TVP Nauka Niedziela, 15.12.2024 06:00 CZY WIESZ, ŻE? - /183/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 06:30 CZY WIESZ, ŻE? - /184/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:05 PODWODNY ŚWIAT - PLASTIKOWE MORZE (SUBMERGED UNIVERSE - PLASTIC SEA) Serial dokumentalny, 25 min, Wielka Brytania, 2019 Seria ukazuje niezwykłą różnorodność ekosystemów oceanicznych, a jej twórcy namawiają nas, abyśmy zaczęli działać tu i teraz, jeśli chcemy ochronić oceany przed nieodwracalnymi zniszczeniami. Życie w wodach naszej planety jest coraz bardziej zagrożone przez działalność człowieka, więc zrozumienie tego, co złego dzieje się w głębinach na całym świecie, jest ważniejsze niż kiedykolwiek po to, by życiu w oceanach zapewnić przetrwanie. W każdym odcinku omawiane są kluczowe problemy, z jakimi borykają się nasze oceany i dostajemy wskazówki, co możemy zrobić, aby powstrzymać katastrofę. 07:35 PODWODNY ŚWIAT - MORZA ODPADÓW (SUBMERGED UNIVERSE - SPONSORED SEAS) Serial dokumentalny, 26 min, Wielka Brytania, 2019 Seria ukazuje niezwykłą różnorodność ekosystemów oceanicznych, a jej twórcy namawiają nas, abyśmy zaczęli działać tu i teraz, jeśli chcemy ochronić oceany przed nieodwracalnymi zniszczeniami. Życie w wodach naszej planety jest coraz bardziej zagrożone przez działalność człowieka, więc zrozumienie tego, co złego dzieje się w głębinach na całym świecie, jest ważniejsze niż kiedykolwiek po to, by życiu w oceanach zapewnić przetrwanie. W każdym odcinku omawiane są kluczowe problemy, z jakimi borykają się nasze oceany i dostajemy wskazówki, co możemy zrobić, aby powstrzymać katastrofę. 08:05 RAPORT NAUKOWY - 103 23 min, Polska, 2024 Scenariusz: Artur Onacki, Bogumił Radajewski Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 08:40 RYTMY ZDROWIA - ZABURZENIA CZYNNOŚCI PĘCHERZA MOCZOWEGO Magazyn medyczny, 19 min, Polska, 2022 Autor: Piotr Poraj Poleski Magazyn medyczny skierowany do kobiet, omawiający najczęstsze schorzenia oraz leczenie i diagnostykę medyczną. Problem nietrzymania moczu dotyczy ogromnej rzeszy kobiet, ale również mężczyzn. Jedną z najnowocześniejszych metod leczenia nietrzymania moczu jest neuromodulacja krzyżowego odcinka rdzenia kręgowego, w skrócie zwana neuromodulacją krzyżową. Zabieg wykonuje się przy użyciu niewielkiego urządzenia. Istotą terapii jest stymulowanie za pomocą łagodnych impulsów elektrycznych nerwów krzyżowych, odpowiadających za kontrolę pęcherza moczowego, a tym samym umożliwienie im prawidłowego funkcjonowania. Minimalnie inwazyjny zabieg można przeprowadzić w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. 09:05 PRZYRODNIK NA TROPIE - /43/ BIEGUS ZMIENNY Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Program przyrodniczy, w którym prowadzący Łukasz Bożycki porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Bohaterem dzisiejszego odcinka jest mieszkaniec polskiego wybrzeża - biegus zmienny. Poznamy sekret jego długowieczności oraz jego nietypowe podejście do macierzyństwa. 09:40 ASTRONARIUM - (23) - "ASTRONOMIA W SZKOLE" Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Cykl popularnonaukowy prezentujący dorobek polskich instytucji badawczych, zwłaszcza w dziedzinie astronomii. Ekipa Bogumiła Radajewskiego odwiedza miejsca, w których każdy może się przekonać, co kryje przestrzeń kosmiczna. Sekrety wszechświata jeszcze nigdy nie były tak blisko. Opowiadają o nim nie tylko naukowcy, ale także pasjonaci astronomii. 10:15 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 9 POWSTANIE AFRYKI (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Ta dziesięcioodcinkowa seria zabiera widzów w podróż w te miejsca na naszej planecie, gdzie w dalekiej przeszłości zachodziły kluczowe dla dzisiejszego kształtu kontynentów na Ziemi procesy geologiczne. Dzięki pracy licznych naukowców poznajemy najważniejsze momenty w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia na lądzie, dinozaurów i człowieka. 11:20 POLACY W KOSMOSIE - EPOKA WAHADŁOWCÓW 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski, Bogumił Radajewski Scenariusz: Bogumił Radajewski, Robert Szaj, Robert Szaj, Bogumił Radajewski Zdjęcia: Adam Rubaszewski, Tomasz Stelmach 12 kwietnia 1981 roku została otwarta nowa era w lotach kosmicznych. Tego dnia w dziewiczą podróż wyruszył prom kosmiczny Columbia - pierwszy statek kosmiczny wielokrotnego użytku, zdolny o własnych siłach powrócić z orbity na Ziemię. Amerykańskie wahadłowce były najbardziej zaawansowanymi pojazdami zbudowanymi przez człowieka. Dzięki nim mogliśmy wynieść w kosmos m.in. kosmiczny teleskop Hubble’a i zbudować Międzynarodową Stację Kosmiczną. Naszym przewodnikiem po niezwykłej historii wahadłowców jest doktor Alexander Nawrocki - Polak, który przez wiele lat pracował jako szef misji kosmicznych NASA w Houston. 11:50 POLACY W KOSMOSIE - UKŁAD SŁONECZNY 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski, Bogumił Radajewski Scenariusz: Bogumił Radajewski, Robert Szaj, Bogumił Radajewski, Robert Szaj Zdjęcia: Adam Rubaszewski, Tomasz Stelmach W roku 1970 w przestrzeń kosmiczną trafił pierwszy przyrząd skonstruowany w Polsce. Instrument przeznaczony do rentgenowskich obserwacji Słońca zbudowali heliofizycy z Wrocławia. Chodziło o zmierzenie promieniowania, które jest blokowane przez ziemską atmosferę. Od tego czasu naukowcy i inżynierowie z Polski biorą aktywny udział w eksploracji Układu Słonecznego. Polska aparatura znalazła się także w lądowniku Huygens - pierwszym przyrządzie wysłanym na Tytana, największy z księżyców Saturna. Polacy opracowali także dziesiątki przyrządów dla sond kosmicznych wysłanych w stronę Marsa, Jowisza czy Słońca. W tym odcinku pokażemy polskich badaczy biorących udział w eksploracji Układu Słonecznego. 12:25 DORWAĆ WIRUSA - CZYM JEST WIRUS Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W tym odcinku definiujemy wirusy, poznajemy ich budowę, występowanie w przyrodzie. W laboratorium naukowcy zdradzają tajemnicę, jak namnażają się wirusy i pokazują metody ich badania. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 12:55 RAPORT NAUKOWY - 103 23 min, Polska, 2024 Scenariusz: Artur Onacki, Bogumił Radajewski Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 13:30 NAUKA JEST WSZĘDZIE - 13 Magazyn, 15 min, Polska, 2024 Przystępnie, ciekawie i rzetelnie opowiemy o współczesnej nauce i jej osiągnięciach. Odkrycia i ich praktyczne zastosowanie w naszym życiu przedstawią wybitni badacze z czołowych polskich placówek naukowych. Program prowadzi dr Monika A. Koperska, która pokaże, że to nad czym pracują naukowcy w Polsce i na świecie to nie abstrakcja, ale nasza codzienność. Odpowiemy też na proste pytania np: czy podgrzewanie posiłków w mikrofali nam szkodzi? Jak podgrzewać warzywa, aby nie traciły wartości odżywczych? Do tego w każdym odcinku przedstawimy trzy newsy w kategorii Nauka na świecie - wraz z komentarzem prowadzącej i jej gościa. Na luzie i z dystansem. Poszukamy odkryć, które mają realny wpływ na nasze życie. Pokażemy, że nauka to nie tylko testy laboratoryjne i rozważania naukowców i nowinki ze świata, które nie mają nic wspólnego z naszą codziennością. Opowiemy o nauce tak, że zrozumie nas i sześciolatek i jego babcia. Jak obniżyć rachunek za prąd, jak odkleić dziecko od smartfona i które warzywa są naprawdę zdrowe? Codzienność to nieskończona liczba pytań. Plus naukowcy, którzy mają (p)odpowiedzi jak żyć lepiej, jak zmienia się świat wokół nas i jak po tych zmianach może wyglądać. Przystępnie, ciekawie i rzetelnie, tak chcemy opowiadać o współczesnej nauce i jej osiągnięciach. Odkrycia i ich praktyczne zastosowanie w naszym życiu przedstawia wybitni badacze z czołowych polskich placówek naukowych. Pasjonaci, których talent, ciężka praca i upór dają praktyczne odpowiedzi i rozwiązania wielu problemów. 14:00 GIGANCI NAUKI - POGODA I KLIMAT Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Burze, tornada, gradobicia, inwersje temperatury, gwałtowne zmiany ciśnienia, cyklony i cała gama ekstremalnych zjawisk pogodowych. To na szczęście nie prognoza pogody, tylko spis tematów i zagadnień, z którymi zmierzą się uczestnicy tego odcinka teleturnieju. W roli głównej Pogoda i Klimat czyli klimatyczny odcinek Gigantów Nauki, po jego obejrzeniu każdy będzie mógł śmiało powiedzieć, że zna się na pogodzie. Giganci Nauki to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie punkty poszczególnych rund sumują się. 15:00 NAUKA JEST WSZĘDZIE - 14 Magazyn, 15 min, Polska, 2024 Przystępnie, ciekawie i rzetelnie opowiemy o współczesnej nauce i jej osiągnięciach. Odkrycia i ich praktyczne zastosowanie w naszym życiu przedstawią wybitni badacze z czołowych polskich placówek naukowych. Program prowadzi dr Monika A. Koperska, która pokaże, że to nad czym pracują naukowcy w Polsce i na świecie to nie abstrakcja, ale nasza codzienność. Odpowiemy też na proste pytania np: czy podgrzewanie posiłków w mikrofali nam szkodzi? Jak podgrzewać warzywa, aby nie traciły wartości odżywczych? Do tego w każdym odcinku przedstawimy trzy newsy w kategorii Nauka na świecie - wraz z komentarzem prowadzącej i jej gościa. Na luzie i z dystansem. Poszukamy odkryć, które mają realny wpływ na nasze życie. Pokażemy, że nauka to nie tylko testy laboratoryjne i rozważania naukowców i nowinki ze świata, które nie mają nic wspólnego z naszą codziennością. Opowiemy o nauce tak, że zrozumie nas i sześciolatek i jego babcia. Jak obniżyć rachunek za prąd, jak odkleić dziecko od smartfona i które warzywa są naprawdę zdrowe? Codzienność to nieskończona liczba pytań. Plus naukowcy, którzy mają (p)odpowiedzi jak żyć lepiej, jak zmienia się świat wokół nas i jak po tych zmianach może wyglądać. Przystępnie, ciekawie i rzetelnie, tak chcemy opowiadać o współczesnej nauce i jej osiągnięciach. Odkrycia i ich praktyczne zastosowanie w naszym życiu przedstawia wybitni badacze z czołowych polskich placówek naukowych. Pasjonaci, których talent, ciężka praca i upór dają praktyczne odpowiedzi i rozwiązania wielu problemów. 15:20 OKAWANGO, RZEKA MARZEŃ - CZYŚCIEC (OKAVANGO - RIVER OF DREAMS) Serial dokumentalny, 52 min, Austria, 2019 Czteroodcinkowa opowieść o rzece Okawango w Afryce Południowej, której delta jest największą na świecie śródlądową deltą rzeczną. Lwy, lamparty, psy i słonie żyją tam jak w raju. Ale tutaj czyjś raj jest zawsze czyśćcem kogoś innego. Opierając się na Boskiej komedii Dantego twórcy tej serii opowiadają historię Okawango jako podróż z czyśćca do raju, w poszukiwaniu prawdy i duszy tej rzeki, zauważenie tych, którzy ją wykorzystują dla siebie, jak i tych, którzy są jej ofiarami. Każdy odcinek ukazuje bogactwo i złożoność tego miejsca, ponieważ Okawango tworzy unikalny ekosystem, w którym życie wszystkich stworzeń w jej wodach, wzdłuż jej koryta i wokół tej rzeki jest połączone i przeplecione w niezwykły sposób. Nagrody: Gran Paradiso Film Festival 2021; winner: Special Mention Gran Paradiso National Park (Category: International Competition); Sondrio Festival 2020; winner: Audience Jury Prize Episode 03; Cannes Corporate Media & TV Awards 2020; winner: Gold Dolphin (Category: Nature & Wildlife); FINN Festival International Nature Namur 2020; winner: Audience Award (Category: Professional Film Competition); Jackson Wild Media Awards 2020; winner: Winner Episode 04 (Category: Best Ecosystem Film Long Form); International Nature Film Festival Gödöllö 2020; winner: International Film Review Episode 02 (Category: Nature Films); MAFF Matsalu Nature Film Festival 2020; winner: Grand Prix & Best Editing (Category: Nature); Green Screen Interantional Naturfilmfestival Eckernförde 2020; winner: Winner Episode 03 (Category: Best Cinematography); New York Festivals TV & Film Awards 2020; winner: Grand (Category: Nature & Wildlife), Gold World Medal (Category: Writing); US International Film & Video Festival 2020; winner: Gold Camera & Best of Festival Nominee Episode 01 (Category: Docuemntary); Gold Camera Episode 02 & 03 (Category: Nature, Wildlife & Craft/Production Techniques: Cinematography) 16:30 JAK ŻYJE LAS... - LEŚNIK CHRONI I POMAGA Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Robert Słowik Las to niezwykle skomplikowany ekosystem, mający mnóstwo mechanizmów chroniących przed chorobami. Jednak nieustannie wystawiony jest na różnego rodzaju zagrożenia. Setki ludzi codziennie stoją na straży jego zdrowia. I także las ma swojego doktora, specjalistę, doktora - fitopatologa lasu, który kiedy trzeba, przychodzi do pacjenta. W tym odcinku programu opowiemy o zagrożeniach i chorobach trapiących polskie lasy, o najpopularniejszych pasożytach i sposobach, w jakie radzą sobie z nimi leśnicy. Dokumentalny cykl "Jak żyje las...", realizowany wspólnie z Lasami Państwowymi, przybliża widzom tajniki gospodarki leśnej, obala mity, tłumaczy pojęcia i definicje z nią związane. Leśników, naukowców i ekspertów występujących w programie łączy wspólna pasja - las jako ekosystem istotny dla życia ludzi, cenne środowisko przyrodnicze dostarczające tlenu, pochłaniające dwutlenek węgla i gwarantujące równowagę zasobów wodnych, a jednocześnie źródło ważnych dla gospodarki surowców. 17:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - ODKRYWANIE NIEDŹWIEDZIA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Młoda kobieta z doktoratem biologii w kieszeni porzuca ciepłą Hiszpanię, by na chłodnych i grząskich szlakach Bieszczadów tropić zwierzę - widmo: niedźwiedzia. Widziała go tutaj na żywo może dwa, trzy razy. Ale i tak ma tutejsze miśki na oku. Zwabia je na nęciska tuszami padłych zwierząt i filmuje ukrytą kamerą na podczerwień. Odnajduje miejsca, gdzie zwierz się czochra, zostawiając bezcenne dla badacza włosy. One mówią wszystko o niedźwiedziu - nie tylko o tym, co je, ale też np. o jego stresach. Nuria Selva Fernandez ukazuje nam współczesne sposoby poznawania dzikich, rzadkich i w związku z tym zwykle ginących zwierząt. To rodzaj współczesnej, badawczej traperki. Wymagającej jednak nie mniejszej determinacji, niż poczynania tradycyjnych tropicieli. Z badań Nurii i jej zespołu wyłania się coraz bardziej wyrazisty obraz największego i zarazem najbardziej owianego mitami drapieżcy naszych puszcz. 17:30 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - SZCZĘŚCIE Z ZIMORODKIEM Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Licencja zakończona Określenie niebieski ptak może mieć wcale korzystny wydźwięk. Zimorodek, pomykający nad leśna strugą niczym błękitna iskierka, robi niezatarte wrażenie. Gdy siedzi bez ruchu na zwisającej nad woda gałęzi, czatując na niewielkie ryby, stanowiące jego główny pokarm, może ostatecznie uchodzić za niebieskiego ptaka w ludzkim rozumieniu, czyli lenia. Ale gdy nagle, jak strzała spadnie do wody po zdobycz, prawie nigdy przy tym nie chybiając, przyjdzie nam zmienić zdanie. Zresztą istota o naturze niebieskiego ptaka nie byłaby chyba w stanie wydrążyć w skarpie rzecznej długiego tunelu, zakończonego małą jaskinią, stanowiącą gniazdo, a później wykarmić siedem czy osiem dziobów. Na pewno też niebieskim ptakiem w pejoratywnym rozumieniu nie jest Marek Piotrowicz, który jest dziś naszym gościem. 18:00 ROK 2077: SPOJRZENIE W PRZYSZŁOŚĆ - ODC. 2 GLOBALNE WYOBCOWANIE (2077 10 SECONDS TO THE FUTURE / 2077 - 10 PARA O FUTURO. EPISODE 2: GLOBAL ESTRANGEMENT) Cykl dokumentalny, 52 min, Portugalia, 2017 Reżyseria: António Jos De Almeida, Pedro Clrigo Wyobraźmy sobie naszą planetę w przyszłości. Czy będziemy gatunkiem wieloplanetarnym o długości życia człowieka 110 lat? Czy życie ludzkie zostanie zastąpione przez komputery? Dzięki ciągłym odkryciom w nanotechnologii, naszemu ciągłemu pragnieniu wiedzy i postępowi w wiedzy technologicznej, nasz stosunek do robotów - gdy staną się one bardziej zaawansowane, a więc świadome poznawczo środowiska wokół - zapewne się zmieni. Wchodzimy w erę, w której wkrótce trudno będzie odróżnić to, co fizyczne, od tego, co cyfrowe. W najbliższych dziesięcioleciach nastąpią największe i najszybsze przemiany w historii ludzkości - w technologii, nauce i relacjach międzyludzkich. Żyjemy w akceleratorze naukowym o nieodwracalnych konsekwencjach, w którym nasze dzisiejsze wybory zmienią świat jutra. Z pomocą wpływowych osobistości w globalnym społeczeństwie, takich jak fizycy teoretyczni, patolodzy i prognostycy geopolityczni, próbujemy w każdym odcinku filmu odpowiedzieć na pytania bez odpowiedzi o przyszłość ludzkości. Niniejsza seria to podróż, która łączy teraźniejszość z przeszłością, aby pokazać nam, jak możemy wpływać na przyszłość. Odc. 2 Globalne wyobcowanie. Sto lat po tym, jak człowiek postawił nogę na Księżycu prawdopodobnie będziemy w stanie skolonizować Marsa. Zmierzamy w stronę stworzenia cywilizacji planetarnej. Przed nami nowy, wspaniały świat. I szybki wyścig mający na celu odwrócenie procesu zatruwania Ziemi. Wykorzystaliśmy paliwa kopalne, aby dokonać wielkiego skoku rewolucji przemysłowej, a w XX i XXI wieku wypełniliśmy atmosferę dwutlenkiem węgla. Nawet jeśli dzisiaj całkowicie przestaniemy wysyłać do atmosfery dwutlenek węgla, to ilość, która już została wyemitowana, jest taka, że wystarczy, by globalne ocieplenie na kolejne dziesięciolecia. To, jaki będzie klimat na Ziemi zależy od tego, co zrobimy dzisiaj. 18:55 CZY WIESZ, ŻE? - /185/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:25 CZY WIESZ, ŻE? - /186/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 OKAWANGO, RZEKA MARZEŃ - CZYŚCIEC (OKAVANGO - RIVER OF DREAMS) Serial dokumentalny, 52 min, Austria, 2019 Czteroodcinkowa opowieść o rzece Okawango w Afryce Południowej, której delta jest największą na świecie śródlądową deltą rzeczną. Lwy, lamparty, psy i słonie żyją tam jak w raju. Ale tutaj czyjś raj jest zawsze czyśćcem kogoś innego. Opierając się na Boskiej komedii Dantego twórcy tej serii opowiadają historię Okawango jako podróż z czyśćca do raju, w poszukiwaniu prawdy i duszy tej rzeki, zauważenie tych, którzy ją wykorzystują dla siebie, jak i tych, którzy są jej ofiarami. Każdy odcinek ukazuje bogactwo i złożoność tego miejsca, ponieważ Okawango tworzy unikalny ekosystem, w którym życie wszystkich stworzeń w jej wodach, wzdłuż jej koryta i wokół tej rzeki jest połączone i przeplecione w niezwykły sposób. Nagrody: Gran Paradiso Film Festival 2021; winner: Special Mention Gran Paradiso National Park (Category: International Competition); Sondrio Festival 2020; winner: Audience Jury Prize Episode 03; Cannes Corporate Media & TV Awards 2020; winner: Gold Dolphin (Category: Nature & Wildlife); FINN Festival International Nature Namur 2020; winner: Audience Award (Category: Professional Film Competition); Jackson Wild Media Awards 2020; winner: Winner Episode 04 (Category: Best Ecosystem Film Long Form); International Nature Film Festival Gödöllö 2020; winner: International Film Review Episode 02 (Category: Nature Films); MAFF Matsalu Nature Film Festival 2020; winner: Grand Prix & Best Editing (Category: Nature); Green Screen Interantional Naturfilmfestival Eckernförde 2020; winner: Winner Episode 03 (Category: Best Cinematography); New York Festivals TV & Film Awards 2020; winner: Grand (Category: Nature & Wildlife), Gold World Medal (Category: Writing); US International Film & Video Festival 2020; winner: Gold Camera & Best of Festival Nominee Episode 01 (Category: Docuemntary); Gold Camera Episode 02 & 03 (Category: Nature, Wildlife & Craft/Production Techniques: Cinematography) 21:05 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - ODKRYWANIE NIEDŹWIEDZIA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Młoda kobieta z doktoratem biologii w kieszeni porzuca ciepłą Hiszpanię, by na chłodnych i grząskich szlakach Bieszczadów tropić zwierzę - widmo: niedźwiedzia. Widziała go tutaj na żywo może dwa, trzy razy. Ale i tak ma tutejsze miśki na oku. Zwabia je na nęciska tuszami padłych zwierząt i filmuje ukrytą kamerą na podczerwień. Odnajduje miejsca, gdzie zwierz się czochra, zostawiając bezcenne dla badacza włosy. One mówią wszystko o niedźwiedziu - nie tylko o tym, co je, ale też np. o jego stresach. Nuria Selva Fernandez ukazuje nam współczesne sposoby poznawania dzikich, rzadkich i w związku z tym zwykle ginących zwierząt. To rodzaj współczesnej, badawczej traperki. Wymagającej jednak nie mniejszej determinacji, niż poczynania tradycyjnych tropicieli. Z badań Nurii i jej zespołu wyłania się coraz bardziej wyrazisty obraz największego i zarazem najbardziej owianego mitami drapieżcy naszych puszcz. 21:40 PODWODNY ŚWIAT - PLASTIKOWE MORZE (SUBMERGED UNIVERSE - PLASTIC SEA) Serial dokumentalny, 25 min, Wielka Brytania, 2019 Seria ukazuje niezwykłą różnorodność ekosystemów oceanicznych, a jej twórcy namawiają nas, abyśmy zaczęli działać tu i teraz, jeśli chcemy ochronić oceany przed nieodwracalnymi zniszczeniami. Życie w wodach naszej planety jest coraz bardziej zagrożone przez działalność człowieka, więc zrozumienie tego, co złego dzieje się w głębinach na całym świecie, jest ważniejsze niż kiedykolwiek po to, by życiu w oceanach zapewnić przetrwanie. W każdym odcinku omawiane są kluczowe problemy, z jakimi borykają się nasze oceany i dostajemy wskazówki, co możemy zrobić, aby powstrzymać katastrofę. 22:10 PODWODNY ŚWIAT - MORZA ODPADÓW (SUBMERGED UNIVERSE - SPONSORED SEAS) Serial dokumentalny, 26 min, Wielka Brytania, 2019 Seria ukazuje niezwykłą różnorodność ekosystemów oceanicznych, a jej twórcy namawiają nas, abyśmy zaczęli działać tu i teraz, jeśli chcemy ochronić oceany przed nieodwracalnymi zniszczeniami. Życie w wodach naszej planety jest coraz bardziej zagrożone przez działalność człowieka, więc zrozumienie tego, co złego dzieje się w głębinach na całym świecie, jest ważniejsze niż kiedykolwiek po to, by życiu w oceanach zapewnić przetrwanie. W każdym odcinku omawiane są kluczowe problemy, z jakimi borykają się nasze oceany i dostajemy wskazówki, co możemy zrobić, aby powstrzymać katastrofę. 22:45 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - SZCZĘŚCIE Z ZIMORODKIEM Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Licencja zakończona Określenie niebieski ptak może mieć wcale korzystny wydźwięk. Zimorodek, pomykający nad leśna strugą niczym błękitna iskierka, robi niezatarte wrażenie. Gdy siedzi bez ruchu na zwisającej nad woda gałęzi, czatując na niewielkie ryby, stanowiące jego główny pokarm, może ostatecznie uchodzić za niebieskiego ptaka w ludzkim rozumieniu, czyli lenia. Ale gdy nagle, jak strzała spadnie do wody po zdobycz, prawie nigdy przy tym nie chybiając, przyjdzie nam zmienić zdanie. Zresztą istota o naturze niebieskiego ptaka nie byłaby chyba w stanie wydrążyć w skarpie rzecznej długiego tunelu, zakończonego małą jaskinią, stanowiącą gniazdo, a później wykarmić siedem czy osiem dziobów. Na pewno też niebieskim ptakiem w pejoratywnym rozumieniu nie jest Marek Piotrowicz, który jest dziś naszym gościem. 23:20 RAPORT NAUKOWY - 103 23 min, Polska, 2024 Scenariusz: Artur Onacki, Bogumił Radajewski Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 23:55 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 9 POWSTANIE AFRYKI (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Ta dziesięcioodcinkowa seria zabiera widzów w podróż w te miejsca na naszej planecie, gdzie w dalekiej przeszłości zachodziły kluczowe dla dzisiejszego kształtu kontynentów na Ziemi procesy geologiczne. Dzięki pracy licznych naukowców poznajemy najważniejsze momenty w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia na lądzie, dinozaurów i człowieka. 01:00 CZY WIESZ, ŻE? - /187/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:40 POLSKIE PARKI NARODOWE - SŁOWIŃSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej zaskakującej strony przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 02:15 POLACY W KOSMOSIE - UKŁAD SŁONECZNY 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski, Bogumił Radajewski Scenariusz: Bogumił Radajewski, Robert Szaj, Bogumił Radajewski, Robert Szaj Zdjęcia: Adam Rubaszewski, Tomasz Stelmach W roku 1970 w przestrzeń kosmiczną trafił pierwszy przyrząd skonstruowany w Polsce. Instrument przeznaczony do rentgenowskich obserwacji Słońca zbudowali heliofizycy z Wrocławia. Chodziło o zmierzenie promieniowania, które jest blokowane przez ziemską atmosferę. Od tego czasu naukowcy i inżynierowie z Polski biorą aktywny udział w eksploracji Układu Słonecznego. Polska aparatura znalazła się także w lądowniku Huygens - pierwszym przyrządzie wysłanym na Tytana, największy z księżyców Saturna. Polacy opracowali także dziesiątki przyrządów dla sond kosmicznych wysłanych w stronę Marsa, Jowisza czy Słońca. W tym odcinku pokażemy polskich badaczy biorących udział w eksploracji Układu Słonecznego. 02:45 POLACY W KOSMOSIE - EPOKA WAHADŁOWCÓW 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski, Bogumił Radajewski Scenariusz: Bogumił Radajewski, Robert Szaj, Robert Szaj, Bogumił Radajewski Zdjęcia: Adam Rubaszewski, Tomasz Stelmach 12 kwietnia 1981 roku została otwarta nowa era w lotach kosmicznych. Tego dnia w dziewiczą podróż wyruszył prom kosmiczny Columbia - pierwszy statek kosmiczny wielokrotnego użytku, zdolny o własnych siłach powrócić z orbity na Ziemię. Amerykańskie wahadłowce były najbardziej zaawansowanymi pojazdami zbudowanymi przez człowieka. Dzięki nim mogliśmy wynieść w kosmos m.in. kosmiczny teleskop Hubble’a i zbudować Międzynarodową Stację Kosmiczną. Naszym przewodnikiem po niezwykłej historii wahadłowców jest doktor Alexander Nawrocki - Polak, który przez wiele lat pracował jako szef misji kosmicznych NASA w Houston.