TVP Historia Środa, 18.12.2024 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 18 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1865 - trzynasta poprawka do Konstytucji USA - zniesienie niewolnictwa; 1912 - największe fałszerstwo w paleontologii - czaszka z Piltdown; 1954 - Maria Dąbrowska w "Dzienniku" o śmierci Zofii Nałkowskiej; 1970 - trwają i rozszerzają się strajki w Gdańsku, Szczecinie, Elblągu; 06:55 WALECZNE Z GÓR - KATARZYNA FILIPEK 1897 - 1944 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Scenariusz: Agata Puścikowska Zdjęcia: Sebastian Lewiński, Kacper Solan, Wojciech Kursa Prowadzący: Agata Puścikowska Rolniczka, żona i wielodzietna matka, w końcu wdowa. Prosta kobieta, dzielna, pracowita. W czasie wojny już wdowa. Decyduje się na przyjęcie pod swój dach i ukrywanie rodziny żydowskiej. Ma możliwość ucieczki i ratowania się, jednak oddaje się w ręce niemieckie. Chce ratować tym dzieci. Los Filipkowej od czasu więzień niemieckich, związany jest też z postacią bohaterskiej Heleny Migiel z Białego Dunajca. 07:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 347 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło"to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. 08:00 CZAS HONORU - ODC. 9 W MATNI Serial wojenny, 45 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Usiłując zdobyć fundusze na wydostanie się z getta, Sajkowscy sprzedają futro, potem obraz Kossaka. W transakcjach pośredniczy Mosler. Sabina podejrzewa jednak, że Mosler jest oszustem. Michał zostaje wysłany na wieś, żeby wyjaśnić sprawę zaginionych pieniędzy. Aktor Gerard Majer proponuje Wandzie występy w teatrze. Kobieta waha się, ale w końcu, pod wpływem matki, odmawia. Bronek bierze na siebie odpowiedzialność za akcję podwładnych. Może czekać go sąd. Korzystając ze sfałszowanej przepustki, Janek dostaje się do getta. Nie udaje mu się jednak spotkać z Leną. 08:45 ZAMKI KRESOWE RZECZYPOSPOLITEJ - JAZŁOWIEC 18 min, Polska, 2004 Reżyseria: Jerzy Janicki Scenariusz: Jerzy Janicki Zdjęcia: Henryk Janas Aktorzy: Jadwiga Pechaty, Zbigniew Chrzanowski Wykonawcy: Stanisław Nicieja Jazłowiec to jedna z najstarszych osad Podola o wspaniałej przeszłości historycznej. O dawnej świetności miasta świadczą ruiny potężnej niegdyś twierdzy, mury kościoła św. Anny czy zarosłe chwastami cmentarze. Gdy król Kazimierz Wielki odzyskał Podole dla Polski, Jazłowiec otrzymał prawa miejskie i został przekazany rodzinie Buczackich, ci zaś - gdy tu osiedli - przyjęli nazwisko Jazłowieccy. Wznieśli potężną warownię, która miała bronić przed licznymi najazdami Tatarów i Turków. W Jazłowcu urodzili się m.in. Kornel Ujejski oraz Mikołaj Gomółka - najwybitniejszy polski kompozytor epoki renesansu. W kościele św. Anny swoją pierwszą posługę kapłańską odbywał w 1894 roku Adam Stefan Sapieha, późniejszy kardynał krakowski. Na zamku w Jazłowcu swoje młodzieńcze lata spędził Stanisław August Poniatowski. Latem 1920 roku w wąwozach nieopodal Jazłowca doszło do słynnej trzydniowej bitwy, która okryła nieśmiertelną chwałą ówczesny VI Pułk Ułanów. 09:10 HISTORIA POLSKI - NAPIS NA PACZCE PAPIEROSÓW - DO LUDZI STRZELAĆ NIE BĘDĘ Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2020 Reżyseria: Piotr Kuciński Scenariusz: Piotr Kuciński Film będzie próbą przybliżenia tragicznych wydarzeń z grudnia 1970 roku, które miały miejsce w Szczecinie. 17 grudnia 1970 roku w Szczecinie, na wieść o wydarzeniach w Gdańsku (spowodowanych drastyczna podwyżką cen żywności) stoczniowcy wyszli na ulice. Przyłączyli się do nich robotnicy z innych zakładów oraz młodzież. Drogę zagrodziły im oddziały MO, doszło do walk ulicznych, wojsko i milicja użyły broni. 17 grudnia 1970 roku najwięcej ofiar padło pod komendą milicji, na obecnym pl. Solidarności. Następnego dnia, pod stocznią, z serii z wojskowego transportera zginęły kolejne dwie osoby. Łącznie w Szczecinie zginęło 16 osób, a sto zostało rannych od kul. Zabitych chowano po kryjomu, nocami, w asyście milicji i SB. W filmie zostanie też przedstawiona historia żołnierz Stanisława Nadratowskiego, który nie chciał strzelać do stoczniowców i który zginął od dwóch kul z własnego kałasznikowa. Relacje kolegów z oddziału potwierdzają, że 20 - letni Nadratowski wielokrotnie mówił, że nie wykona rozkazu strzelania do robotników. Na paczce papierosów, którą oddał koledze, znaleziono napis: "Do ludzi strzelał nie będę, do aresztu też nie pójdę". W ubiegłym roku szczeciński IPN wszczął postępowanie w sprawie śmierci Stanisława Nadratowskiego. Film zrealizowany w związku z obchodami 50. rocznicy strajków robotników polskich miast portowych z końca 1970. 10:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - M - MAGINOTA LINIA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Lektor: Bogusław Wołoszański Program dokumentalny poświęcony kompleksowi podziemnych fortyfikacji o nazwie Four - a - Chaux, wybudowanych na linii Maginota pochodzącej z okresu międzywojennego. 10:35 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WYBRZEŻE KOŚCI SŁONIOWEJ - AFRYKAŃSKA MOZAIKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Wybrzeże Kości Słoniowej. 11:35 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - W STRONĘ WIELKANOCY Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. 12:15 TYGRYSY EUROPY - S. II - ODC. 12 (SERIA II ODC. 1) - INWESTOR Serial komediowy TVP, 43 min, Polska, 2003 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza Zdjęcia: Wojciech Rawecki Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Janusz Rewiński, Beata Ścibakówna, Joanna Kurowska, Jerzy Gruza, Piotr Zelt, Wojciech Cygan, Bogdan Baer Pierwszy odcinek drugiej serii. Biznesmen Edward Nowak, prezes holdingu "Tygrys", rozszerza swoją dotychczasową działalność i kupuje w Piasecznie fabrykę pieluchomajtek "Baby Bambers". W nowej firmie funkcję dyrektora generalnego obejmuje dawny portier Alfred Chodźko, zatrudniając jednocześnie na swoje miejsce - jako portiera - brata bliźniaka, Stanisława. Nowak dokonuje inspekcji zakupionej fabryki. Stwierdza, że wprawdzie produkcja idzie pełną parą, ale magazyny są zawalone towarem, którego nikt nie chce kupić. Aby ożywić sprzedaż, prezes zatrudnia specjalistę do spraw marketingu i razem obmyślają strategię kampanii reklamowej. Ale największe nadzieje Nowak wiąże z przyjazdem do Polski bogatego wujka swojej żony, pana Zająca (czy też Zejdżeka, jak nazywają go za oceanem), który ma zostać w nowej fabryce inwestorem strategicznym. Po obfitej i suto zakrapianej kolacji w willi Nowaków wuj przyznaje się, że nie ma żadnego majątku i raczej liczy w tej sprawie na pomoc Edwarda. Bojąc się kompromitacji, prezesostwo postanawiają zawieźć wujka na jakiś czas do rodzinnej wsi, gdzie gość przeczekałby, aż sprawa inwestora strategicznego nieco przycichnie, a może przez ten czas uda się znaleźć jakieś wyjście z sytuacji. Na wsi trwają właśnie wykopki i przybysze muszą, chcąc nie chcąc, pomóc krewnym w pracach polowych, co u nieprzyzwyczajonych do ciężkiej fizycznej pracy mieszczuchów powoduje poważne komplikacje zdrowotne. Kłopoty nie kończą się także po powrocie do Warszawy. Po kolejnym spotkaniu Nowaka z dawną księgową Krysią Brodą, którą Nowak chce koniecznie sprowadzić z powrotem do firmy, Elżbieta zauważa na koszuli męża ślady szminki i urządza mu wielką awanturę. Obrażony Nowak postanawia wyprowadzić się z domu. 13:10 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - ŚMIERCIONOŚNA BROŃ. ODC. 3 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2022 Dziesięcioodcinkowa seria dokumentalna prezentująca najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia inżynierii świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na inżynierię współczesną. Każdy odcinek ukazuje jedno przełomowe osiągnięcie, np. budowę piramid, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. W każdym są materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, wspaniałe zdjęcia z lotu ptaka a także wiedza zaczerpnięta z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu można lepiej odkryć tajemnice świata starożytnego. Autorzy serii rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. Producent: Off the Fence dla Curiosity Stream we współpracy z ZDF Studios 14:10 HISTORIA BRONI - ZASKOCZYĆ WROGA. ODC. 8/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 15:00 SENSACJE XX WIEKU - CHIŃSKA BOMBA ATOMOWA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1993 Reżyseria: Barbara Gajos Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program Bogusława Wołoszańskiego. Kolejne wydanie poświęcone jest historii powstania bomby atomowej w Chińskiej Republice Ludowej. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 138 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Teresa Czepiec, Małgorzata Jurczak, Jan Piotr Szafraniec Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Marta Wiśniewska, Sławomir Orzechowski, Marcin Rogacewicz, Agnieszka Mandat, Maksymilian Michasiów, Andrzej Popiel, Ewelina Pankowska, Michał Wolny, Łukasz Węgrzynowski, Mateusz Mosiewicz, Dagmara Bąk, Adam Turczyk, Damian Kulec, Karolina Kalina Król po pomyślnym zawarciu pokoju z Zakonem krzyżackim, może spokojnie udać się na zaślubiny swojej córki. Dzięki pomocy Katarzyny, Elżbieta jest już gotowa do ceremonii. W chwilach zadumy z żalem wspomina zmarłą matkę. Bolko dowiaduje się o sukcesie Petera Zedlitza w rozmowach z księciem ziębickim, który zgodził się sprzedać Sobótkę za połowę planowanej kwoty. Nieoczekiwanie władca świdnicki okazuje się złym człowiekiem. 16:05 SENSACJE XX WIEKU - BOMBA STALINA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1999 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W programie kontynuacja problemu niemieckiego "projektu uranowego" i porównanie go z pracami badawczymi prowadzonymi przez naukowców radzieckich. Kiedy Związek Radziecki przystąpił do badań nad bronią atomową? Radzieccy naukowcy zajmowali się pracami nad atomem na początku lat trzydziestych. Wielka czystka zerwała międzynarodowe kontakty radzieckich naukowców i zatrzymała badania naukowe. 22 czerwca 1941 roku agresja Niemiec przekreśliła wszelkie szanse na dalsze prowadzenie badań. W grudniu 1942 roku, Stalin mógł już spokojnie myśleć o wyniku wojny. Niemcom nie udało się zrealizować żadnego ze strategicznych celów: nie doszli do źródeł ropy na Kaukazie i nie zniszczyli radzieckiego przemysłu. W styczniu 1943 roku rozstrzygnęły się losy wojny pod Stalingradem. 11 lutego 1943 roku Stalin podpisał dekret powołujący specjalny komitet organizujący i nadzorujący pracę nad wykorzystaniem uranu do celów militarnych. Szefem tego komitetu mianowano Ławrentija Berię. Szefam naukowców, którzy mieli zbudować bombę, został Igor Kurczatow. 29 sierpnia 1949 roku na radzieckim poligonie nuklearnym w Kazachstanie eksplodowała bomba nuklearna. 16:35 HISTORIA POLSKI - POMNIK Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2020 Reżyseria: Piotr Weyhert, Henryka Dobosz - Kinaszewska Film dokumentalny o historii powstania Pomnika Poległych Stoczniowców w Gdańsku, który jest monumentem niezwykłym. Upamiętnia wydarzenia grudnia 1970 i strajki sierpnia 1980. Film przedstawia historię powstania i budowy, która odbyła się w zawrotnym tempie trzech miesięcy, mimo niechęci partyjnych władz centralnych, wątpliwości środowiska architektów, braku doświadczenia projektantów i budowniczych oraz trudności w zdobywaniu materiałów. Następnym wyzwaniem było przygotowanie uroczystości odsłonięcia pomnika 16 grudnia 1980 roku, która przez Solidarność była zwieńczeniem walki i manifestacją siły nowego wolnego związku zawodowego. W filmie wykorzystano bardzo liczne archiwalia oraz wypowiedzi osób związanych z powstaniem monumentu, m. in.: Henryka Lenarciaka, Jerzego Borowczaka, Bogdana Pietruszki. 17:45 LUDZIE I MASZYNY - ODC. 5 ENERGETYKA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Aleksandra Fudala Barańska Scenariusz: Aleksandra Fudala Barańska Wyjątkowe miejsca, wyjątkowe historie, mnóstwo dowodów na to, jak rozwijały się przemysł i nauka i jak przemysłowe dziedzictwo z powodzeniem można wykorzystać współcześnie. Cykl "Ludzie i Maszyny" zaprasza na spotkanie z historią obiektów poprzemysłowych z uwzględnieniem ich roli w rozwoju regionów, przemian, jakie wywołały oraz ich roli i wykorzystaniu 100 lat później. Energetyka. Jak prąd trafia do gniazdek w naszych domach? Dlaczego samochód może nas uchronić przed porażeniem pioruna? Kto wymyślił i upowszechnił popularne dziś liczniki? W programie "Ludzie i maszyny" zajrzymy nie tylko do Muzeum Energetyki w Łaziskach Górnych, ale i prześledzimy cały proces produkcji prądu w elektrowni wodnej w Niedzicy. 18:10 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 14 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 19:05 CZAS HONORU - ODC. 10 SPOTKANIA Serial wojenny, 44 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Dzięki zeznaniom Muchy Bronek zostaje oczyszczony z zarzutów. Pod pretekstem załatwiania Sajkowskim możliwości opuszczenia getta Mosler domaga się od nich pieniędzy. Sajkowscy postanawiają sprzedać obraz Kossaka. Michał poznaje brata Hani, Olka, który jest granatowym policjantem. Olek zapewnia go, że może przydać się w konspiracji. Major Halbe żąda od Karola grypsów z męskiego oddziału. Na razie dostaje bowiem tylko te z oddziału kobiecego. Karol poprzez Grażynę nawiązuje odpowiednie kontakty. Bronek wykonuje wyrok na Iwo Majerze. 20:00 UPADEK NAZIZMU S.III - ODC. 1. KTO GO ZDRADZI (ODC. 1) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Julian Jones, Julian Jones, Julian Jones, Julian Jones Ta niezwykła seria przybliża decydujące starcie II wojny światowej, kiedy to Hitler stawił czoła równie bezwzględnemu dyktatorowi: Stalinowi. Będąc u szczytu swej potęgi, Hitler próbuje oszukać sowieckiego przywódcę, przedstawiając plan inwazji na Wielką Brytanię, jednocześnie potajemnie przygotowując atak na Związek Sowiecki. Stalin ma jednak szpiega w kwaterze głównej Hitlera. Obaj dyktatorzy przejmują dowodzenie nad własnymi armiami. Ludzie Hitlera składają fałszywe obietnice, a w Stalinie Hitler znalazł swojego przeciwnika. W obliczu klęski Niemiec na froncie wschodnim Hitler zostaje zmuszony do odwrotu. Pojawiają się głębokie konflikty, a jego najbliższy krąg walczy o władzę. W miarę jak narasta opór przeciwko niemu, a wewnętrzny wróg knuje, jak go zabić, Hitler popycha Niemcy ku zniszczeniu. Wniknięcie w umysły dwóch dyktatorów, których złudzenie niezwyciężoności doprowadziło do ich własnej klęski, to opowieść o tym, dlaczego dyktatury upadają. Jest to również przerażający opis pychy, decyzji i mrocznej sztuki politycznej, która sprzysięgła się, by zniszczyć wolność, ale ostatecznie zniszczyła samą siebie. 21:05 ENWER HODŻA. NAJMNIEJ ZNANY DYKTATOR. Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Mielech, Piotr Mielech Scenariusz: Piotr Mielech Prowadzący: Blendi Fevziu Aktorzy: Marek Bocianiak, Piotr Bajor Enwera Hodżę poznajemy w przedostatnim roku jego życia. Jest to rok 1984. Albania stworzona przez ekipę dowodzoną przez tego krwawego dyktatora jest niczym kraj z mrocznej powieści George ' a Orwella. Hodża jako jedyny z pierwszego pokolenia europejskich komunistów nadal stoi u steru władzy. Kontrą do idealistycznych wspomnień Enwera Hodży będą komentarze historyków oraz ekspertów. Z tego dwugłosu wyłoni się prawdziwy obraz kraju, którym przez ponad czterdzieści lat rządził jedyny w swoim rodzaju dyktator. 22:15 BAŁKANY W OGNIU - CZĘŚĆ 2. ROZPAD JUGOSŁAWII (THE BALKANS IN FLAMES / BALKAN IN FLAMMEN 2. A STATE FALLS APART) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Veronika Mendler, Klaus Kastenholz Czteroodcinkowa seria dokumentalna o sytuacji na Półwyspie Bałkańskim. Upadek Jugosławii w XX wieku był wynikiem wielu wojen i konfliktów, które nękały Europę Południowo - Wschodnią od ponad stu lat. Przerażające okrucieństwa z przeszłości wciąż tkwią w wielu sercach i umysłach w dużych częściach regionu, powodując trwającą brutalną konfrontację, która jest jedną z przyczyn dalszego rozmieszczania żołnierzy ONZ w niebieskich hełmach. Często nie sposób zapomnieć o krwawej przeszłości. Ten serial dokumentalny dociera do sedna przyczyn konfliktów i wojen. Wypowiedzi współczesnych świadków i międzynarodowych ekspertów pomagają w dochodzeniu w sprawie kryzysu południowo - wschodniego. Jest to badanie genezy państwa, epoki dyktatora Tity, wojen jugosłowiańskich lat 90. , a także wpływu przeszłości na współczesność. Odcinek 2 - "Rozpad Jugosławii". Jugosłowiańska tragedia. Dekada horroru. Sąsiedzi stają się wrogami. Miliony tracą domy, ponad 100 tysięcy ginie. Nieokiełznane okrucieństwo w południowo - wschodniej Europie niepokoi świat. Dwaj bezwzględni nacjonaliści, Tudjman i Milosevic, wysadzają w powietrze bałkańską beczkę prochu. Wojna wciąga cały kraj w otchłań. Europa i Stany Zjednoczone patrzą na to bezradnie. Dlaczego narody Jugosławii stały się wrogami? Jaką winę ponoszą Europa i USA? To lekcja o porażce polityki. Zagrzeb, 13 maja 1990 roku. W Jugosławii od dawna panuje napięcie. W tym dniu dochodzi do przemocy. Chorwaccy i serbscy kibice atakują się nawzajem. Milicja pałuje chorwackich kibiców. Vjekoslav Skrinjar grał wówczas dla Zagrzebia. Jugosławia składała się wtedy z sześciu republik - Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry i Macedonii. Serbowie stanowili największą grupę etniczną, przy czym ponad jedna trzecia z nich mieszkała poza granicami Serbii. 23:20 SENSACJE XX WIEKU - ROMAN CZERNIAWSKI. TAJNA GRA Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2001 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Wojciech Pacyna Prowadzący: Bogusław Wołoszański Historia polskiego agenta kpt. Romana Czerniawskiego do dzisiaj pozostaje tajemnicą archiwów. Działając jako agent Abwhery, wprowadzał Niemców w błąd i przyczynił się do zwycięstwa wojsk alianckich w Normandii w 1944 roku. 00:15 GRUDZIEŃ 70. INTERESY WŁADZY Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2010 Reżyseria: Sławomir Koehler, Mieczysław Vogt Scenariusz: Sławomir Koehler, Mieczysław Vogt Zdjęcia: Tomasz Samosionek Film Sławomira Koehlera i Mieczysława B. Vogta "Grudzień 70. Interesy władzy" pokazuje, co działo się na szczytach władzy w czasie wydarzeń na Wybrzeżu. Autorzy podejmują próbę odpowiedzi na pytania stawiane od 40 lat, obalając tym samym liczne mity. Czy społeczny bunt przeciwko podwyżkom cen był spontaniczny, czy został sprowokowany i był manipulowany przez służby specjalne? Czy walka frakcyjna wewnątrz aparatu partyjno państwowego miała na to wpływ? Czy obalenie Władysława Gomułki było efektem spisku i czy mieliśmy wtedy do czynienia z elementami zamachu stanu? Dlaczego Moskwa była zainteresowana zmianą na stanowisku I sekretarza? Dlaczego doszło do rozlewu krwi i kto jest za to odpowiedzialny? W filmie wypowiadają się m. in.: syn Władysława Gomułki, Ryszard Strzelecki - Gomułka, gen. Wojciech Jaruzelski, gen. Czesław Kiszczak, Stanisław Kania, Stanisław Kociołek, Józef Tejchma, Jan Ptasiński, Lech Wałęsa, Andrzej Gwiazda, ponadto profesorowie: Antoni Dudek, Jerzy Eisler, Andrzej Friszke, Jadwiga Staniszkis, a także uczestnicy tamtych wydarzeń i rodziny ofiar. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NA PANCERNYM SZLAKU ODC. 265 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 01:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - MUSSOLINI Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony Benito Mussoliniemu. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.