TVP Kultura Sobota, 21.12.2024 Zmiany z dnia 20.12.2024 w stosunku do raportu z dnia 17.12.2024 (dodano pozycję programową) 09:00 INFORMACJE KULTURALNE Informator kulturalny, 15 min, Polska, 2024 Przegląd najważniejszych wydarzeń kulturalnych. Podroż po wystawach, kinach, teatrach, a także rozmowy i opinie czołowych postaci ze świata kultury. W programie: - premiery filmów: "Saint - Exupery. Zanim powstał Mały Książę" w reż. Pablo Aguero oraz "Mufasa. Król Lew" Barry'ego Jenkinsa - premiery książkowe: "Dunder albo kot z zaświatów" Radka Raka oraz "I rak ryba. Stworzenia polityczne PRL - u" Moniki Milewskiej - premiery teatralne "Inne Rozkosze" Jerzego Pilcha w reż. Jacka Głomba w Teatrze Narodowym w Warszawie oraz "Latający potwór spaghetti" w reż. Mateusza Pakuły w Teatrze Łaźnia Nowa w Krakowie; - wystawa "To wszystko da się zrealizować" zorganizowana z okazji 30 - lecia powstania Muzeum Manggha opowiadająca o życiu i twórczości Andrzeja Wajdy i Krystyny Zachwatowicz - Wajdy, Fundatorów Instytucji, a także wystawa poświęcona Andrzejowi Wajdzie w National Film Archive of Japan - koncert "Lądek Dobrej Nadziei" - 22 grudnia dla artystów, którzy stracili w powodzi swoje instrumenty i miejsca pracy - trasa koncertowa zapowiadająca nową płytę Tomka Ziętka - medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis dla Wojciecha Trzcińskiego (dodano pozycję programową) 12:50 NOBEL NA LUDOWO Reportaż, 30 min, Polska, 2024 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska, Gabriela Ruzicka W 2024 roku przypada setna rocznica przyznania Władysławowi Reymontowi Nagrody Nobla, a w 2025 roku setna rocznica jego śmierci. Z tej okazji w reportażu realizowanym dla TVP Kultura przypomnimy postać Noblisty i jego dzieło, które dopiero od niedawna przeżywa renesans popularności, dzięki kolejnej adaptacji filmowej. "Chłopi" to bez wątpienia książka niezwykle ważna dla naszej kultury, trzykrotnie przeniesiona na duży ekran, a jej autor - właśnie za swoją chłopską epopeję - w wyścigu o literacką Nagrodę Nobla zwyciężył z Thomasem Hardym, Maksimem Gorkim i Tomaszem Mannem, a na polskim gruncie ze Stefanem Żeromskim. Większość zachowanych rękopisów Reymonta, w tym najcenniejsze dwa tomy "Chłopów", uznawanych do tej pory za szczególnie realistyczny obraz polskiej wsi, przechowuje Biblioteka Ossolineum. Jako że wrocławski zbiór jest obecnie najbardziej integralną i kompletną spuścizną Noblisty, z okazji stulecia zdobycia tego lauru, został w 2024 roku wpisany na Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata. Te wyjątkowe autografy pokażemy w naszym reportażu. Poza tym przybliżymy okoliczności przyznania nagrody wieńczącej literacki sukces doskonałego reportażysty i autora powieści, które weszły do kanonu literatury polskiej. Spróbujemy przyjrzeć się warsztatowi pracy Władysława Reymonta i pozycji przez niego wypracowanej wśród twórców sobie współczesnych, ale też zastanowić się nad odczytaniem tej powieści dzisiaj, szczególnie w kontekście postaci Jagny, która ewoluowała w kolejnych adaptacjach dzieła. W reportażu postaramy się skonfrontować przedstawiony w epopei obraz dziewiętnastowiecznej wsi i chłopów, ich mentalności, praw czy miejsca w społeczeństwie, z opisanym w ostatnich latach, na przykład w bestsellerowych "Chłopkach". Nie zabraknie w nim również fragmentów adaptacji książki oraz ich interpretacji - powieść cały czas inspiruje nie tylko twórców filmowych, teatralnych i musicalowych, ale także muzyków czy artystów wizualnych - potwierdzając, że niesie nadal żywy i uniwersalny przekaz. (dodano pozycję programową) 15:05 MINIATURY FILMOWE DO MUZYKI KLASYCZNEJ - WOLFGANG AMADEUS MOZART - DIVERTIMENTO F - DUR KV 138 PRESTO Film animowany, 2 min, Polska, 1992 Reżyseria: Maciej Ćwiek Scenariusz: Maciej Ćwiek Zdjęcia: Krzysztof Szyszka Wykonawcy: Jerzy Maksymiuk, Polska Orkiestra Kameralna Animacja do muzyki Mozarta, utrzymana w konwencji filmowego plakatu, której stałymi elementami są kontury Salzburga, z zamkiem na wzgórzu, gwiazdą wysyłającą ku ziemi świetliste promienie i przenikającą przez nie głową Mozarta. (zmodyfikowano tytuł, zmodyfikowano nagłówek) 17:05 WAJDA. POWRÓT DO JAPONII Reportaż, 18 min, Polska, 2024 Od 10 do 26 grudnia 2024 r. odbywa się festiwal filmowy Andrzeja Wajdy (w 2025 r. przypada 25 - lecie, kiedy reżyser otrzymał Oscara), w National Film Archive w Japonii. Podczas 30 seansów filmowych japońska publiczność zobaczy 14 filmów polskiego reżysera. Będzie to znakomita okazja, aby przypomnieć i promować arcydzieła polskiego kina w Japonii. Jeden z pokazów filmowych poprzedzi specjalna prelekcja kuratora wystawy, filmoznawcy, dr hab. Rafała Syski na temat Andrzeja Wajdy i jego twórczości. Przeglądowi filmów towarzyszyć będzie wystawie "Wajda" w Tokio (10 grudnia 2024 do 23 marca 2025). Wystawa oparta na materiałach pozyskanych i opracowanych z Muzeum Narodowego w Krakowie będzie na nowo zaaranżowana do przestrzeni wystawienniczej w NFA. O tym niezwykłym wydarzeniu ma opowiadać reportaż, który powstaje we współpracy z Instytutem Adam Mickiewicza. (dodano pozycję programową) 17:25 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - JAN MATEJKO - UNIA LUBELSKA Magazyn, 6 min, Polska, 2024 Reżyseria: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Twórcy programu, Anna Zakrzewska i Tomasz Filiks odwiedzają kolejne muzea w Polsce przybliżając ich najcenniejsze zbiory. Każdy odcinek poświęcony pojedynczej pracy zachęca do odwiedzania konkretnych instytucji. W kolejnej, premierowej odsłonie cyklu prezentowane będą dzieła z kolekcji Muzeum Narodowego w Lublinie. (zmodyfikowano nagłówek) 01:25 HALA ODLOTÓW - /27/ Talk-show, 44 min, Polska, 2024 Reżyseria: Jarosław Minkowicz Scenariusz: Katarzyna Janowska Prowadzący: Katarzyna Janowska Wykonawcy: Marcin Baliński Hala Odlotów jest widowiskiem artystyczno - publicystycznym, w ramach którego znani artyści komentują aktualne wydarzenia, prezentując przy tym swoje najnowsze dokonania. Neuroróżnorodność to atut czy przekleństwo? Czy atypowe dzieci mogą uczynić macierzyństwo doświadczeniem ekstremalnym? W jaki sposób można wspierać osoby w spektrum autyzmu, z ADHD, dysleksją, dysgrafią i dyskalkulią? W jakim stopniu pomocna może być kultura? (dodano pozycję programową) 04:35 JERZY NOWOSIELSKI. MAESTRO OD MARZENIA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2023 Reżyseria: Krzysztof Glondys Scenariusz: Krzysztof Glondys Zdjęcia: Sławomir Chudowski, Jakub Jędras W filmie przedstawiona zostanie sztuka sakralna Jerzego Nowosielskiego: zarówno obrazy o tematyce religijnej, jak i - przede wszystkim - malarskie dekoracje wnętrz sakralnych. Ta dziedzina twórczości krakowskiego artysty jest stosunkowo mało znana, zbadana i opisana, w przeciwieństwie do malarstwa galeryjnego. Kompletna monografia realizacji sakralnych dopiero powstaje. Sam Nowosielski jednak przywiązywał do niej dużą wagę, a tworzeniu koncepcji, szkiców, projektów czy wreszcie przenoszeniu ich na ściany cerkwi i kościołów poświęcił wiele lat pracy. Do świątynnych wnętrz artysta dotarł skomplikowaną drogą, przez dramat wojny i doświadczenie religijnego zwątpienia, fascynacje kobiecym ciałem i zachłyśnięcie się awangardowymi nowościami. W filmie pokazane zostanie, w jaki sposób trudne doświadczenia życiowe, gorączkowe poszukiwania artystyczne i niepokoje duchowe doprowadziły do stworzenia dzieła pełnego harmonijnego piękna, jednoczącego różne estetyki, obrządki i kultury. Przedstawiona zostanie teza, że w tym obszarze twórczość Jerzego Nowosielskiego - wielowątkowa, meandrująca - osiągnęła ostateczny, najbardziej dojrzały wyraz. A refleksja, zarazem artystyczna i teologiczna (jak to u niego), dotarła do ostatecznych konkluzji. W filmie wykorzystane zostaną przede wszystkim wypowiedzi samego bohatera filmu. Dla Nowosielskiego, obok ekspresji plastycznej, zawsze istotna była ekspresja słowna. Często i chętnie komentował swoje dzieła, odnosił się obszernie i fachowo do rozmaitych zagadnień z dziedziny sztuki czy duchowości. Zabieg ten nada całości walor osobistego spotkania, pozwoli doświadczyć obecności bohatera. W archiwach telewizyjnych, radiowych i filmowych zachowało się wiele rozmów z Jerzym Nowosielskim oraz jego wypowiedzi. Nagrania wykorzystane w filmie koncentrować się będą wokół pojęć fundamentalnych dla jego sztuki i refleksji. Zgodnie z paradoksalnym, łączącym przeciwieństwa charakterem tej twórczości oraz duchowego doświadczenia artysty, pojęcia te zestawione zostaną w przeciwstawne pary, np. SACRUM/PROFANUM, ZMYSŁOWOŚĆ/TRANSCENDENCJA, NATURA/ABSTRAKCJA, WSCHÓD/ZACHÓD.