TVP Dokument Poniedziałek, 23.12.2024 05:40 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. ŻUBRY NIE PIJĄ ŻUBRÓWKI Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Puszcza Białowieska zawiera w sobie ogromne zasoby wilgoci, ale zdobycie przez zwierzęta wody do picia i tak bywa nie lada dylematem. Niemniej korzystają z niej na różne sposoby. Woda krąży w puszczańskiej przyrodzie, a w jej obiegu biorą udział także organizmy zwierząt. Temu obiegowi przypatrujemy się na przykładzie króla puszczy - żubra, który potrzebuje szczególnie dużo wody, nawet kilkadziesiąt litrów na dobę. W jaki sposób żubry nawadniają swe potężne organizmy. Tropem tych zwierzat, ich wodopojów, karmowisk, miejsc kąpielowych prowadzi nas teriolog, czyli badacz ssaków, dr Rafał Kowalczyk, dyrektor Instytutu Biologii Ssaków w Białowieży. Przy okazji przekonujemy się, w jaki sposób duże zwierzęta, nie tylko żubr, wykorzystują wodę do celów higieny i obrony przed pasożytami, zakładając sobie w wilgotnych miejscach puszczy prawdziwe naturalne łaźnie, nieledwie wręcz zakłady kosmetyczne. Staramy się prześledzić na podstawie rozmieszczenia zwierząt mapę hydrologiczną puszczy, pokazującą, jak ich życie zależy tutaj od wody. Ale poziom i jakość wody zależy też coraz mocniej od naturalnych hydrologów bobrów. Tworzone przez nie poprzez spiętrzanie cieków stawy stają się siedliskami licznej i rozmaitej fauny. Ale zalewy bobrowe prowadzą też do zalewania systemów korzeniowych i w konsekwencji do usychania na pewnych obszarach drzew. Te jednak stanowią siedliska kolejnych organizmów, zwłaszcza owadów i ptaków. Wpływ wody na puszczę okazuje się zaskakująco wielostronny. 06:10 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 36 JAK POWSTAJE PAPIER? Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Papier to rzecz na tyle zwyczajna, że właściwie nie zwracamy na niego większej uwagi na co dzień. Nie wyobrażamy sobie jednak życia bez papieru. Dlatego warto poznać tajniki jego historycznej produkcji. W tym celu Radosław Kotarski rusza do Dusznik Zdroju i sam ręcznie wytwarza arkusze papieru. Przy tej okazji zastanawia się, dlaczego produkcję papieru nazywamy czerpaniem i jak możliwe jest wykonanie znaku wodnego. Nie obędzie się bez wytężonej pracy. 06:50 EKSPERYMENT: ZABÓJCZA LAWINA (AVALANCHE - MAKING A DEADLY SNOWSTORM) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Michael Lachmann Film Dokumentalny BBC Studios z kolekcji Horizon o lawinach w kanadyjskich Górach Skalistych. Grupa badaczy postanowiła się wspiąć na 3000 - metrową górę z najnowocześniejszym sprzętem naukowym. Zdjęcia wykonywano z 12 kamer, dokumentując zachowania się lawiny. Przerażające, fascynujące, zabójcze: lawiny to nieokiełznany naturalny żywioł. Każdego roku zabijają setki ludzi, jednak wciąż zaskakująco mało o nich wiemy. Nie umiemy przewidywać, kiedy i gdzie uderzą, lub też, jak bardzo będą niszczące. Badacze zamierzają wyzwolić wielką lawinę, która zejdzie po tych zboczach. Ich celem jest zbadanie, jak lawiny powstają, gdzie uderzają i dlaczego wiele z nich jest tak brutalnie zabójczych. Badano jak wielka będzie lawina? Jaką drogą zejdzie z góry w dół? Ile i jakie szkody wyrządzi? Jak się zachowywać w obliczu zagrożenia? Filmowcy spotkali się także z ludźmi, którzy przeżyli przysypanie, stracili bliskich lub byli świadkami zejścia lawiny. Nikt dotąd nie prowadził takich eksperymentów. Jeśli ten się uda, nasza zdolność do przewidywania i przeżywania lawin znacząco wzrośnie. W niedzielny marcowy ranek zespół naukowców przybył do odludnej doliny w Canadian Rockies. Dla wielu to pierwsze spotkanie z Fortress - trzytysięcznikiem w pasmie Kananaskis. Zespół czekał na dogodne warunki śniegowe od tygodni. W końcu dostał zielone światło: w następnych dniach zagrożenie lawinowe ma być szczególnie duże. Przez dwa dni zespół obserwował górę. Eksperyment ma 3 główne cele: Po pierwsze, badacze, chcąc przetestować swoją wiedzę o lawinach, próbują przewidzieć rozmiary, siłę i trasę tej, którą wyzwolą. Po drugie, badając zebrane dane, chcą wiedzieć więcej o tym, jak lawiny powstają i schodzą i dlaczego wyrządzają tyle szkód. I po trzecie, chcą lepiej rozumieć, co sprzyja przeżyciu lawiny. Gwiazdą show jest wóz, który odgrywa rolę ruchomego laboratorium. Nafaszerowany czujnikami i ustawiony na drodze pędzącej lawiny. Czy naukowcy zdobędą nowe, cenne informacje, które w przyszłości mogą ocalić wielu ludzi? Na razie zmagają się z przyrodą. Ponad nimi strome zbocza Fortress pokryte świeżym śniegiem. Jeśli jednak lawina zejdzie przed rozmieszczeniem sprzętu, sprawa zakończy się fiaskiem. 07:50 ZWIERZĘTA WŚRÓD WIELKICH ŚNIEGÓW (SNOW ANIMALS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Holly Spearing Film dokumentalny o zwierzętach, które żyją w krainach śniegu i mrozu. Minusowe temperatury, niedobory żywności, długie, ciemne noce to warunki do życia bardzo ekstremalne. Zima jest trudna w świecie przyrody, chyba że się ją zaplanuje. Zimowe zwierzęta mają na to sposoby. Jak przygotowują się i radzą sobie w zimowych miesiącach? Jak analizują naukę leżącą u podstaw ich zachowania? Dowiemy się, jak czerwone wiewiórki gromadzą zapasy jedzenia, a ogromne stado szpaków znajduje bezpieczeństwo w gromadzie. Podążymy za motylami monarchicznymi, gdy migrują na południe w poszukiwaniu niekończącego się lata. Pełen fascynującej nauki o niezwykłym zachowaniu film, pokazuje, jak zwierzęta potrafią przetrwać najtrudniejszą porę roku. 08:50 ANOMALIA. KOSMICZNY TRÓJKĄT BERMUDZKI (ANOMALY. THE BERMUDA TRIANGLE OD SPACE) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Ross Kirby Dokument, którego twórcy ukazują ekscytującą tajemnicę, przyglądając się złożonemu, mało rozpoznanemu zjawisku, jakim jest ziemskie pole magnetyczne. Od pierwszych misji w kosmosie astronauci donoszą o niespodziewanych zjawiskach po wejściu na orbitę. Problem ogranicza się do pewnego obszaru i dotyczy nie tylko astronautów. Zakłóca też działanie satelitów. Źródło tej fascynującej tajemnicy znajduje się 200 kilometrów nad Ziemią i rozciąga się od południowej Brazylii po zachodnie wybrzeże Afryki. A kiedy Międzynarodowa Stacja Kosmiczna wchodzi w tę sferę, zaczynają się dziać na niej dziwne rzeczy: pokładowe komputery ulegają awarii, astronauci widzą przed oczami błyskające światła, satelity wymykają się spod kontroli. Ten obszar się powiększa i intensyfikuje, co może mieć katastrofalne skutki nie tylko dla naszych działań w kosmosie, ale także dla życia na Ziemi. Część badaczy twierdzi, że długotrwałe skutki istnienia tej strefy mają szerszy zasięg, niż można by się spodziewać. Mogą prowadzić do zniszczenia warstwy ozonowej. Opowieść o kosmicznej tajemnicy, której coraz bliżej do wyjaśnienia. Tak zwana Anomalia Południowoatlantycka może zmienić nasze życie na Ziemi, ale też wpłynąć na przyszłość ludzkości. 09:50 STEVE BACKSHALL - WYZWANIE W GÓRACH - CZĘŚĆ 1 (STEVE BACKSHALL VS THE VERTICAL MILE) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Eoin O'Shea Mini - seria dokumentalna. Bohater filmu i poszukiwacz przygód Steve Backshall wciela się w jednego z najbardziej znanych wspinaczy górskich na świecie - atakuje północną ścianę Eiger. Po miesiącach wyczerpujących treningów Steve i jego ekipa przybywają do Szwajcarii, aby podjąć próbę wspięcia się na górę zwaną ogrem. Szybko jednak odkrywają, że nie jest to łatwe. Steve czuje się doprowadzony do granic swoich możliwości. Część 1. Przed ekspedycją trzeba wybrać towarzyszy podróży. Helen Glover - dwukrotna mistrzyni olimpijska dołącza do zespołu w roli trenerki. Leo Houlding należy do najlepszych wspinaczy w dziejach. Zgodził się wziąć udział w ekspedycji. Podobnie jak znany przewodnik Lorenz Frutiger. Wchodził na Eiger 30 razy. Czas treningów i planowania dobiega końca. Zaczyna się ekspedycja. W Alpach jest pięć wielkich ścian północnych. Eiger ma największą i najtrudniejszą do zdobycia. Wszystko co potrzebne ekipa musi nieść na plecach. Niestety alpejska wyprawa drużyny Backshalla szybko się skomplikuje. 10:50 NIEWOLNICY ISAURY Reportaż, 21 min, Polska, 1985 Wykonawcy: Leszek Benke Relacja z pobytu w Łodzi brazylijskich aktorów odtwarzających główne role w serialu Niewolnica Isaura - Lucelii Santos i Rubensa de Falco. 11:20 DUCHOWYM SZLAKIEM Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2023 Autor: Jarosław Feręc, Michalina Maciejewska Na naszym "Duchowym Szlaku" trafiamy do Opactwa Cystersów w Mogile. Tu - urok malowanego drewna i zapisanej na nim historii, która wyraża się również w opowieściach mieszkańców okolicy. O tym, jaką rolę w odkrywaniu piękna świata odgrywa wrażliwość duchowa - opowie dr Magdalena Jóźwik. 11:50 BOŻE NARODZENIE W LONGLEAT (CHRISTMAS AT LONGLEAT) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2024 Reżyseria: Josie Lawrence W jednej z najwspanialszych posiadłości w Wielkiej Brytanii trwają przygotowania do świąt Bożego Narodzenia. Lord i Lady Bath oraz ich zespół przekształcają Longleat Estate w krainę świątecznych czarów na czas najbardziej pracowitego miesiąca w roku. Z pomocą 50 artystów i inżynierów zespół ma za zadanie stworzyć tegoroczny temat "Bajki", montując 1500 lampionów na festiwal świateł. Ponadto stoją przed ogromnym zadaniem przeniesienia 6 - metrowej choinki do Wielkiej Sali i nakrycia okazałego stołu na wyjątkową i okazałą kolację wigilijną. 12:45 NOTACJE - MARIA IWASZKIEWICZ. NASZE WIGILIE Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2008 Autor: Alina Czerniakowska Maria Iwaszkiewicz, córka Jarosława Iwaszkiewicza, długoletnia pracowniczka wydawnictwa Czytelnik, redaktorka książek ojca, autorka wspomnień, współautorka scenariuszy filmowych związanych z postacią Iwaszkiewicza. Rozmowa dotyczy wspomnień z domu rodzinnego Iwaszkiewiczów w Stawisku koło Podkowy Leśnej, a w szczególności świąt Bożego Narodzenia w różnych okresach historii. W domu w Stawisku rodzina spędziła przeszło 50 Wigilii, począwszy od lat dwudziestych i trzydziestych, przez lata okupacji, powstanie warszawskie, po okres PRL - u. Co się zmieniało, a co pozostawało niezmienne w atmosferze rodzinnego domu? Maria Iwaszkiewicz opowiada również o swoich relacjach z ojcem. 12:55 NIEBO BEZ GWIAZD Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2017 Reżyseria: Katarzyna Dąbkowska - Kułacz Scenariusz: Katarzyna Dąbkowska - Kułacz Zdjęcia: Grzegorz Hartwiel, Piotr Chodura, katarzyna Dąbkowska - Kułacz, Michał Rytel - Przełomiec, Jakub Stolecki Muzyka: Hubert Kułacz Historia o ojcu i synu. Robert, który wskutek choroby niedługo zupełnie straci wzrok wraz ze swoim 5 - letnim synem, również słabo widzącym, wyrusza w podróż po Polsce. Robert chce odwiedzić te miejsca, które zobaczy po raz pierwszy i ostatni, ale najważniejsze dla niego jest to, że będzie mógł nauczyć syna rzeczy, których już później nie będzie mógł mu pokazać. To, co w tej historii najbardziej porusza, to sposób, w jaki ojciec przekazuje dziecku wiedzę, uczy życia, ale przede wszystkim ich wyjątkowa relacja, którą można by opisać, parafrazując znane powiedzenie: miłość jest niewidoczna dla oczu. 13:55 KANADYJSKIE PARKI NARODOWE - ODC. 1 PACIFIC RIM (EP. 1 PACIFIC RIM) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2023 Reżyseria: Viktor Apfelbacher, Anna Steuber Cykl filmów dokumentalnych (5 części) o parkach narodowych Kanady, która jest drugim co do wielkości krajem na świecie i historycznie pierwszym, który uznał potrzebę ochrony różnorodności swoich krajobrazów i zachowania ich dla przyszłych pokoleń. Ponad 100 - letnia koncepcja kanadyjskich parków narodowych odgrywa kluczową rolę w ochronie unikalnego środowiska naturalnego i siedlisk rodzimej flory i fauny przed wpływem człowieka. Dla pracowników Parks Canada jest to nie lada wyzwanie, gdyż muszą pogodzić interesy turystyczne i gospodarcze z naturą. Do tego dochodzi zmiana klimatu. To, czy i w jaki sposób obciążają one wrażliwe ekosystemyjest głównym tematem serii, która ożywia unikalny krajobraz i kulturę Kanady. Doświadczeni i charyzmatyczni bohaterowie, w tym naukowcy, mieszkańcy Pierwszych Narodów, działacze na rzecz ochrony środowiska, artyści i gawędziarze, którzy mają szczególną więź z krajobrazem, prowadzą widza przez tę podróż. Część 1 - "Pacific Rim". Historyczne terytorium Nuu - chah - nulth Pierwszych Narodów leży na wybrzeżu Pacyfiku wyspy Vancouver. Bioróżnorodny ekosystem jest chroniony w Rezerwacie Parku Narodowego Pacific Rim. Park jest podzielony na trzy główne regiony: Long Beach na północy, wyspy Broken Group w środku i region Szlaku Zachodniego Wybrzeża na południu. Rezerwat Pacific Rim to azyl wilków. Tymczasem wielu odwiedzających park stresuje zwierzęta i powoduje tzw. konfliktowe spotkania. Todd Wincle z narodowej agencji Parks Canada stworzył projekt, chroniący ludzi i zwierzęta. Celem projektu jest ograniczenie konfliktów między wilkami i ludźmi i promowanie współistnienia. Obserwujemy nasilenie bliskich kontaktów ludzi i wilków, od kiedy te zasiedliły obszar 22 lata temu. 14:55 DZIKI DOM ŚWIĘTEGO MIKOŁAJA (SANTA'S WILD HOME) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2019 Reżyseria: Matt Hamilton Film dokumentalny o Laponii i dalekiej północy. Śnieżne kapy na drzewach i zielone światła tańczą na wypełnionym gwiazdami niebie. Daleko na północy leży zimowa kraina czarów - słynna na cały świat. Miejsce pradawnych mitów i legend. Tam na tle rozgwieżdżonego nieba tańczą światła, słońce świeci o północy. A przedziwne figury tkwią zamrożone w czasie. Kraina ciągle się zmienia, każdego dnia rozgrywają się dramaty i dzieją się cuda. Laponia jest pełna magii i uważa się ją nawet za dom Świętego Mikołaja. Z dala od świątecznych świateł - życie jest jeszcze magiczniejsze. To nieustannie zmieniający się dziki świat, pełen niezwykłych stworzeń. Podczas długiej, ciemnej zimy wół piżmowy stoi na straży na przenikliwym wietrze, orły przednie walczą o zdobycz, a wielkie szare sowy przemierzają ogromne odległości przez zamarznięty las. Kiedy nadchodzi lato, słońce nigdy nie zachodzi, renifery migrują na północ, sowy ścigają się, by się rozmnażać, a niedźwiedzie i wilki walczą o jedzenie. Ten piękny, liryczny portret dzikiego regionu idealnie nadaje się do świątecznego oglądania i sprawi, że będziemy się zastanawiać, czy miejsce tak magiczne naprawdę istnieje. 15:55 MAGIA ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA W LONDYNIE (CHRISTMAS MAGIC IN LONDON - AS LONG AS IT SHINES / MAGIE DE NOEL A LONDRES) Film dokumentalny, 40 min, Francja, 2023 Reżyseria: Angele Delmotte, Sbastien Gilles Co roku w grudniu Londyn ogarnia szaleństwo świąt Bożego Narodzenia. Światła są wszędzie, od Oxford Circus po Trafalgar Square, Covent Garden i Hyde Park. Jest coś dla każdego gustu i stylu. Zgodnie z tradycją, w pierwszy czwartek grudnia przypada zapalenie choinki na Trafalgar Square. Tego wieczoru przy typowo angielskiej pogodzie zgromadziło się nie mniej niż 60 000 ludzi. Brytyjczycy kochają Boże Narodzenie i to widać. Nad stolicą Wielkiej Brytanii wieje wiatr szaleństwa. Można nawet spotkać Mikołajów ścigających się wzdłuż Tamizy. Pomimo swojej reputacji kiepskich kucharzy, Anglicy mają w tym okresie wiele tradycji kulinarnych. 17:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PATAGONIA, WŁADCZYNI CZASU. (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Patagonia. 18:05 POCIĄGIEM PRZEZ WIELKĄ BRYTANIĘ (BRITAIN'S SCENIC RAILWAYS AT CHRISTMAS) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Andrew Ferguson Film dokumentalny o podróży specjalnym pociągiem po Wielkiej Brytanii. To przygoda pełna niespodzianek i zimowej atmosfery związanej ze świętami Bożego Narodzenia. Poznamy pracowników kolei, wolontariuszy i podróżników, którzy z humorem dzielą się swoimi doświadczeniami z najbardziej magicznej podróży. Podnóża zaśnieżonych szczytów górskich, oblodzone wąwozy i lasy - takie krajobrazy widziane z okien pociągu - nie mają sobie równych. Linia kolejowa Strathspey biegnie przez Park Narodowy Cairngorms wzdłuż 16 - kilometrowej starej linii Speyside wzdłuż rzeki Spey. Rocznie Strathspey przewozi w zabytkowych wagonach ponad 80 tysięcy pasażerów przez największy brytyjski park narodowy. Dzisiejszy świąteczny kurs połączony jest z poczęstunkiem. Cairngorms to pradawne, dzikie góry, otoczone pięknymi dolinami z pełnym życia lasem pierwotnym Caledonian Forest. Renifery żyją tu od sprowadzenia ich w 1952 roku. Święta to ważny czas dla brytyjskiej kolei parowej retro. Brytyjskie linie kolejowe to ponad 32 000 km, przewożące pasażerów przez surowe krajobrazy i pocztówkowe widoki, co czyni je jednymi z najatrakcyjniejszych na świecie. 19:00 ANIA Z PIEKIELNIKA Film dokumentalny, 36 min, Polska, 2023 Reżyseria: Monika Meleń Zdjęcia: Roman Piotrowski, Sebastian Lewiński Film opowiada o życiu Anny Krupy, bibliotekarki i nauczycielki, która urodziła się bez rąk. W filmie śledzimy codzienność bohaterki i jej samotne macierzyństwo. Bohaterka mieszka w Piekielniku, małej miejscowości na Podhalu. 19:40 AKTOR PANA BOGA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Mariusz Malec Scenariusz: Mariusz Malec Zdjęcia: Tomasz Wójcik Muzyka: India Czajkowska Reżyser Mariusz Malec tak mówił o swoim filmie: "Gdybym miał obsadzić scenę spotkania Pana Boga z dobrym aktorem, to w obu rolach widziałbym Franciszka Pieczkę. Dwie postaci i jeden człowiek? Tak naprawdę to jedna osoba i dziesiątki ról niezwykłych, czyli zapamiętanych. Chodząca spolegliwość, niski tembr głosu, potężna dłoń i sylwetka, jakaś zaduma w spojrzeniu, skłonność do cudów w codzienności i na planie, w pracy - jakby cudotwórstwo nie wystarczało - jeszcze punktualność wymieszana ze skromnością, uczciwość na życie po śląsku i obdarowywanie najbliższych poczuciem bezpieczeństwa oraz zapamiętana przez wszystkich widzów - niespieszna narracja opowieści o kreowanej postaci." 20:15 8. DZIEŃ CHAMSINU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2024 Reżyseria: Zvika Gregory Portnoy Scenariusz: Zvika Gregory Portnoy Historia filmu rozgrywa się w Izraelu pod koniec lat 50. Napływ imigrantów drastycznie rośnie. "Kocioł społeczny" mocno wrze. Do młodego państwa przyjechał Marek Hłasko. Dwudziestolatek nie tworzył wielkich syntez - realizm jego opowiadań był jak cięcie brzytwy. Zauważał to, co sami nowi Izraelczycy chcieli przed sobą ukryć. Hłasko uczył się tego świata chaotycznie, na oślep, w uniesieniu, po pijanemu, na kacu i w czasie pragnienia. Szaleństwo było mu potrzebne, aby przyspieszyć proces poznania. Bohaterem filmu "Chamsin" jest Cień, postać utkana z obrazów rozsianych w opowiadaniach Hłaski. Budują one wędrówkę Cienia przez mroczną stronę izraelskiej duszy i jej demonów. 21:30 MONAKO, KSIĘSTWO I OCEANY (MONACO: OF PRINCES AND OCEANS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Franck Florino Film dokumentalny. Oprócz efektownego wyglądu Księstwo Monako od dawna przywiązuje wagę do kwestii ochrony środowiska. Sto lat temu to mikropaństwo było już świadome nadchodzącego kryzysu ekologicznego. W 1921 roku Albert I - "książę nawigator" - przewidział niebezpieczeństwo. Już w swoim przemówieniu w Waszyngtonie ostrzegał przed konsekwencjami przełowienia. Ten wczesny ekolog w ogromnym stopniu przyczynił się do rozwoju oceanologii. Z pokolenia na pokolenie ta troska pozostawała niezmieniona, gdy książę Rainier III zainicjował porozumienie RAMOGE, a jego syn Albert II nadał swoje imię dużej fundacji zajmującej się ochroną środowiska. Monako jest przyjaznym miejscem dla obrońców oceanów, gromadząc co roku naukowców, decydentów politycznych i przedstawicieli sektora prywatnego w ramach Blue Initiative - Błękitnej Inicjatywy. Jest to wyjątkowa platforma dyskusyjna, stworzona z inicjatywy księcia Alberta II, na której porusza się takie tematy jak bioróżnorodność, zarządzanie zasobami morskimi i zmiany klimatu. Zainaugurowany w 1911 roku Instytut Oceanograficzny w Paryżu jest instytucją założoną przez księcia Alberta I. Każdego roku Instytut nagradza tych, którzy dzięki swojej pasji i odwadze przełamują bariery obojętności i pracują nad tym, by oceany były lepiej znane i chronione. W 2020 roku zwycięzcą konkursu został biolog morski i fotograf, Laurent Ballesta. Dzięki archiwom, wywiadom i wspaniałym materiałom oceanicznym wyruszymy w olśniewającą podróż w czasie i przestrzeni. Dowiemy się, jak bardzo jest zaangażowane Monako w ochronę oceanu i przyrody. Ta pasja, jak się okazuje jest utrwalana od pokoleń. 22:35 NAJPIĘKNIEJSZE DEKORACJE ŚWIĄTECZNE (DECK THE HALLS: THE LUXURY CHRISTMAS DECORATORS) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: James Harrison Film dokumentalny o najpiękniejszych i najbardziej oryginalnych dekoracjach na święta Bożego Narodzenia. To także film o ludziach, którzy próbują przekształcić niektóre z naszych najbardziej kultowych miejsc w oszałamiające zimowe krainy czarów. We wspaniałych hotelach, światowej sławy muzeach, pałacach rzesze projektantów, artystów i ekspertów od instalacji muszą wymyślać projekty na zamówienie, aby oczarować tłumy. Niezależnie od tego, czy są to żywe renifery, pełnowymiarowe domki z piernika, animatroniczne bałwany czy zaawansowane technologicznie tańczące drzewka, zespół jest gotowy stawić czoło najtrudniejszym wymaganiom świątecznym. Często większość prac odbywa się w nocy i w najważniejszym momencie następuje uroczyste otwarcie i prezentacja dekoracji, aby w pełni oczarować magią świąt. 23:35 DNA - KONIEC ZBRODNI? (DNA: THE END OF CRIME? / ADN, LA FIN DU CRIME?) Film dokumentalny, 54 min, Francja, 2022 Reżyseria: Jeremy Frey, Gabrielle Drean Było to przełomowe osiągnięcie, które pociągało za sobą rozwiązanie każdej zbrodni. W marcu 2018 r. policja amerykańska wytropiła seryjnego mordercę Golden State, który pozostawał niewykryty przez 40 lat, identyfikując członków jego rodziny w komercyjnej bazie danych DNA. Po raz pierwszy wykorzystano genealogię genealogiczną dochodzeniową do rozwiązania sprawy i pomogła stworzyć nową dyscyplinę. Od tego czasu genealogia genetyczna została wykorzystana do złapania prawie 300 zabójców. Jeśli w bazie danych znajdują się profile DNA zaledwie 3% populacji, możesz znaleźć każdego. Punkt już osiągnięty w Stanach Zjednoczonych i Chinach. Ale ponieważ DNA może łatwo ulec skażeniu lub przeniesieniu, profile DNA doprowadziły również do niesłusznego skazania ludzi. Na świecie technologia i nauka już do tego dojrzały. Dzięki ogromnym bazom danych DNA możliwe jest odnalezienie każdego. Gdzie może nas doprowadzić masowe wykorzystywanie danych DNA? Jeśli można odnaleźć zabójców, można by też wytropić oponentów politycznych, emigrantów, członków waszej rodziny i was samych. Niektóre najbardziej zaludnione stany, takie jak Kalifornia czy Teksas, zachowują dożywotnio DNA noworodków w ogromnych kartotekach. Oficjalnie dane te służą badaniom medycznym. Ale kto wie, czemu posłużą później. Policji? Rejestrom genealogicznym? Wojsku? Czy tak ma wyglądać świat? 00:35 CZAS STARSZYCH PANÓW Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2001 Reżyseria: Krzysztof Rzączyński Scenariusz: Karolina Goźlińska, Krzysztof Rzączyński Zdjęcia: Jacek Knopp Wykonawcy: Jeremi Przybora, Edward Dziewoński, Wiesław Michnikowski, Irena Kwiatkowska, Wiesław Gołas Film dokumentalny poświęcony Jeremiemu Przyborze, współtwórcy, obok Jerzego Wasowskiego, legendarnego "Kabaretu Starszych Panów" - programu, który po raz pierwszy pojawił się na telewizyjnych ekranach w 1958 r. Co roku jego autorzy przygotowywali dwie premiery, w sumie powstało 16 programów, z których ostatni ukazał się na antenie w lipcu 1966 r. Jerzy Wasowski, kompozytor muzyki do niezapomnianych piosenek "Kabaretu...", zmarł w 1984 r. , Jeremi Przybora odszedł w 2004 r. W filmie Jeremi Przybora wspomina lata pracy nad legendarnym programem i późniejsze okresy swego życia, ale sięga też myślami do przedwojennego świata swojego dzieciństwa i młodości, którego klimat wpłynął zapewne na charakter "Kabaretu Starszych Panów". Film ilustrowany jest archiwalnymi fragmentami "Kabaretu...", w których zobaczyć można jego czołowych wykonawców: Irenę Kwiatkowską, Barbarę Krafftównę, Wiesława Gołasa, Wiesława Michnikowskiego czy Edwarda Dziewońskiego. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "LATAJĄCE MUZEUM" ODC. 275 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Latające muzeum" W Gliwicach powstało pierwsze w Polsce Muzeum Szybowców, którego zasadą jest przywracanie sprawności historycznym konstrukcjom. A tych polski przemysł lotniczy - zwłaszcza szybowcowe Zakłady Doświadczalne w Bielsku - budował wiele. Jastrząb, Jaskółka, Bocian powoli odchodzą w niepamięć i oczywiście trzeba zrobić wszystko, by ten proces zatrzymać. Po remoncie powraca do lotów tym razem jako eksponat muzealny legendarny Zefir - szybowiec, na którym Edward Makula i Jerzy Popiel zdobyli podwójne mistrzostwo świata, a Makula za przelot ponad 700 kilometrów Medal Lilienthala. Pokażemy naszym widzom testowe loty. "Jeszcze jedno zwycięstwo" Następnie przeniesiemy się do miejscowości Lichnowy na Pomorzu, by opowiedzieć pewną lotniczą historię z pamiętnego dnia 1 września 1939 roku. 01:55 DWA ŚWIATY Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2015 Reżyseria: Maciej Adamek Scenariusz: Maciej Adamek Bohaterką filmu jest 10 - letnia Laura, córka głuchoniemych rodziców. Dziewczynka w odróżnieniu od nich słyszy i mówi. To film o zbyt wczesnym wkraczaniu w dorosłe życie. Laura musi pomagać głuchoniemym rodzicom w wielu sprawach, w których zazwyczaj dzieci w jej wieku nie uczestniczą. Od urodzenia żyje w dwóch światach - w świecie ciszy, który panuje w jej domu, i w świecie osób słyszących - poza domem. Rodzice Laury urodzili się głuchoniemi, nigdy nie mówili i nigdy nie słyszeli. Co dziwniejsze w ich rodzinach wszyscy mówią i słyszą. Aneta - mama Laury - jest głuchoniema z niewiadomych powodów, a Adam - ojciec Laury - po urodzeniu zachorował na ospę. Poznali się na jednej z wycieczek organizowanych przez związek głuchoniemych i szybko pobrali się. Po ślubie zamieszkali z rodzicami Adama na wsi. Kiedy oni wkrótce zmarli, młodzi małżonkowie zostali sami na gospodarce. Dość długo nie mogli się zdecydować na dziecko, bo obawiali się, że też będzie głuchonieme. Tak dzieje się w wielu przypadkach. Laura urodziła się zdrowa. Kiedy córka była mała, rodzice przywiązywali jej sznurek do ręki, w ten sposób wiedzieli, że dziecko płacze lub czegoś potrzebuje. Laura nauczyła się, że może pociągnąć za sznurek, a wtedy rodzice przyjdą. W domu cały czas był włączony telewizor, żeby dziewczynka uczyła się mówić. Dość szybko rodzice zaczęli uczyć ją także języka migowego. W wieku 10 lat Laura perfekcyjnie posługuję się językiem migowym, ale też świetnie mówi i pisze. Dzięki temu jest oknem na świat rodziców. Bez niej ich funkcjonowanie w świecie ludzi słyszących wydaje się praktycznie niemożliwe. Film pokazuje, jak Laura porusza się w obu światach: osób słyszących i głuchoniemych. Konieczność pomagania rodzicom spowodowała, że dziesięciolatka jest o wiele bardziej dojrzała niż jej rówieśnicy. 02:50 DWA RAZY EWA Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2001 Reżyseria: Anna Poznańska Scenariusz: Anna Poznańska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Ewa przyjechała do Wrocławia ponad 30 lat temu. Rozpoczynała wówczas studia na Uniwersytecie Wrocławskim. W obcym dużym mieście czuła się samotna i zagubiona. Wstąpiła na pocztę. W książce telefonicznej znalazła osobę o tym samym imieniu i nazwisku. Pomyślała o niej jak o bliskiej osobie, ale nie odważyła się zadzwonić. Postanowiła to uczynić teraz, po latach. Znajome z książki telefonicznej okazały się sobie potrzebne nawzajem.