TVP Historia Czwartek, 19.12.2024 06:35 BYŁ TAKI DZIEŃ - 19 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1963 - Zbigniew Herbert w liście do przyjaciół u upiciu marksisty Schaffa; 1972 - koniec ostatniej, 17. misji Apollo, w której człowiek stanął na Księżycu; 1975 - pierwszy raz zaoferowano do sprzedaży komputer osobisty Altair 8800; 1985 - bracia Zielińscy (Krzysztof 12 lat, Adam 15 lat), uciekinierzy z Polski dostali zgodę na stały pobyt w Szwecji. 06:40 WOJOWNICY CZASU - OSTATNI BÓJ KAMPINOSU, CZYLI JAKTORÓW 1944 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Cykl "Wojownicy czasu" prezentuje historię i tradycję polskich formacji wojskowych. Kolejne odcinki opowiadają o wyjątkowych ludziach, zapomnianych bitwach i przedmiotach. Program jest zrealizowany we współpracy z pasjonatami historii, którzy możliwie wiernie i widowiskowo starają się ją odtworzyć. 07:10 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 14 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 08:00 CZAS HONORU - ODC. 10 SPOTKANIA Serial wojenny, 44 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Dzięki zeznaniom Muchy Bronek zostaje oczyszczony z zarzutów. Pod pretekstem załatwiania Sajkowskim możliwości opuszczenia getta Mosler domaga się od nich pieniędzy. Sajkowscy postanawiają sprzedać obraz Kossaka. Michał poznaje brata Hani, Olka, który jest granatowym policjantem. Olek zapewnia go, że może przydać się w konspiracji. Major Halbe żąda od Karola grypsów z męskiego oddziału. Na razie dostaje bowiem tylko te z oddziału kobiecego. Karol poprzez Grażynę nawiązuje odpowiednie kontakty. Bronek wykonuje wyrok na Iwo Majerze. 08:55 LUDZIE I MASZYNY - ODC. 5 ENERGETYKA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Aleksandra Fudala Barańska Scenariusz: Aleksandra Fudala Barańska Wyjątkowe miejsca, wyjątkowe historie, mnóstwo dowodów na to, jak rozwijały się przemysł i nauka i jak przemysłowe dziedzictwo z powodzeniem można wykorzystać współcześnie. Cykl "Ludzie i Maszyny" zaprasza na spotkanie z historią obiektów poprzemysłowych z uwzględnieniem ich roli w rozwoju regionów, przemian, jakie wywołały oraz ich roli i wykorzystaniu 100 lat później. Energetyka. Jak prąd trafia do gniazdek w naszych domach? Dlaczego samochód może nas uchronić przed porażeniem pioruna? Kto wymyślił i upowszechnił popularne dziś liczniki? W programie "Ludzie i maszyny" zajrzymy nie tylko do Muzeum Energetyki w Łaziskach Górnych, ale i prześledzimy cały proces produkcji prądu w elektrowni wodnej w Niedzicy. 09:30 HISTORIA POLSKI - POMNIK Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2020 Reżyseria: Piotr Weyhert, Henryka Dobosz - Kinaszewska Film dokumentalny o historii powstania Pomnika Poległych Stoczniowców w Gdańsku, który jest monumentem niezwykłym. Upamiętnia wydarzenia grudnia 1970 i strajki sierpnia 1980. Film przedstawia historię powstania i budowy, która odbyła się w zawrotnym tempie trzech miesięcy, mimo niechęci partyjnych władz centralnych, wątpliwości środowiska architektów, braku doświadczenia projektantów i budowniczych oraz trudności w zdobywaniu materiałów. Następnym wyzwaniem było przygotowanie uroczystości odsłonięcia pomnika 16 grudnia 1980 roku, która przez Solidarność była zwieńczeniem walki i manifestacją siły nowego wolnego związku zawodowego. W filmie wykorzystano bardzo liczne archiwalia oraz wypowiedzi osób związanych z powstaniem monumentu, m. in.: Henryka Lenarciaka, Jerzego Borowczaka, Bogdana Pietruszki. 10:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KILKA NAJDŁUŻSZYCH DNI CZ. 1 Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii drugiej wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego największej operacji desantowej, mającej na celu otwarcie drugiego frontu w Europie Zachodniej - lądowaniu aliantów w Normandii 6 czerwca 1944 roku. W nagraniu unikatowe materiały archiwalne. 11:10 CZTERY STRONY ŚWIATA - TĘCZA ZIELONEGO PRZYLĄDKA. ODC. 2 (LANDS OF THE EARTH) Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2022 Lektor: Maciej Guzowski Dziś zwiedzanie świata nie jest już tak odkrywcze jak dawniej. Niewiele jest bowiem zakątków naszej planety, które pozostają nieznane. Autorzy serii z wielką pasją i ciekawością eksplorują miejsca spoza utartych szlaków, małe wioski, których piękno do tej pory nie zostało odkryte. Docierają do nich pieszo, pociągiem lub łodzią i niezwykle uważnie przyglądają się temu, co napotkali. 12:00 NA TROPACH HISTORII - (11.12.2022) TETRAPOD ODMASZEROWAŁ DO UNESCO Program historyczny, 10 min, Polska, 2022 Autor: Dorota Kosierkiewicz Cykl przybliżający historię województwa świętokrzyskiego: miejscowości, domów, ulic, ludzi. Opisując zrywy narodowe, klęski, wielkie i małe zwycięstwa, najnowsze odkrycia archeologiczne i geologiczne, podążamy śladami, które pozostawiła historia, ale nie tylko ta oczywista, zapisana ruinami zamków, kościołami, dziełami sztuki, ale również prehistoria i archeologia. 12:15 TYGRYSY EUROPY - S. II ODC. 13 (SERIA II ODC. 2) - REKLAMÓWKA Serial komediowy TVP, 44 min, Polska, 2003 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza Zdjęcia: Wojciech Rawecki Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Janusz Rewiński, Beata Ścibakówna, Joanna Kurowska, Jerzy Gruza, Piotr Zelt, Wojciech Cygan Alfred Chodźko informuje prezesa Nowaka, że znalazł wreszcie inwestora strategicznego dla firmy "Baby Bambers", ale zanim przedstawi go szefowi, musi go jeszcze "urobić". Tymczasem menedżer przedkłada Nowakowi dwie koncepcje reklamy telewizyjnej. Zgodnie z pierwszą film reklamowy miałby zrealizować ambitny twórca kina niezależnego. Jego pomysł nie przypada jednak prezesowi do gustu. Druga wersja przewiduje teledysk w stylu disco polo nakręcony przez zasłużonego twórcę polskiego kina, ale i ta wersja nie wzbudza entuzjazmu Nowaka, także ze względów finansowych. W takiej sytuacji prezes postanawia, że sam, wraz ze współpracownikami, przygotuje odpowiednią reklamę. Kluczem do sukcesu mają być zawarte w niej elementy trzech kinowych hitów: "Ogniem i mieczem", "Pana Tadeusza" i "Quo vadis". Edward zamierza wystąpić w roli Żyda Jankiela i Ursusa, menedżerowi powierza rolę Nerona, a kierowcy Hubertowi - Bohuna. Rolę żony Nerona chce zagrać pani prezesowa, ale Nowak chętniej widziałby zamiast niej swą przyjaciółkę i dawną księgową, Krysię, którą usiłuje ściągnąć z powrotem do firmy. Wie jednak, że prezesowa jest szaleńczo zazdrosna o Krystynę. Aby nie dopuścić do spotkania obu pań, Edward wysyła żonę na wieś. Niestety, Alfred Chodźko postanawia nieco pomieszać mu szyki. 13:00 MYŚLICIELE - SYLWETKI POLSKIE - ODC. 24 JÓZEF SZUJSKI Cykl reportaży, 4 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jacek Kloczkowski Zdjęcia: Wojciech Kursa, Kacper Solan Prowadzący: Lidia Olszak Cykl programów przedstawiających w syntetyczny sposób najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród proponowanych ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. 13:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KORSYKA, PIĘKNA I DZIKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Korsyka. 14:10 UPADEK NAZIZMU S.III - ODC. 1. KTO GO ZDRADZI (ODC. 1) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Julian Jones, Julian Jones, Julian Jones, Julian Jones Ta niezwykła seria przybliża decydujące starcie II wojny światowej, kiedy to Hitler stawił czoła równie bezwzględnemu dyktatorowi: Stalinowi. Będąc u szczytu swej potęgi, Hitler próbuje oszukać sowieckiego przywódcę, przedstawiając plan inwazji na Wielką Brytanię, jednocześnie potajemnie przygotowując atak na Związek Sowiecki. Stalin ma jednak szpiega w kwaterze głównej Hitlera. Obaj dyktatorzy przejmują dowodzenie nad własnymi armiami. Ludzie Hitlera składają fałszywe obietnice, a w Stalinie Hitler znalazł swojego przeciwnika. W obliczu klęski Niemiec na froncie wschodnim Hitler zostaje zmuszony do odwrotu. Pojawiają się głębokie konflikty, a jego najbliższy krąg walczy o władzę. W miarę jak narasta opór przeciwko niemu, a wewnętrzny wróg knuje, jak go zabić, Hitler popycha Niemcy ku zniszczeniu. Wniknięcie w umysły dwóch dyktatorów, których złudzenie niezwyciężoności doprowadziło do ich własnej klęski, to opowieść o tym, dlaczego dyktatury upadają. Jest to również przerażający opis pychy, decyzji i mrocznej sztuki politycznej, która sprzysięgła się, by zniszczyć wolność, ale ostatecznie zniszczyła samą siebie. 15:05 ŚLADAMI SIOSTRY HELENY MAJEWSKIEJ Reportaż, 20 min, Polska, 2022 Reportaż przedstawia historię siostry Heleny Majewskiej ze Zgromadzenia Sióstr od Aniołów na tle wojennych i powojennych losów Zgromadzenia w Wilnie. Siostra Helena była więźniarką sowieckich łagrów, a po wyjściu na wolność nie wyjechała do Polski, lecz w Wilnie w ukryciu pełniła swoją posługę. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 139 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Anna Krasuska, Ewa Bulanda, Jan Piotr SZafraniec Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Krzysztof Pakulski, Romuald Lewandowski, Paweł Figurski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Martyna Dudek, Marcin Rogacewicz, Hanna Wojak, Karolina Kominek, Karolina Kominek, Agata Bykowska, Mateusz Lisiecki, Dominik Łoś, Andrzej Deskur, Wojciech Czerwiński, Zbigniew Waleryś, Piotr Michalski, Bartłomiej Krat Krzyżacy szykują się do spotkania z Kazimierzem, jednak Wielki Mistrz Zakonu ma kolejny atak paranoi. Zirytowany brakiem ich obecności król obawia się, że po raz kolejny zakon zbagatelizował umowę. Wójt dowiaduje się, że Mela stosowała zakazane praktyki i leczyła ludzi. Jest przekonany, że za wypadkiem Gabiji stoi pomywaczka. Kat jest przerażony na myśl o tym, że będzie musiał wykonać jej egzekucję. 16:05 SENSACJE XX WIEKU - TRAGEDIA NA PUSTYNI Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1992 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym wydaniu: operacja "Miska ryżu", która miała miejsce 24 kwietnia 1980 roku. Celem operacji było uwolnienie amerykańskich zakładników, więzionych w Teheranie od ponad pół roku. 16:45 SENSACJE XX WIEKU - BITWA O SUEZ Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1983 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym wydaniu: przyczyny i przebieg wojny między Egiptem a Izraelem o Kanał Sueski. Przyczyny konfliktu: polityka zagraniczna Nasera i reakcja na nią Izraela - napad na Egipt. Historia powstania Kanału Sueskiego, jego rola w komunikacji morskiej na świecie, interesy wielkich mocarstw świata Anglii, Francji, ZSRR i USA w tym regionie i ich walka o polityczne znaczenie i ekonomiczne korzyści z panowania na Bliskim Wschodzie i w Afryce północnej. Komentarz Bogusława Wołoszańskiego uzupełniony jest migawkami filmowymi (materiały archiwalne) z przebiegu walk o Kanał Sueski. 17:15 HISTORIA POLSKI - MEMENTO GRUDNIOWE 1970 Film dokumentalny, 39 min, Polska, 1981 Scenariusz: Ireneusz Engler Zdjęcia: Leon Kotowski Lektor: Andrzej Siedlecki Montaż materiałów filmowych i fotograficznych odtwarzających przebieg wydarzeń w Gdańsku i Gdyni w grudniu 1970 roku. Wiece, zgromadzenia, manifestacje w różnych punktach Trójmiasta, tłumy na ulicach i zamieszki. Zdjęcia ukazujące walki w mieście, czołgi na ulicach, rannych leżących na ulicy i płonące wozy wojskowe. 17 grudnia 1970 - zdjęcia policji blokującej przejścia do Stoczni Gdyńskiej, tłum ludzi odciętych przez uzbrojony kordon. Atak policji i wojska na idących do pracy ludzi, zabici i ranni leżący na ulicy. W 1980 roku odbyła się uroczystość odsłonięcia pomnika ku czci robotników poległych podczas wydarzeń na Wybrzeżu w grudniu 1970. 18:00 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - STARGARD Reportaż, 7 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Prowadzący: Katarzyna Sanocka Zrzeszony w Hanzie Stargard był jednym z najpotężniejszych ośrodków miejskich Pomorza Zachodniego. Jego ranga była tak wysoka, że rywalizował o hegemonię ze Szczecinem. Swoją świetność przeżywał w późnym średniowieczu i właśnie z tego czasu pochodzi stargardzka fara i fortyfikacje. Zachowane mury obronne mają prawie kilometr długości. Wśród nich są bramy i baszty o intrygujących nazwach. 18:10 FLESZ HISTORII - ODC. 692 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 18:25 ROZKAZ: STAN WOJENNY Reportaż, 24 min, Polska, 2004 Program dokumentalny przedstawiający, jak polskie władze od początku "karnawału" Solidarności w sposób utajniony systematycznie przygotowywały się do konfrontacji ze społeczeństwem. Wprowadzając stan wojenny, jak powiedział minister spraw zagranicznych ZSRR Andriej Gromyko, "Polacy zaatakowali Solidarność". Autorzy programu pragną zaprezentować na podstawie dokumentów i świadków determinację i konsekwencję władz w przygotowywaniu stanu wojennego, zarówno od strony prawnej, jak i techniczno - wojskowej (np. przygotowywanie list osób do internowania, opracowywanie sposobów blokady telekomunikacji, inwentaryzowanie więzień, "odcinkowa konfrontacja" itp.), a także "podgrzewanie atmosfery" przez prowokacje i groźbę interwencji sowieckiej. Wszystko po to, by uzasadnić konieczność wprowadzenia stanu wojennego. Po raz pierwszy w historii komunistycznej Polski to władza znalazła się w "konspiracji", "w podziemiu" - w opozycji do całego społeczeństwa. W stanie wojennym role odwróciły się. Punktem kulminacyjnym jest przedstawienie "wojennej gry sztabowej", która miała miejsce już 16 lutego 1981 roku. Był to teoretyczny sprawdzian gotowości kadr dowódczych MON i MSW do konfrontacji wszystkich sił. Uczestniczyło w niej 45 wyższych oficerów tych instytucji. 18:55 CZAS HONORU - ODC. 11 SZANOWNY PAN GESTAPO Serial wojenny, 45 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Janek wreszcie spotyka się z Leną. Sajkowski prosi Janka, żeby ukrył Lenę po aryjskiej stronie. Wanda zostaje aresztowana przez gestapo. Karol wyciąga od matki Wandy informację, że to Bronek zabił Majera. Tymczasem Bronek, Janek i Michał planują na własną rękę odbicie Władka z Pawiaka. Michał zajmuje się sprawą anonimowych donosów do gestapo, które dostarczyła mu Hania. Mosler ze swoim wspólnikiem, Grossem, podającym się za niemieckiego urzędnika, żąda coraz więcej pieniędzy. Nieoczekiwanie Sajkowski demaskuje Grossa. 19:50 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - NIKISZOWIEC Reportaż, 6 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Lektor: Katarzyna Sanocka Na liście pomników historii są miejsca zupełnie unikatowe. Do takich z całą pewnością należy górnicze osiedle Nikiszowiec położone na południu Katowic. To kwintesencja śląskości! Składa się z 9 dużych bloków z osobnymi podwórkami. Przypomina odrębne miasteczko otoczone murem. Drugiego takiego Nikisza nie ma na całym świecie! Nikiszowiec był osiedlem samowystarczalnym ze szkołami, miejscami noclegowymi dla nauczycieli, konzomami, czyli sklepami i administracją. Na podwórkach gromadziły się kobiety pilnujące dzieci czy cerujące odzież. Każda rodzina miała prawo do hodowli zwierząt królików, gołębi czy prosiąt. Mieszkańcy tworzyli wspólnotę ludzi - z tymi samymi zainteresowaniami i rytmem życia. Po niezwykłym Nikiszu oprowadzi nas Katarzyna Sanocka. 20:00 SONDERGHETTO Film dokumentalny, 52 min, Białoruś, 2018 Reżyseria: Ludmiła Klincowa Scenariusz: Borys Gersten We wrześniu 1941 r. do Mińska przyjechał z Hamburga niezwykły pociąg. Wszyscy jego pasażerowie byli Żydami. Myśleli, że będą żyć w lepszych warunkach niż dotąd. Nawet zapłacili za przejazd. W Mińsku zostali umieszczeni w specjalnej części getta - Sondergetto. Później przyjeżdżały pociągi z innych miast w Niemczech, Austrii, Czechach, Polsce, ale wszyscy pasażerowie tych pociągów byli nadal nazywani w Mińsku hamburskimi Żydami. Z prawie 24 tysięcy osób przeżyło tylko kilka. Bohaterami filmu są dzieci wojny z Niemiec, Kanady, Wielkiej Brytanii, które nie powinny były przeżyć. Ale przeżyły. Są świadkami potwornej zbrodni. 21:00 DEJA VU Komedia, 104 min, Polska/ZSRR, 1989 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Juliusz Machulski Zdjęcia: Janusz Gauer Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Jerzy Stuhr, Władimir Gołowin, Wojciech Wysocki, Galina Pietrowa, Cezary Pazura Dla wielbicieli talentu Juliusza Machulskiego film "Deja vu" był pewnym zaskoczeniem. Niby znowu komedia, niby znowu wątek sensacyjny, niby znowu udana próba połączenia kina popularnego z ambitniejszym, a jednak... "Deja vu" to po pierwsze utwór zrealizowany niemal całkowicie w języku angielskim i rosyjskim. Po drugie zaś jest to niezwykle wysmakowany pastisz najważniejszych nurtów w kinematografii radzieckiej i amerykańskiej. Już nazwiska niektórych bohaterów dają wiele do myślenia: de Niro, Cimino, Coppola, Scorsese, Pacino, Stallone... Wnikliwsze oko dostrzeże w komedii Machulskiego przewrotne cytaty z takich filmów, jak "Niezwykłe przygody Mr. Westa w kraju bolszewików", "Czapajew", "Pancernik Potiomkin", "My z Kronsztadu", "Tragedia optymistyczna", "Dawno temu w Ameryce" i wielu innych. Nie bez przyczyny komedia Machulskiego nosi tytuł "Deja vu", czyli: "już widziane". Ów niezwykły stan świadomości prześladuje nie tylko głównego bohatera filmu. Zamysłem reżysera było także, by prześladował widza, zwłaszcza znającego i lubiącego kino. W "Deja vu" Machulski ujawnił też po raz kolejny swe inklinacje polityczne. Film ten daje się bowiem interpretować również jako zapis konfrontacji dwu kultur i cywilizacji. Zachód spotyka się tu ze Wschodem, kapitalizm z komunizmem (w złagodzonej wersji "nepowskiej"), mentalność uformowana przez demokrację z mentalnością uformowaną w dyktaturze. Wynika z tego niejedna zabawna sytuacja, ale i niejedna refleksja. Akcja filmu toczy się w 1925 roku. Chicago, podobnie jak całe Stany Zjednoczone, przeżywa okres prohibicji. Mafioso Mick Nitsch zdradza swą "rodzinę", dając policji "cynk" o planowanym nielegalnym transporcie alkoholu, a następnie ucieka do ZSRR - ziemi swych przodków. Mafia dowiaduje się o tym i wydaje na renegata wyrok śmierci. Zadanie "uciszenia" Nitscha powierza Johnny'emu Pollackowi - znakomitemu fachowcowi polskiego pochodzenia. W jakiś czas później Pollack, zaopatrzony w fałszywe papiery profesora entomologii, przypływa do Odessy. Pech chce, że jego statek jest pierwszą amerykańską jednostką od czasu rewolucji, która zawinęła do odeskiego portu. Na domiar złego Pollack wychodzi na ląd jako pierwszy. W mgnieniu oka zostaje "osaczony" przez specjalną ekipę powitalną, która otrzymała "prikaz" oprowadzenia gościa po "nowym, wspaniałym świecie". Niedbała obsługa hotelu niszczy jego składany wózek, który w rzeczywistości jest karabinem. Johnny próbuje uwolnić się od ekipy powitalnej i wpada w ręce nadmiernie serdecznych Ormian. Na skutek szoku traci pamięć. Tymczasem Mick Nitsch, który wrócił do swego pierwotnego nazwiska Nikita Niczyporuk, staje na czele podziemnego syndykatu bimbrowego transportującego alkohol do Ameryki. Radzieccy lekarze próbują przywrócić Pollackowi pamięć. Na podstawie dokumentów wmawiają mu, że jest amerykańskim entomologiem. Na skutek kolejnego silnego wstrząsu Johnny odzyskuje pamięć. W tym czasie ludzie Niczyporuka transportujący do Ameryki alkohol wypijają lwią część ładunku. Pollack zdobywa broń i dociera do Niczyporuka; próbuje go zabić, ale gangsterowi udaje się zbiec. Następny silny wstrząs i Pollack znowu traci pamięć. Wraca do hotelu. Teraz Niczyporuk organizuje na niego zamach bombowy, ale ładunek eksploduje, gdy Pollacka nie ma w pokoju. Ludzie Niczyporuka chwytają Johnny'ego i przesłuchują go. Podczas przesłuchania następuje kolejnych kilka wstrząsów. Bohater odzyskuje pamięć, uwalnia się z więzów, ucieka, znów dopada Niczyporuka. Kiedy ma go zabić, do akcji wkracza radziecka milicja, gratulując Pollackowi ujęcia groźnego przestępcy. Mafia z Chicago deleguje jednego ze swych członków, aby zabił Pollacka, człowieka, który zawarł umowę z "rodziną" i nie dotrzymał słowa. Wysłany mafioso wpada w Odessie w ręce specjalnej ekipy powitalnej, która organizuje mu zwiedzanie Związku Radzieckiego... 22:55 "SENSACJE XX WIEKU" - SZABLA POLSKA (BITWA POD KOMAROWEM) Widowisko, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Krzysztof Czeczot, Grzegorz Małecki, Marcin Czarnik, Piotr Grabowski, Tomasz Sobczak, Artur Dziurman Bitwa stoczona pod Komarowem 31 sierpnia 1920 roku zawsze pozostawała w cieniu bitwy warszawskiej, która przesądziła o biegu wojny polsko - bolszewickiej i polskim zwycięstwie. Pod Warszawą i w wyniku kontrofensywy znad Wieprza armie Tuchaczewskiego zostały pokonane i uciekały w stronę Prus Wschodnich, jednakże z południa nadchodziło nowe niebezpieczeństwo. Armia Konna Budionnego (z opóźnieniem) podjęła marsz na Zamość, aby po zdobyciu miasta, dotrzeć przez Krasnystaw pod Warszawę. Był to związek wystarczająco potężny (31 tysięcy szabel), aby zaznaczyć się w historii tamtej wojny. Jednakże w bitwie pod Komarowem, ostatniej bitwie kawalerii, wielka armia Budionnego została rozbita i przestała liczyć się jako zwarty związek. Rrealizowane w Zamościu i na polach pod Komarowem widowisko z udziałem 150 - 200 kawalerzystów ma odtworzyć tamten czas heroicznego starcia polskich żołnierzy i kunsztu naszych dowódców (gen. Stanisław Haller), którzy w jednodniowej bitwie przed murami Zamościa potrafili zatrzymać potężnego wroga i rozbić go, ostatecznie przesądzając o wielkim polskim zwycięstwie w wojnie 1920 roku. Ta bitwa kryje też tajemnicę, którą były działania naszego radiowywiadu, mającego istotny udział w wielkim zwycięstwie. 23:50 PORZUCONE KWIATY. HISTORIA RODZINY ULMÓW Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2023 Reżyseria: Ks. Józef Kamil Brzostowski Scenariusz: Ks. Józef Kamil Brzostowski, Małgorzata Zygo Zdjęcia: Arkadiusz Gruszka, Damian Słowik Muzyka: Jacek Chrobak "Porzucone kwiaty. Historia rodziny Ulmów" to opowieść o rodzinie Ulmów, która w czasie ll wojny światowej pomagała Żydom, ukrywając w swoim niewielkim domu aż 8 osób z rodziny Goldmanów. To historia, która rozegrała się w niewielkiej podkarpackiej wsi Markowa. Jak to się dzieje, że w strasznych czasach zwykli ludzie robią rzeczy niezwykłe, poświęcają siebie i rodzinę dla innych? Jak to możliwe, że współczucie wobec prześladowanych i miłość do drugiego człowieka pokonuje strach przed karą, przed rozstrzelaniem? Nie jest łatwo zrozumieć, jak wobec okrutnej perspektywy - kary śmierci, ciągle można było być przyzwoitym i pomagać mimo wszystko. Film ten to opowieść o zwykłej rodzinie Ulmów z Markowej, Wiktorii i Józefie oraz ich małych dzieciach. To historia rodziny - realnych ludzi, którzy mieli swoje marzenia o gospodarzeniu na urodzajnej ziemi w okolicach Sokala, którzy zmagali się na co dzień z troskami i lękami, To oni właśnie w czasie ll Wojny Światowej pomagali Żydom, którzy w ich niewielkim domu znaleźli schronienie. 24 marca 1944 roku za to właśnie wraz z tymi, których ukrywali, zostali rozstrzelani. Po wielu latach ich tragiczny los stał się symbolem męczeństwa Polaków, mordowanych za pomoc Żydom w czasie ll wojny światowej. W filmie przedstawiono także postacie innych, którzy mimo lęku zdecydowali się pomagać: Katarzyny Sikory Stanisława Grocholskiego czy Józefa Kulpy. Członkowie ich rodzin podzielą się wspomnieniami przekazywanymi z pokolenia na pokoIenie. 00:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KAPELAN POLSKI WALCZĄCEJ ODC. 263 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Ten odcinek nosi tytuł: "Kapelan Polski Walczącej". Jest taki niezwykły sztych z roku 1863 przedstawiający kapłana w szatach liturgicznych, który z uniesionym w ręku krzyżem prowadzi oddział powstańczy przez ciasną zabudowę jakiegoś miasta. Obraz funkcjonuje bez podpisu, w różnych miejscach, jako ilustracja ogólna postawy wielu kapłanów w Powstaniu. Wiemy jednak, że w ilustracjach prasowych tamtego czasu zawsze zalążkiem pracy grafika było konkretne wydarzenie i konkretna postać - rozpoczęliśmy więc szczegółowe poszukiwania. I tak dotarliśmy do postaci niezwykłej acz zapomnianej - księdza Serafina Szulca kapelana oddziału Apolinarego Kurowskiego, później całego zgrupowania powstańczego Dionizego Czachowskiego. Ruszymy tym śladem poczynając od Sosnowca, a przy okazji opowiemy o gromadzie pasjonatów historii skupionych wokół Forum dla Zagłębia. Starają się w swoim środowisku popularyzować i historię Powstania i innych ważnych wydarzeń narodowych. Praca to trudna bo dla całych pokoleń Polaków dyspozycyjni historycy PRL malowali obrazy Zagłębia jako kolebki komunizmu. Prawda jest jednak zupełnie inna, z tym że trzeba o nią powalczyć. 01:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - BERCHTESGADEN Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony rezydencjom Adolfa Hitlera w Berchtesgaden koło Obersalzbergu, w których zapadały kluczowe dla XX wieku decyzje: Berghof (u stóp góry Kehlstein) i Adlerhorst (na szczycie góry). To właśnie w Berchtesgaden zapadła decyzja o ataku na Polskę.