TVP Kultura Piątek, 13.12.2024 06:40 TAMTE LATA, TAMTE DNI - KAROL STRASBURGER Magazyn, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Dzisiaj odwiedzimy podwarszawski Konstancin, w którym przyjmie nas Karol Strasburger. Podzieli się z nami garścią wspomnień rodzinnych. Wspomnimy studia w szkole morskiej, nieoczywistą drogę, która zaprowadziła Karola Strasburgera na deski teatru oraz najbardziej istotne kreacje aktorskie, w tym słynną rolę Józefa Toliboskiego z "Nocy i dni". 07:20 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 9 320 METRÓW POD ZIEMIĄ Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak trudne życie wiódł górnik sto lat temu? Aby to sprawdzić, Radosław Kotarski wyrusza do Zabrza, by w zabytkowej Kopalni Węgla Kamiennego Guido na własnej skórze przekonać się o znojach pracy na dole. Na dodatek tłumaczy, dlaczego XIX - wieczni górnicy chodzili do pracy w eleganckich koszulach i sam, w podobnym ubraniu, zabiera się za fedrowanie węgla. Co najciekawsze, po paru dniach spędzonych w kopalni prowadzący zupełnie zmienia zdanie o współczesnym wyobrażeniu o górniku, którego praca jest jeszcze trudniejsza, niż mogłaby się wydawać na pierwszy rzut oka. 08:00 WĘDROWIEC POLSKI - WARMIA ŚLADAMI KOPERNIKA Cykl reportaży, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska Prowadzący: Krzysztof Koehler Nasz Wędrowiec dociera na Warmię w poszukiwaniu śladów Mikołaja Kopernika. Trafia do Muzeum we Fromborku, gdzie dowiaduje się o wystawie i o znaczeniu Fromborka w życiu Kopernika - astronoma. Gdzie miał swoją pracownię; jak wyglądało jego życie codzienne, kiedy mieszkał we Fromborku. Wędrowiec uparcie chce się czegoś dowiedzieć o kuchni z czasów Kopernika. Niestety nie udaje mu sie dowiedzieć, co jadł wielki astronom. Wędrowiec udaje się również do Olsztyna, gdzie Mikołaj Kopernik mieszkał w latach 1516 - 1521. 09:05 NOCE I DNIE - ODC. 7/12 - WIATR W OCZY Serial TVP, 50 min, Polska, 1977 Reżyseria: Jerzy Antczak Scenariusz: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kozanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Bińczycki, Jadwiga Barańska, Ryszarda Hanin, Janina Traczykówna, Beata Tyszkiewicz Tomaszek, syn Niechciców, przysparza rodzicom wielu trosk. Chłopak nagminnie kłamie i kradnie. Bogumił szuka w pracy ucieczki od domowych kłopotów i zmartwień. Tymczasem we wsi zaczyna wrzeć, fornale żądają poprawy warunków życia. Fala rozruchów przechodzi zresztą przez cały kraj. Barbara, która stale mieszka w Kalińcu, przyjeżdża pewnego dnia bez uprzedzenia do Serbinowa i zastaje męża w niedwuznacznej sytuacji ze służącą Felicją. Wstrząs, jakiego doznaje, wywołuje u niej długotrwałą chorobę. Codzienne kłopoty i praca znowu jednak zbliżają małżonków. 10:10 SMAK MIODU (A TASTE OF HONEY) Dramat obyczajowy, 96 min, Wielka Brytania, 1961 Reżyseria: Tony Richardson Scenariusz: Shelagh Delaney, Tony Richardson Zdjęcia: Walter Lassally Muzyka: John Addison Aktorzy: Dora Bryan, Robert Stephens, Rita Tushingham, Murray Melvin, Paul Danquah Wśród młodych reżyserów spod znaku "nowego realizmu angielskiego" Tony Richardson był w latach 60. jednym z najwybitniejszych przedstawicieli tego nurtu. Sztandarowe dzieła brytyjskiego filmowca zmarłego na AIDS w 1994 roku, absolwenta Oxfordu, zdobywcy wielu prestiżowych nagród na międzynarodowych festiwalach, to bez wątpienia "Samotność długodystansowca", "Tom Jones" (cztery Oscary), "Szarża lekkiej brygady" czy właśnie "Smak miodu". Czarno-biały dramat psychologiczny uderzający prostotą, powściągliwością i realizmem odbił się głośnym echem w Cannes w 1962 roku. Festiwalowe jury nagrodziło młodych odtwórców pierwszoplanowych ról - Ritę Tushingham i Murraya Melvina. Rok wcześniej Brytyjska Akademia przyznała swoje prestiżowe nagrody w kategoriach: najlepszy film, scenariusz, aktorka (Dora Bryan) oraz najbardziej obiecująca nowa gwiazda (Rita Tushingham). "Smak miodu" został wyróżniony również w Karlowych Warach, gdzie otrzymał główną nagrodę festiwalu. Scenariusz filmu, którego współautorem jest Tony Richardson, powstał według sztuki pod tym samym tytułem Shelagh Delaney zaliczanej do czołowej grupy "młodych gniewnych". Dramatopisarka, autorka nowel i felietonów napisała swoje pierwsze wielkie dzieło mając 19 lat, w roku 1958. Inspiracją stały się obserwacje i rzeczywiste wydarzenia z jej rodzinnego Salford, jednego z biedniejszych przedmieść Manchesteru. Właśnie akcja "Smaku miodu", podobnie jak innych utworów Delaney opowiadających o życiu ludzi z niższych warstw społecznych, została głęboko osadzona w realiach północnej Anglii. Spektakl odniósł oszałamiający sukces na deskach teatru londyńskiego West Endu, a także w całej Europie i na Broadwayu. To poruszające studium samotności, opowieść o trudnych życiowych problemach, o bezinteresownej przyjaźni i pragnieniu rodzinnych uczuć. Bohaterką jest 17-letnia Jo (Rita Tushingham) wychowywana przez samotną matkę, Helen (Dora Bryan), czterdziestoletnią kobietę w pretensjach szukającą męża. Helen niewiele czasu poświęca dorastającej córce zajęta własnymi życiowymi niepowodzeniami. Nadużywa alkoholu, spędza wszystkie wieczory na hulankach w pubach złakniona męskiego towarzystwa. Tymczasem zaniedbywana nastolatka czuje się bardzo samotna, przeżywa frustracje i problemy związane z wiekiem dojrzewania. Chciałaby, jak jej koleżanki z klasy, korzystać z uroków młodości, chodzić na zabawy, mieć modne ubrania. Jej matka trwoni pieniądze na swoje zachcianki, nie myśli o potrzebach nastolatki, zalega nawet z opłatami za czynsz. Kiedy właścicielka domu traci cierpliwość, Helen i Joe uciekają przez małe okno mieszkania w suterenie, taszcząc ze sobą niewielki dobytek mieszczący się w dwóch walizkach. Znajdują nowe obskurne lokum w pobliżu salfordzkich doków. Helen pozostaje na utrzymaniu zmieniających się kochanków, jest bywalczynią lokalnych pubów. Kolejny adorator, Peter (Robert Stephens), również rozmiłowany w hulankach, ma wobec niej poważniejsze zamiary. Wyjeżdżają razem samochodem na weekend do morskiego kurortu Blackpool. Choć Jo w ogóle nie była brana pod uwagę, ostatecznie stawia na swoim i jedzie z nimi. Wspólna wyprawa nad morze kończy się awanturą, Jo wraca sama do domu. Wałęsając się bez celu w pobliżu doków, spotyka czarnoskórego kucharza ze statku, Jimmy'ego, którego już wcześniej poznała przypadkowo. Niebawem marynarz wypływa w rejs. Helen przeprowadza się do nowego kochasia, z którym bierze ślub. Jo znowu zostaje sama. 12:20 MIECZYSŁAW KARŁOWICZ - SAMOTNA WĘDRÓWKA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Knittel Film dokumentalny przybliżający postać Mieczysława Karłowicza, wybitnego polskiego kompozytora zmarłego przedwcześnie w wieku 33 lat; zginął tragicznie, pod lawiną, w polskich Tatrach podczas wyprawy wysokogórskiej. Dzięki barwnej, wielowątkowej i zróżnicowanej w zakresie języka filmowego narracji, powstała nowoczesna i intrygująca opowieść o mogłoby się wydawać zapomnianym dziś artyście, skierowana dla szerokiego grona współczesnych odbiorców. Film jest opowieścią o wybitnym twórcy, jakim był Karłowicz, o jego muzyce, inspiracjach, pracy twórczej i podróżach, a także pasji do fotografowania, publicystyki i polskich gór. 14:05 EROICA Dramat, 80 min, Polska, 1957 Reżyseria: Andrzej Munk Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Jerzy Wójcik Muzyka: Jan Krenz Aktorzy: Edward Dziewoński, Barbara Połomska, Ignacy Machowski, Kazimierz Opaliński, Leon Niemczyk, Józef Nowak Jedno z czołowych osiągnięć "szkoły polskiej", będące swoistym rozrachunkiem z mitologizowaniem wojennej przeszłości. Na VIII MFF w Mar del Plata w 1959 r. "Eroica" otrzymała III Nagrodę (za najlepszy film, najlepszy scenariusz i nagrodę FIPRESCI), a wcześniej, w 1958 r. "Syrenę Warszawską" Polskiej Kroniki Filmowej. Film należy do rzadko spotykanego gatunku - składa się z dwóch luźno ze sobą związanych tematycznie nowel. Nowela I: SCHERZO ALLA POLACCA, Nowela II: OSTINATO - LUGUBRE Część pierwsza opowiada o warszawskim cwaniaku, który przypadkowo wciągnięty w powstanie warszawskie zdobywa się na czyn bohaterski, choć właściwie niepotrzebny. Gdy wybucha powstanie, Dzidziuś Górkiewicz w popłochu opuszcza stolicę. Jest dobrze zarabiającym handlarzem i nie ma ochoty ginąć. Dociera do żony w Zalesiu. Żona Dzidziusia roztacza przed nim perspektywy spokojnego życia. Tymczasem Górkiewicz ruszony porywem patriotyzmu w ostatniej chwili postanawia wrócić do walczącej Warszawy. Akcja drugiego opowiadania rozgrywa się w niemieckim oflagu i po raz pierwszy przedstawiono w niej życie polskich oficerów w obozie jenieckim w czasie ostatniej wojny. Do legendy urasta tu ucieczka por. Zawistowskiego. Tylko najbardziej wtajemniczeni wiedzą, że cały czas jest on w obozie - ukryty w przewodzie wentylacyjnym. Mimo starań i opieki kolegów bohater umiera - z zimna i samotności. A wszystko po to, by zachować legendę, która podtrzymywała na duchu wszystkich stłoczonych w obozie żołnierzy. "Eroica" to nie pierwszy przykład współpracy scenarzysty Jerzego Stefana Stawińskiego i reżysera Andrzeja Munka. Wcześniej zrealizowali film "Człowiek na torach". Po wielu samodzielnych sukcesach - Stawiński jest m.in autorem scenariusza do filmu "Kanał", a Munk zdobył wiele nagród w dziedzinie filmu dokumentalnego - ich drogi spotkały się w "Eroice". W filmie tym swoją uwagę skupili na temacie bohaterstwa. W obu nowelach przedstawili bohaterstwo, które właściwie nie przyniosło żadnego konkretnego sukcesu, ale od niego ważniejsze dla autorów stały się pobudki psychiczne kierujące postępowaniem ludzi w trudnych momentach. W ten sposób przedstawili różnorodność charakterów, bogactwo ludzkich typów - studium psychologiczne bohaterów. Film prawie całkowicie zrealizowany został w plenerach, głównie w Warszawie, w Bukowinie i na Śląsku. Jest to także pierwszy polski film szerokoekranowy. 15:40 W POSZUKIWANIU NIEŚMIERTELNOŚCI (ETERNITY AT LAST) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy/Austria, 2021 Reżyseria: Stephan Bergmann Zdjęcia: Janis Mazuch Muzyka: Bernhard Fleischmann Czy śmierć jest nieunikniona? Film "W poszukiwaniu nieśmiertelności" podejmuje pytanie, czy musimy zaakceptować chorobę i śmierć jako naturalny bieg naszego życia. Wizjonerzy opowiadają o podejmowanych próbach wpływu na ewolucję przy pomocy transhumanistycznych technologii. Ten wielowarstwowy dokument oferuje pragmatyczne spojrzenie na to, jak ludzkość próbuje przechytrzyć najbardziej podstawowy fakt życia: śmierć. 16:45 CZAS STARSZYCH PANÓW Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2001 Reżyseria: Krzysztof Rzączyński Scenariusz: Karolina Goźlińska, Krzysztof Rzączyński Zdjęcia: Jacek Knopp Wykonawcy: Jeremi Przybora, Edward Dziewoński, Wiesław Michnikowski, Irena Kwiatkowska, Wiesław Gołas Film dokumentalny poświęcony Jeremiemu Przyborze, współtwórcy, obok Jerzego Wasowskiego, legendarnego "Kabaretu Starszych Panów" - programu, który po raz pierwszy pojawił się na telewizyjnych ekranach w 1958 r. Co roku jego autorzy przygotowywali dwie premiery, w sumie powstało 16 programów, z których ostatni ukazał się na antenie w lipcu 1966 r. Jerzy Wasowski, kompozytor muzyki do niezapomnianych piosenek "Kabaretu...", zmarł w 1984 r. , Jeremi Przybora odszedł w 2004 r. W filmie Jeremi Przybora wspomina lata pracy nad legendarnym programem i późniejsze okresy swego życia, ale sięga też myślami do przedwojennego świata swojego dzieciństwa i młodości, którego klimat wpłynął zapewne na charakter "Kabaretu Starszych Panów". Film ilustrowany jest archiwalnymi fragmentami "Kabaretu...", w których zobaczyć można jego czołowych wykonawców: Irenę Kwiatkowską, Barbarę Krafftównę, Wiesława Gołasa, Wiesława Michnikowskiego czy Edwarda Dziewońskiego. 17:45 NIEKTÓRE PIOSENKI Z KABARETU STARSZYCH PANÓW Widowisko, 29 min, Polska, 2000 Autor: Jeremi Przybora Reżyseria: Laco Adamik Scenariusz: Jan Borkowski Prowadzący: Magdalena Umer Aktorzy: Barbara Krafftówna, Barbara Rylska, Wiesław Michnikowski, Bohdan Łazuka Wykonawcy: Izabela Zając, Katarzyna Warno Niektore piosenki z Kabaretu Starszch Panów to niecodzienny koncert, w którym widzowie mieli okazję usłyszeć i zobaczyć po raz pierwszy od lat artystów współtworzących legendarny Kabaret Starszych Panów. Niezapomniane, genialne teksty Jeremiego Przybory i wspaniała muzyka Jerzego Wasowskiego zachwyca zarówno w wykonaniach Barbary Krafftówny, Wiesława Michnikowskiego, Wiesława Gołasa, jak i w nowoczesnej jazzowej interpretacji młodych wokalistów. 19:10 REŻYSERZY S.VI - KATHRYN BIGELOW 5/10 SEZON 6 (KATHRYN BIGELOW 5/10 SEZON 6) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Kathryn Bigelow, reżyserki m.in. "Błękitnej stali", "Na fali" czy "The Hurt Locker. W pułapce wojny". 20:00 WIECZÓR KINOMANA - WSTĘP DO FILMU - KOYAANISQATSI 5 min, Polska, 2024 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Katarzyna Borowiecka i Tomasz Kolankiewicz rozmawiają o filmie "Koyaanisqatsi" w reżyserii G. Reggio. 20:05 WIECZÓR KINOMANA - KOYAANISQATSI (KOYAANISQATSI) Film dokumentalny, 82 min, USA, 1982 Reżyseria: Godfrey Reggio Scenariusz: Alton Walpole, Godfrey Reggio Film przedstawia zbiór niezwykłych obrazów z życia Ziemi i ludzi. 21:40 HALA ODLOTÓW - /26/ Talk-show, 45 min, Polska, 2024 Hala Odlotów jest widowiskiem artystyczno - publicystycznym, w ramach którego znani artyści komentują aktualne wydarzenia, prezentując przy tym swoje najnowsze dokonania. 22:35 SERIALOWA NOSTALGIA - DOM POD DWOMA ORŁAMI - ODCINEK 7 Serial TVP, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Waldemar Krzystek Scenariusz: Małgorzata Kopernik, Waldemar Krzystek Zdjęcia: Piotr Kukla Aktorzy: Karolina Gruszka, Adrian Zaremba, Marta Klubowicz, Małgorzata Zajączkowska, Sonia Mietielica, Agnieszka Mandat, Karolina Rzepa, Anna Graczyk, Eryk Lenartowicz, Mariusz Bonaszewski, Przemysław Stippa, Cezary Łukaszewicz, Sławomir Orzechowski, Wiesław Cichy, Michał Rolnicki Trwa mordercza podróż wysiedlonych Polaków w głąb Związku Radzieckiego. Podczas przeładunku na stacji, Zbyszek zostaje zwerbowany do pracy przez sowieckich żołnierzy. Transport z jego matką odjeżdża. Zbyszek mając szansę na ucieczkę, decyduje się porzucić Zofię i rodzeństwo. W Bresalu Karl, jak dawniej, spędza czas ze swoimi kolegami, teraz członkami Gestapo. Na jednym ze spotkań ogląda film z rozstrzelania więźniów skazanych na śmierć. Karl oświadcza się Marii i zostaje przyjęty. Wkrótce jednak miasto zostaje ogłoszone twierdzą i nazywane Festung Breslau. Wśród zabezpieczanych przez komisję Grundmanna dzieł pojawiają się skrzynie pełne złotych zębów przywiezione z Auschwitz jako tajny depozyt Gestapo. Karl w porozumieniu z SS opracowuje plan ukrycia złota i dzieł sztuki wielkiej wartości w podziemnych skrytkach w górach. 23:35 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - INWAZJA ŁOWCÓW CIAŁ (INVASION OF THE BODY SNATCHERS) Film science fiction, 111 min, USA, 1978 Reżyseria: Philip Kaufman Scenariusz: W. D. Richter Muzyka: Denny Zeitlin Aktorzy: Donald Sutherland, Jeff Goldblum, Leonard Nimoy, Brooke Adams Druga z trzech ekranizacji kultowej powieści lat 40. Na Ziemię dociera inwazja z obcej planety. Kosmici nie przylatują jednak w pojazdach w kształcie spodków. Z nieba spadają zarodki, które rosną, pasożytując na roślinach. Z nich powstają kokony zdolne do skopiowania człowieka, z którym się zetkną. Tak powstali ludzie mają pamięć pierwowzorów, jednak różni ich całkowity brak uczuć. Niewielka grupa przyjaciół, która widzi wokół siebie zmieniających się ludzi, postanawia zbadać sytuację i przeciwstawić się najeźdźcom. 01:40 NOC KRÓTKICH FILMÓW - TO NIEZWYKŁE CIASTO! (CE MAGNIFIQUE GATEAU! / THIS MAGNIFICENT CAKE!) Film animowany, 42 min, Belgia/Francja/Niderlandy (Holandia), 2018 Reżyseria: Marc James Roels, Emma De Swaef Scenariusz: Marc James De Swaef, Emma Roels Zdjęcia: Marc James Roels Wykonawcy: Jan Decleir, Bruno Levie, Angelo Tijssens, Paul Huvenne Film animowany twórców obsypanego nagrodami "Oh Willy". Afryka, koniec XIX - wieku, czas ekspansji kolonialnej. Na tym tle rozgrywają się historie pięciu bohaterów: zafrasowanego króla, Pigmeja w średnim wieku pracującego w luksusowym hotelu, upadłego przedsiębiorcy podczas afrykańskiej ekspedycji, zaginionego portiera oraz młodego dezertera. Film nagrodzony m. in. w Annecy i Zagrzebiu. 02:40 KINO NOCNE - HORROR W WESOŁYCH BAGNISKACH Film TVP, 82 min, Polska, 1995 Autor: Michał Choromański Reżyseria: Andrzej Barański Scenariusz: Andrzej Barański Zdjęcia: Dariusz Kuc Aktorzy: Joanna Szczepkowska, Jan Frycz, Krzysztof Kowalewski, Krystyna Feldman, Roman Kłosowski, Alosza Awdiejew, Grzegorz Damięcki, Nina Andrycz Ekranizacja powieści Michała Choromańskiego "Horror w Wesołych Bagniskach", będącej pastiszem powieści gotyckiej, której akcja rozgrywa się w latach dwudziestych. Po raz pierwszy "Horror" opublikowany został w roku 1934, jako powieść w odcinkach zamieszczana w jednej z gazet, w formie książkowej wydany został dopiero niedawno. Scenariusz filmu powstał jeszcze przed wydaniem książki. Akcja filmu rozgrywa się w roku 1923, w dworku Wesołe Bagniska na Kresach wschodnich. Dworek zamieszkują stara pani dziedziczka i dziedzic - mąż jej nieżyjącej córki. Z Biarritz przyjeżdża przyjaciel dziedzica, Jerzy Wawicki. Jego wizyta przywołuje wspomnienia sprzed kilku lat, kiedy w Wesołych Bagniskach stacjonowali czerwonoarmiści. Ich komisarz zalecał się do żony Apolinarego, Agnieszki, ona zaś romansowała z Wawickim. Ten jednak wydawał się niespecjalnie zainteresowany nie tylko nią, ale kobietami w ogóle. Wkrótce wyjechał, a po jego wyjeździe Agnieszka powiesiła się. Podobnie zresztą jak adorujący ją czerwony komisarz. Teraz Apolinary i dziedziczka obwiniają Wawickiego o śmierć Agnieszki. Korzystając z jego obecności w dworku planują krwawą zemstę, ale pijany Apolinary zabija kogoś innego.