TVP Historia Niedziela, 22.12.2024 07:30 BYŁ TAKI DZIEŃ - 22 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1840 - Adam Mickiewicz objął katedrę języków słowiańskich w College de France w Paryżu; 1970 - w Szczecinie podpisano porozumienie robotników z władzami; 1989 - po upadku muru berlińskiego otwarto przejście pod Bramą Brandenburską; w Rumunii wojsko wypowiedziało posłuszeństwo dyktatorowi Nicolae Ceausescu; 1894 - w Paryżu prawykonanie preludium "Popołudnie fauna" Claude ' a Debussy ' ego. 07:40 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 213 (SEZON 2 DOC. 88) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak Scenariusz: Anna Krasuska, Ewa Ratusińska, Małgorzata Jurczak Aktorzy: Przemysław Stippa, Arkadiusz Janiczek, Mateusz Weber, Daniel Mosior, Weronika Malik, Klara Williams, Kamil Szklany, Krzysztof Brzazgoń, Kamil Drężek, Piotr Chomik, Renia Gosławska, Magdalena Kaczmarek, Jakub Wieczorek, Dominik Bąk, Grzegorz Szypka Wojna z Zakonem. Rok 1433. Świdrygiełło (Michał Chruściel) jest żądny zemsty. W Wilnie nieudana próba odbicia ciężarnej Anny (Weronika Malik). Sedebor (Piotr Chomik) ucieka, zostawiając rodzącą księżną. Jagiełło (Sebastian Skoczeń) szykuje się na wojnę z Krzyżakami. Z misją do Malborka jadą Jan Szafraniec (Dariusz Toczek) i Stanisław Ciołek (Daniel Mosior). W imieniu polskiego władcy żądają zwrotu Pomorza Gdańskiego i Inflant. Wielki Mistrz von Russdorf (Tomasz Sobczak) jest przekonany, że to blef starego króla, a panowie polscy, że to błąd. Zofia (Maria Pawłowska) błaga króla, by nie jechał na wojnę. Kat Bartosz (Dominik Bąk) ostrzy topór i szykuje pręgierz. Lech (Mariusz Jakus) ma stracić prawą rękę, Jagnę (Malwina Dubowska) czeka publiczna chłosta. Cała nadzieja w żonie Garncarza - Bognie (Izabela Bujniewicz), ale kobieta zwleka. 08:05 MOZAIKA ŻYDOWSKA. MAGAZYN KULTURALNO - RELIGIJNO - SPOŁECZNY Magazyn, 20 min, Polska, 2024 Magazyn kulturalno - religijno - społeczny, który prezentuje ważne i bieżące wydarzenia z życia środowisk żydowskich w Polsce. Sercem tego programu są ludzie i ich zaangażowania w szeroko rozumianą kulturę żydowską, która w dialogu tradycji ze współczesnością jest troskliwie pielęgnowana i rozwijana. 08:30 WSPÓLNY DOM - WSPÓLNY DOM 17 Magazyn, 25 min, Polska, 2024 Autor: Katarzyna Sitnik Tym razem tematem magazynu będzie m.in. kontekst geograficzny, społeczny i biblijny świąt Bożego Narodzenia. Dlaczego Betlejem i jaskinia? Co jest prawdziwe? Jaki to ma wpływ na nasze życie? Z zaproszonymi gośćmi porozmawia gospodyni programu Agata Konarska. 09:00 CZARNE CHMURY - ODC. 4/10 - PRZEPRAWA Serial TVP, 50 min, Polska, 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Stanisław Niwiński, Ryszard Pietruski, Maciej Rayzacher, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting Pułkownik Dowgird pojedynkuje się z rotmistrzem Zarembą. Długo ważą się losy walki, wreszcie pan Krzysztof zwycięża. Zostawia Zarembę żywego, z szablą, ale bez konia. Obaj z Kacprem ruszają w dalszą drogę. W klasztorze, w którym zatrzymują się na odpoczynek, dogania ich oddział Knothego. Zbiegom pomagają wędrowni komedianci. Udaje im się wymknąć z potrzasku i schronić w pobliskiej karczmie. Ale rajtarzy są tuż, tuż. 10:05 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - ODC. 26 Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. 10:55 PLANETA SKARBÓW - ODC. 4 AMERYKA ŁACIŃSKA (PLANET OF TREASURES EP. 4 LATIN AMERICA) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 4 - "Ameryka Łacińska". Poznamy obiekty z listy dziedzictwa UNESCO. Oblicze tej ziemi to efekt pracy pradawnych kultur i europejskich konkwistadorów. Poznamy trudną historię Kuby oraz jej mieszkańców nietypowe podejście do życia. W Ekwadorze zbadamy spuściznę epoki kolonializmu. Następnie, półtora tysiąca kilometrów dalej, zajrzymy na Wyspy Galapagos. Odwiedzimy też zabytkową Hawanę, gdzie poznamy historię niewolnictwa. Najpierw Meksyk i starożytne światy Majów oraz Azteków. Tutaj, pośrodku dżungli, wyrastają ruiny Palenque Majów. Hiszpański podbój Ameryki Łacińskiej i Karaibów otwierał nowy rozdział. Miejscami wymierały całe populacje. Opresja i niewolnictwo były na porządku dziennym. Ruchy oporu i zrywy niepodległościowe pojawiały się co raz. Mimo to europejskie podboje dalej kształtowały tutejszą historię. 11:55 WALIA - DZIKA KRAINA - ODC. 3 NA GORĄCO (WALES: LAND OF THE WILD EP. 3 THE HEAT IS ON) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adrian Seymur Seria dokumentalna (4 odcinki) o dzikich ekosystemach Walii na przestrzeni dwunastu miesięcy w roku. Każdy odcinek to opowieść o najbardziej dramatycznych momentach jednej z czterech pór roku. Narodziny i regeneracja po zimie w wiosennych miesiącach, dorastanie i budowanie nowego życia przez lato, przygotowywanie się do zmian jesienią, aż po nastanie i przetrwanie zimy. Będziemy się przyglądać niektórym z najbardziej niezwykłych i charyzmatycznych zwierząt Walii. Odc. 3 - "Na gorąco". Nastał czerwiec. Temperatura stale rośnie. W Walii zaczyna się być może najgorętsze i najsuchsze lato w tym pokoleniu. Cały kraj praży się na słońcu. To powinien być czas szczodrobliwości przyrody, ale walijską faunę czeka ciężka przeprawa. W tym czasie skrajności mniejsze i mniej pospolite gatunki mają okazję zabłysnąć. Północna Walia. Na plaży Gronant, o rzut kamieniem od Prestatyn, szukają orzeźwienia wymęczeni skwarem urlopowicze. Są tu również goście, którzy przybyli z odleglejszych terenów. Rybitwy białoczelne. Przyleciały tu aż z zachodniej Afryki - na lęgi. Linia brzegowa Walii charakteryzuje się pięknem i zróżnicowaniem. To jedyny na świecie kraj, w którym nadmorska droga ciągnie się przez całą jego długość. I znaleźć tu można niezwykłe bogaty świat zwierząt. 13:05 WOJOWNICY CZASU - ODC. 104 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Cykl "Wojownicy czasu" prezentuje historię i tradycję polskich formacji wojskowych. Kolejne odcinki opowiadają o wyjątkowych ludziach, zapomnianych bitwach i przedmiotach. Program jest zrealizowany we współpracy z pasjonatami historii, którzy możliwie wiernie i widowiskowo starają się ją odtworzyć. 13:50 W OBLICZU ŚMIERCI (LIVING DAYLIGHTS) Film sensacyjny, 125 min, Wielka Brytania/USA, 1987 Reżyseria: John Glen Scenariusz: Richard Maibaum, Michael G. Wilson Aktorzy: Timothy Dalton, Maryam d'Abo, Jeroen Krabbe, Joe Don Baker, John Rhys - Davies, Art Malik, Andreas Wisniewski, Thomas Wheatley Szesnasty film o przygodach brytyjskiego superagenta 007. Bond przybiera tym razem rysy przystojnego, ciemnookiego Timothy Daltona, Walijczyka, absolwenta Królewskiej Akademii Sztuki w Londynie. Po udanym występie we "W obliczu śmierci" powrócił dwa lata później w roli agenta 007 w "Licencji na zabijanie". Aktor zagrał Bonda tylko dwa razy. Agent 007 w wydaniu Daltona, mimo że dokonuje cudów zręczności i z każdej opresji wychodzi zwycięsko, jest bardziej rzeczywisty i swojski od swych poprzedników, nie ma w sobie nic z pomnikowego bohatera, czasem waha się i myli. W przeciwieństwie do Seana Connery'ego i Rogera Moore'a nie traktuje też kobiet przedmiotowo. Jest poważny i - jak przystało w dobie AIDS - wierniejszy. Spędza niewiele czasu w sypialni, zajmując się głównie wypełnianiem swojego zadania. Dlatego w filmie jest "więcej akcji" i 30 - milionowy budżet filmu pochłonęły w dużym stopniu efektowne sceny pościgów, pojedynków czy widowiskowych walk na afgańskim poligonie. John Glen, który reżyserował wcześniej trzy inne filmy z tej serii, doskonale wiedział, jak sobie z tym radzić. Daltonowi partneruje angielska aktorka Maryam d'Abo, blondynka w stylu Grace Kelly. W jej żyłach płynie ponoć krew irlandzka i gruzińska. Zdjęcia kręcono w Anglii, Austrii, Maroku, USA, we Włoszech i na Gibraltarze. Tytułową piosenkę wykonuje popularny w drugiej połowie lat 80. norweski zespół A - ha. W czasie ćwiczeń brytyjskich agentów specjalnych na Gibraltarze nieznany sprawca zabija trzech spośród nich. Jedyny ocalały, James Bond, pokonuje go wreszcie i dowiaduje się, że zabójca zostawił przy swych ofiarach "wizytówki" ze złowrogo brzmiącym napisem "Smierć szpionam". Niebawem Bond udaje się do Bratysławy, skąd zostanie przerzucony na Zachód generał KGB Georgij Koskow. Bond ma unieszkodliwić snajpera, który otrzymał zadanie zabicia generała. Strzelcem okazuje się piękna czeska wiolonczelistka, Kara Milovy. Bond nie zabija jej, domyślając się, że dziewczyna została przypadkowo wplątana w całą sprawę. Przerzucony do Anglii Koskow zostaje umieszczony w dobrze strzeżonym ośrodku. Twierdzi, że akcją "Smierć szpionam" kieruje generał KGB Leonid Puszkin i namawia do zamordowania go, zwłaszcza że na liście przyszłych ofiar znajduje się także Bond. Niespodziewanie Koskow zostaje porwany przez rosyjskiego agenta Necrosa. Okazuje się jednak, że porwanie było zaaranżowane przez Brada Whitakera, psychopatycznego amerykańskiego handlarza bronią, który ofiarowuje Koskowowi gościnę w swojej willi w Tangerze. Obaj chcą zdefraudować 50 milionów dolarów przeznaczonych przez Rosję na zakup nowoczesnej broni, która ma być użyta w Afganistanie. Tymczasem Bond kontaktuje się z Karą i dowiaduje się, że dziewczyna, zakochana w Koskowie, została wciągnięta przez KGB w polityczno - szpiegowskie machinacje. Obiecując, że zabierze ją do ukochanego, Bond ucieka z Karą do Austrii. Rodzi się między nimi uczucie. Gdy w Wiedniu, w ramach akcji "Smierć szpionam", ginie kolejny brytyjski agent, Bond odkrywa, że porwanie Koskowa zostało zaaranżowane i wraz z Karą rusza jego tropem do Tangeru. Zjawia się tam także generał Puszkin, który ma pewne podejrzenia co do lojalności swego kolegi. (THE LIVING DAYLIGHTS) 16:00 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 14 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 16:55 ZAGINIONE ŚWIATY W GŁĘBINACH MORZA CZARNEGO. CZ. 1 (LOST WORLDS: DEEPER INTO THE BLACK SEA CZ. 1) Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2018 Reżyseria: David Belton, Andy Byatt Podróż w głąb Morza Czarnego pozwoliła na odnalezienie bardzo wielu starożytnych wraków statków. W 2015 roku międzynarodowy zespół naukowców rozpoczął trzyletnią ekspedycję na tym akwenie, dzięki której dokonał zdumiewających odkryć wraków zachowanych w doskonałym stanie, których historia często sięga 2500 lat wstecz aż do czasów imperium greckiego i rzymskiego. Wśród odnalezionych był też największy wrak w historii archeologii morskiej jednostka z ery dominacji Rzymu, która przetrwała w wodach Morza Czarnego ze względu na występujące w nich niedobory tlenu. 18:00 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 12/13 Serial sensacyjny, wojenny, 44 min, Polska, 2007 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński W Niemczech komandosi rozstają się: Compaigne i Czerny jadą do Rosenheim, skąd nadeszło hasło, o którym informował ich Jorg. Wciąż nie wiedzą, co oznacza hasło "Orillo". Do pustoszejącej Czochy przybywa Wolf, wysłany przez Sauera, aby wyrównać rachunki z Jorgiem. W podziemiach zamku nieświadom zagrożenia Jorg i Afgan przygotowują się do jego opuszczenia. Jorgowi udaje się uniknąć zasadzki, jaką przygotował Wolf, i wraz z Afganem umyka z Czochy. Obaj mają jeszcze jedną misję do spełnienia. Docierają do pobliskiej elektrowni, która zasila pompy w odbudowanym ośrodku nuklearnym. Wysadzenie generatorów ma doprowadzić do zalania betonowych tuneli. Przedzierają się do elektrowni i niszczą ją. Teraz muszą dostać się do Rosenheim, gdzie są już Compaigne i Czerny, którzy od miejscowego komendanta dowiadują się, że telefonicznie zgłosił się człowiek nazwiskiem Orillo. Teraz mają czekać na następną wiadomość. Beer zawozi Sauera do sztolni w pobliżu Książa, gdzie SS ukryło skrzynie ze złotem Wrocławia. Sauer, oszołomiony widokiem złotych sztab i wizją ogromnego bogactwa, nie zauważa, że Beer zatknął pochodnię w wieko skrzyni i zniknął w ciemnościach, unikając śmierci. Jorg i Afgan, przedzierając się przez tereny zajęte przez wojska radzieckie, są świadkami egzekucji niemieckich oficerów. Wśród nich jest Kerstin Nowolk. Jorg zaczyna strzelać do Rosjan, ratując w ten sposóbKers tin. Sam zostaje ranny w nogę. Afgan osłania go, dzięki czemu Jorg może się wycofać. Ale sam Afgan przepada. Czy zabili go Rosjanie? W górach Sauer i Wolf nadzorują wysadzanie sztolni i rozstrzeliwanie więźniów. Nagle Wolf strzela do Sauera. Ranny Jorg dociera do Rosenheim, gdzie z Czernym i Compaignem mają czekać na tajemniczego Orillo. 19:00 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - ŻEGLUJĄC PO ŚWIECIE. ODC. 4 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2022 Dziesięcioodcinkowa seria dokumentalna prezentująca najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia inżynierii świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na inżynierię współczesną. Każdy odcinek ukazuje jedno przełomowe osiągnięcie, np. budowę piramid, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. W każdym są materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, wspaniałe zdjęcia z lotu ptaka a także wiedza zaczerpnięta z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu można lepiej odkryć tajemnice świata starożytnego. Autorzy serii rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. 20:00 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - SZPIEDZY OPERACJI NEPTUN ODC. 1/4 (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 1 THE D - DAY SPIES) Cykl dokumentalny, 50 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Seria dokumentalna z tajnymi agentami w roli głównej: Montagu, Garbo, Fuchs, Penkovsky. Te nazwiska mogą z pozoru nic nie znaczyć, ale ci ludzie zmienili bieg historii. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Zobaczymy, jak pewien mężczyzna założył 24 tożsamości, aby zasymulować istnienie szpiegowskiego pierścienia. Zobaczymy, jak naukowcy z tajnych agencji przekazali ZSRR ultrapoufne plany dotyczące bomby atomowej. Odkryjemy zakodowane wiadomości, niewidoczny atrament, mikrofilmy i wszystkie niesamowite taktyki przesyłania ściśle tajnych informacji. Dzięki analizie odtajnionych dokumentów, archiwów, rekonstrukcji, wywiadów ze znanymi ekspertami i byłymi tajnymi agentami ta seria dokumentalna pozwoli nam zajrzeć w umysły i metody działania tajnych agentów. Garbo, Tricycle, Treasure, Brutus i Bronx - brytyjscy szpiedzy z czasów II Wojny Światowej. Ich misja: oszukać Adolfa Hitlera, by zabezpieczyć lądowanie w Normandii. Podwójni agenci, atrapy, fałszywe informacje przesyłane dyplomatom. To był doskonały plan. Życie w cieniu zmieniło tych pięcioro agentów w mistrzów podstępu. Oto utajniona historia trzech nieznanych mężczyzn i dwóch kobiet. Churchill chciał zaskoczyć nazistów, bo to był jedyny sposób na sukces. Zamierzali przekonać Hitlera, że pod koniec lata 1944 dojdzie do kilku desantów: w Calais, w Norwegii, na południowym zachodzie Francji i na Morzu Śródziemnym, z dala od rzeczywistego miejsca lądowania: Normandii. Aby uwiarygodnić swój plan, alianci stworzyli fikcyjną Pierwszą Grupę Armii Stanów Zjednoczonych, w skrócie FUSAG, stacjonującą w południowo - wschodniej Anglii. Dowodził nią prawdziwy generał George Patton, dobrze znany Niemcom z kampanii w Afryce Północnej i na Sycylii. To, co stało się później - lądowanie w Normandii, jest uznawane za jedną z najbardziej nadzwyczajnych akcji militarnych XX wieku, ale historia niemal zapomniała o wyjątkowej kampanii dezinformacyjnej, która umożliwiła desant. Gdyby kampania się nie powiodła lub została ujawniona, skutki byłyby opłakane. Możliwe, że rozmawialibyśmy dziś po niemiecku. Podwójni agenci w genialny sposób oszukali Niemców. 21:00 WIELKI GATSBY (THE GREAT GATSBY) (THE GREAT GATSBY) Melodramat, 137 min, USA, 1974 Scenariusz na podstawie powieści Francisa Scotta Fitzgeralda: Francis Ford Coppola Reżyseria: Jack Clayton Aktorzy: Mia Farrow, Robert Redford, Karen Black, Bruce Dern, Sam Waterston, Scott Wilson, Lois Chiles, Howard Da Silva Po słynną powieść F. Scotta Fitzgeralda z 1925 r. filmowcy sięgali wielokrotnie. Pierwsza ekranizacja powstała już w 1926 r. i dokonał jej Herbert Brennon, kolejną firmował w 1949 r. Elliott Nugent. W 2000 r. Robert Markowitz zrealizował wersję telewizyjną, powierzając główne role Toby’emu Stephensowi i Mirze Sorvino. Do dziś najsłynniejszą pozostaje jednak adaptacja z 1972 r. w reżyserii Jacka Claytona. Prace nad nią przebiegały dość burzliwie: najpierw producent odrzucił scenariusz samego Trumana Capote i Francis Ford Coppola pośpiesznie napisał drugi, który zresztą Clayton przez następny rok poprawiał. Później wycofała się przewidziana do głównej roli kobiecej Ali McGraw i długo nie można było znaleźć odpowiedniej kandydatki na jej miejsce. Dzieło Claytona natomiast znakomicie wpisało się w wielki powrót fali retro: ludzie nosili stroje, fryzury, gadżety a la Gatsby. Sam film został przyjęty przez krytykę i publiczność dość chłodno, chociaż nagrodzono go dwoma Oscarami: za kostiumy i muzykę. Zarzucano reżyserowi, że mimo całej staranności realizacji, troski o odtworzenie realiów epoki, nie zdołał oddać na ekranie prawdziwego sensu tej tragicznej opowieści o niezłomnym idealiście, zniszczonym przez okrucieństwo świata bogatych, do którego tak bardzo starał się dostać. Obsesyjna miłość do pustej i głupiutkiej Daisy, symbolizującej blichtr i powierzchowność jej sfery, przywiedzie go ostatecznie do zguby. Nick Carraway, początkujący pracownik nowojorskiej giełdy, wynajmuje niewielki dom na Long Island. Po drugiej stronie zatoki mieszka jego kuzynka, Daisy Buchanan, ze swoim bogatym mężem Tomem. Ich małżeństwo nie jest udane: Daisy zwierza się Nickowi, że nie jest szczęśliwa, a Tom przedstawia mu swoją kochankę, Myrtle, żonę właściciela podupadającego warsztatu samochodowego, George’a Wilsona. Z Nickiem sąsiaduje tajemniczy Jay Gatsby, człowiek bardzo bogaty, słynący w okolicy z urządzania wystawnych przyjęć. Nick zostaje zaproszony na jedno z nich i przy okazji słyszy różne plotki na temat gospodarza i pochodzenia jego fortuny. Parę dni później Nick dowiaduje się, że Gatsby kocha Daisy od czasu, gdy poznał ją pięć lat temu, będąc jeszcze skromnym oficerem. Dzięki pomocy Nicka udaje się zorganizować randkę Daisy i Jaya, ich romans rozkwita na nowo. Ale niebawem Tom poznaje prawdę i podczas wspólnej wycieczki do miasta między małżonkami dochodzi do awantury. W drodze powrotnej Daisy, prowadząc samochód Gatsby’ego, zabija Myrtle Wilson, która z kolei, zdemaskowana przez zazdrosnego męża, czekała na drodze na przyjazd Toma. Gatsby zataja jednak fakt, że jego auto prowadziła Daisy i to ona spowodowała wypadek. Tymczasem George Wilson dowiaduje się, do kogo należy żółty rolls-royce, pod którego kołami zginęła Myrtle. Zrozpaczony mężczyzna pragnie zemsty. 23:25 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - KSIĘŻNA DIANA, WIELKA I NIEZNANA (DIANA, CETTE ILLUSTRE INCONNUE) Cykl dokumentalny, 116 min, Francja, 2022 Reżyseria: Laure Delalex Lektor: Marek Ciunel "Historia w postaciach zapisana" to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny - Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 01:30 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA BEZDOMNEGO CHŁOPCA W MOSKWIE Reportaż, 25 min, Polska, 2000 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu jeden dzień z życia dwunastoletniego bezdomnego chłopca Wasji w Moskwie, który razem z rodziną od ośmiu lat mieszka na dworcu. Wasja urodził się na Syberii i po tym, jak jego matka straciła pracę, zasilił rzeszę moskiewskich bezdomnych. Jego życie niewiele różni się od życia innych bezdomnych dzieci: nie chodzi do szkoły, koczuje na dworcu, żebrze, pali papierosy, pije alkohol, jest zdeprawowany i nie wie, co to znaczy tzw. normalne życie. Wstrząsające zdjęcia ukazują tragiczny los bezdomnych dzieci.