przybywali do Wietnamu w kilku falach. Po nich zjawili się Francuzi, Japończycy oraz Amerykanie. Jego dziedzictwo kulturowe jest więc tym ważniejsze. Skarby tutejszej przeszłości i duma z historii stanowią źródło siły w obliczu niepewnej przyszłości. 18:00 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 10/13 Serial sensacyjny, wojenny, 45 min, Polska, 2007 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński Amerykańska grupa pancerna, osłaniająca komandosów w drodze do Czochy, zostaje zaatakowana. Napastnikom nie udaje się tak łatwo pokonać silnej formacji. Nagle komandosi uświadamiają sobie, że wysłano przeciwko nim młodzież z Hitlerjugend. Członkowie tego oddziału giną w samobójczym ataku. Pojazdy pancerne pozostają 30 km od Czochy. Komandosi zaś przedzierają się w rejon zamku. Zakładają w lesie obozowisko, skąd wkrótce ruszają dalej. Z wysokiej tamy spuszczają się po linach do jeziora, by dopłynąć do tajnego kanału. Następnie przedostają się do podziemnej części jeziora. Hamlet i Raider oddzielają się od reszty komandosów, aby dotrzeć do transformatora, który mają za zadanie wyłączyć. Wtedy Czerny, Compaigne, Afgan i Wood będą mogli w ciemnościach dostać się przez studnię do zamku. Jorg prowadzi ich do schronienia w lochu, gdzie Afgan ma pozostać jako nowy radiotelegrafista. Compaigne'owi zaś wręcza depeszę i kody do "Aparatu". Komandosi rozpoczynają odwrót, jednak nie wszyscy wracają do obozowiska w lesie. Wybuch alarmuje Globckego i załogę zamku. Globcke domyśla się, że jest to kolejna próba przechwycenia "Aparatu". Wie, że nie może dłużej zwlekać, gdyż lada dzień wrogowi może udać się wedrzeć do zamku i zniszczyć "Aparat". Nakazuje rozpoczęcie przygotowań do ewakuacji. To pozwoli mu zrealizować plan, jaki od dawna przygotowywał. Tymczasem do zamku przyjeżdża Otto Skorzeny, wsławiony akcją uwolnienia Benito Mussoliniego. Czego dowódca komandosów SS poszukuje w zamku na kresach Niemiec? 19:00 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - ŚMIERCIONOŚNA BROŃ. ODC. 3 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2022 Dziesięcioodcinkowa seria dokumentalna prezentująca najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia inżynierii świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na inżynierię współczesną. Każdy odcinek ukazuje jedno przełomowe osiągnięcie, np. budowę piramid, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. W każdym są materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, wspaniałe zdjęcia z lotu ptaka a także wiedza zaczerpnięta z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu można lepiej odkryć tajemnice świata starożytnego. Autorzy serii rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. Producent: Off the Fence dla Curiosity Stream we współpracy z ZDF Studios 20:00 USS INDIANAPOLIS - OSTATNI ROZDZIAŁ (USS INDIANAPOLIS: THE FINAL CHAPTER) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Kirk Wolfinger Ten naukowy kryminał opisuje odkrycie wraku USS Indianapolis w Morzu Filipińskim. W lipcu 1945 roku amerykański krążownik, wracając z tajnej misji dostarczenia do amerykańskiej bazy lotniczej na wyspie Tinian rozmontowanej bomby, która potem zniszczyła Hiroszimę w środku nocy, został zaatakowany przez japoński okręt podwodny. Dwie celne torpedy wystarczyły, by duma marynarki USA poszła na dno. Od momentu trafienia do zatonięcia minęło tylko 12 minut. Uratowało się zaledwie 316 marynarzy (z załogi, liczącej 1200 ludzi) Wcześniej przeszli przez piekło, cztery i pół dnia dryfując w oceanie w palącym słońcu, bez wody pitnej, nagabywani przez rekiny. Utrata tak wielkiej jednostki i tylu ludzi była szokiem dla amerykańskiej opinii publicznej, ujawniono ją zresztą dopiero w dniu, w którym Japonia skapitulowała. Film prezentuje nigdy wcześniej niewidziane materiały archiwalne, animacje oraz poruszające relacje nielicznych ocalałych oraz zeznania historyków i spektakularne zdjęcia dobrze zachowanego wraku. 21:10 KONSUL Komedia kryminalna, 100 min, Polska, 1989 Reżyseria: Mirosław Bork Scenariusz: Mirosław Bork Zdjęcia: Julian Szczerkowski Muzyka: Zbigniew Karnecki Aktorzy: Edwin Petrykat, Tadeusz Skorulski, Jacek Strzemżalski, Piotr Tokarz, Maria Pakulnis, Piotr Fronczewski, Krzysztof Zaleski, Jerzy Bończak, Gustaw Lutkiewicz, Grażyna Kruk, Henryk Bista, Maciej Góraj, Ryszard Kotys, Jerzy Łapiński, Jerzy Schejbal Kinowy debiut fabularny dokumentalisty Mirosława Borka. Historia przedstawiona w filmie oparta jest na biografii słynnego w latach sześćdziesiątych hochsztaplera Czesława Śliwy alias Jacka Ben Silbersteina. W roku 1970 Krzysztof Gradowski zrealizował film dokumentalny "Konsul i inni" poświęcony tej barwnej postaci. "Kiedy realizowałem swój film telewizyjny, przekonałem się, że sprawa Silbersteina to we Wrocławiu wciąż żywa historia (...) Całość obrosła legendą i aż byłem zdziwiony, że nikt jeszcze nie podjął się jej przedstawienia w filmie fabularnym. (...) Silberstein był oszustem, hochsztaplerem, kryminalistą, krętaczem - to prawda. A jednak każdy, kto się z nim spotkał, od razu znajdował się pod jego urokiem. Prawie nikt nie miał mu za złe jego czynów, co więcej - wyśmiewano się z ofiar krętactwa Silbersteina" - mówił Mirosław Bork. W filmie przedstawiono pięć anegdot, wszystkie historie wydarzyły się naprawdę, a tylko w jednej z nich Silberstein nie brał udziału. Przygotowując dokumentację, reżyser odszukał sędziego, który prowadził sprawę Śliwy, przez tydzień, od świtu do nocy czytał sądowe akta. Wynikało z nich, że Silberstein sprzedawał rzeczy, których nie miał, chociaż zdobył tylko podstawowe wykształcenie, z powodzeniem podawał się za inżyniera i jako taki pracował w dwóch przedsiębiorstwach. Najgłośniejszy "numer" Śliwy to założenie konsulatu austriackiego, który funkcjonował ponad miesiąc. Ta historia stała się przyczyną aresztowania Silbersteina w roku 1970. Jako recydywista skazany został na kilka lat więzienia. Wyroku jednak nie odsiedział, zmarł wkrótce po uwięzieniu. Poszczególne krętactwa Silbersteina Mirosław Bork przedstawił stopniowo - od najprostszego oszustwa po największe. Z pewnych zrezygnował, gdyż obawiał się, że widz po prostu w to nie uwierzy. Bohater filmu, nazwiskiem Czesław Wiśniak vel Jack Ben Silberstein, wychodzi z więzienia na zwolnienie warunkowe. Zjawia się u swojej byłej dziewczyny, Anki. Ona jednak nie chce się już z nim spotykać. Czesław postanawia oszukać jej obecnego adoratora, Grubego, właściciela butiku na Wybrzeżu. Proponuje Grubemu hurtową sprzedaż spodni, których tak naprawdę nie ma. Gruby daje się nabrać. Wiśniak zjawia się w domu swego kumpla z więzienia. Jego żonie Jance przedstawia się jako doktorant AGH poszukujący pracy na Śląsku. Janka załatwia mu etat technologa. Czesław załatwia potrzebne dokumenty i dyplom inżyniera i rozpoczyna pracę. Kontaktuje się z Anką, ale ich rozmowę podsłuchuje Gruby. Wraz z kumplami odnajduje Wiśniaka i brutalnie go biją. Odwieziony do szpitala oszust podaje się za brata członka Biura Politycznego i otrzymuje osobną salę z telewizorem. W szpitalu odwiedza go Anka. Po kilku dniach razem uciekają i zatrzymują się w jednym z warszawskich hoteli. Wrocław. Zaczepiona w hotelu przez tajniaka Anka podaje się za przyjaciółkę dyplomaty. To podsuwa Wiśniakowi pomysł założenia konsulatu austriackiego. Załatwia dokumenty, urządza wystawny bankiet i jako Jack Ben Silberstein odbywa liczne spotkania z przedstawicielami lokalnych władz, którzy obiecują mu pomoc w otrzymaniu lokalu na konsulat. "Konsul" składa wizytę w Urzędzie Rady Ministrów, po czym bez przeszkód zakłada placówkę. Planuje zorganizować huczny bankiet inauguracyjny. Nie przypuszcza, że będzie to jego ostatni "numer". 23:05 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - MATA HARI. KOBIETA - SZPIEG (MATA HARI, L'ESPIONNE MISE A NU) Cykl dokumentalny, 97 min, Francja, 2022 Reżyseria: Laure Delalex Lektor: Marek Ciunel "Historia w postaciach zapisana" to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 01:00 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA FELCZERKI POGOTOWIA RATUNKOWEGO W MOSKWIE Reportaż, 24 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż z Moskwy o pracy pogotowia ratunkowego. Kamera towarzyszy załodze karetki reanimacyjnej od rana do wieczora. Jest to pretekst, żeby pokazać stan usług medycznych i stan zdrowia Rosjan, których średnia długość życia jest mniejsza o kilka lat niż w Europie Zachodniej.