TVP Historia Niedziela, 29.12.2024 07:30 BYŁ TAKI DZIEŃ - 29 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1825 - zmarł malarz Jacques - Louis David; 1885 - Gustaw Daimler opatentował pojazd jednośladowy z napędem spalinowym; 1987 - zmarł reżyser Jan Rybkowski; 1989 - Sejm uchwalił przywrócenie korony Orłowi Białemu; 07:35 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 215 (SEZON 2 ODC. 90) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Anna Krasuska, Ewa Ratusińska, Adrian Nowakowski Aktorzy: Maria Pawłowska, Jacek Kopczyński, Daniel Mosior, Marta Jarczewska, Michał Chruściel, Jakub Kotyński, Kamil Szklany, Pavel Kryksunou, Jan Kołodziej, Paweł Lipiński, Ksawery Główka, Sebastian Skoczeń, Przemysław Stippa, Arkadiusz Janiczek, Mateusz Weber Bratanek. Lato 1433. Spytek (Adam Rosa) i Semen Holszański (Zbigniew Stryj) przybywają do Wilna z misją bezpiecznego przewiezienia do Krakowa Anny (Weronika Malik) i małego Korygiełły. Na Litwie wielu chce zabić syna Świdrygiełły (Michał Chruściel). Polski rycerz zabiera ich z Wilna. Tymczasem z kolejną misją uwolnienia księżnej Anny i małego księcia rusza Danił (Pavel Kryksunou). Wojska polsko - czeskie osiągają spektakularne sukcesy w wojnie z zakonem, ale po koronacji Zygmunta Luksemburskiego (Wojan Trocki) na cesarza, Jagiełło (Sebastian Skoczeń) decyduje się na rozejm. Tymczasem arcybiskup Jastrzębiec (Arkadiusz Janiczek) i Dziersław (Karol Lelek) chowają skarb w dużym dole. 08:05 Z HISTORII PRAWOSŁAWIA W POLSCE. CZAS WOJNY I EMIGRACJI 20 min, Polska, 2024 Autor: Piotr Kot Podczas drugiej wojny światowej sytuacja wiernych prawosławnych w Polsce była bardzo trudna ze względu na zmieniające się granice oraz okupację niemiecką i radziecką. Doświadczeni wojną byli zmuszeni do emigracji, która głównie skupiała się w Europie Zachodniej, Ameryce Północnej i Południowej i na Bliskim Wschodzie. Sytuacja ta była wypadkową wydarzeń wojennych i wcześniejszych, powojennych, losów związanych z polskim Kościołem prawosławnym. 08:25 PASTERZ BEZ OWCZARNI Film dokumentalny, 21 min, Polska, 2005 Autor: Jerzy Lubach Film przedstawia życie i działalność Metropolity Dionizego, któremu Prawosławna Cerkiew w Polsce zawdzięcza autokefalię (samodzielność). Ten wybitny teolog prawosławny przybył do Polski z Rosji, poswięcił swe życie na obronę wiernych, prześladowanych w czasach II Rzeczypospolitej. W czasie II wojny światowej wywieziony i internowany w Austrii. Po wojnie mógł pozostać na zachodzie, jak wielu innych duchownych prawosławnych. Metropolita Dionizy jednak wybiera powrót do kraju, aby stawić czoła władzy komunistycznej i znowu branić swoich współwyznawców 08:45 KOLĘDY POD TATRAMI - /9/ Koncert, 10 min, Polska, 2024 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Dorota Miśkiewicz, Stokłosa Collective Orchestra, Natalia Kukulska, Ania Rusowicz, Kamil Bednarek, Staszek Z Gór, Mateusz Ziółko, Mietek Szcześniak, Józefina Lubieniecka, Basia Giewont Najpiękniejsze kolędy z koncertu "Kolędy pod Tatrami". 09:00 CZARNE CHMURY - ODC. 6/10 - INTRYGA Serial przygodowy, historyczny, 51 min, Polska, 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Antoni Guziński, Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Stanisław Niwiński, Ryszard Pietruski, Maciej Rayzacher, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka Krzysztof Dowgird jest już w stolicy. Zamierza oddać czarną sakwę hetmanowi Sobieskiemu, lecz nie zastaje go w pałacu. Pułkownik zaczyna realizować swoją misję. Wzywa do udzielenia pomocy ludności Prus, agituje szlachtę na rzecz powrotu do Polski jej dawnego lenna, utraconego w wyniku traktatów welawsko-bydgoskich. Przybyły do stolicy Hollstein również nie traci czasu. Wskutek obmyślonej przez niego intrygi Dowgird zostaje aresztowany przez straż marszałkowską. Następnego dnia ma być wydany rezydentowi elektorskiemu. Hetmana Sobieskiego nie ma w Warszawie, intryganci czują się pewnie. Zrozpaczony Kacper próbuje zebrać szlachtę, aby odbić pułkownika, ale panowie bracia nie zamierzają odstępować wciąż pełnych kielichów. 10:00 ZALANA DOLINA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2024 Reżyseria: Jerzy Oleszkowicz Scenariusz: Jerzy Oleszkowicz Filmowa historia niezwykłego przedsięwzięcia, ale i ludzkich dramatów - zapory w Solinie. By ją uruchomić musiano wysiedlić ponad 3 tysiące mieszkańców, budowa trwała 9 lat, a pracowało przy niej ponad 2 tysiące robotników. Pomysł budowy zapory w Solinie zrodził się jeszcze za czasów II RP. Wybuch II wojny światowej zablokował pracę nad nią. Powrócono do niej w latach 50. Natomiast 55 lat temu uroczyście otwarto zaporę w Solinie, największe sztuczne jezioro w Polsce. Budowla, która miała uregulować San, sprawić, by nie zatapiane były okoliczne miejscowości, ale i dostarczyć energii o mocy 200 MW. Inwestycja ta pociągnęła za sobą jednak ludzkie dramaty, wysiedlenia, burzenie chałup, kościołów, cerkwi, zalanie cmentarzy. Pod wodą znalazła się nie tylko Solina z kilkoma przysiółkami. Również Teleśnica, Sanna, Łęg, Horodek, Chrewt, część Zawozu, Rajskiego, Wołkowyi i Sokolego. Musiano rozebrać lub wyburzyć setki domów, drugie tyle budynków gospodarczych, sklepy, gospody. "Do wyjazdu szykowało się prawie trzy tysiące ludzi - wspominał Zygmunt Podkalicki. - Po gospodarstwach chodziła kilkuosobowa komisja i szacowała majątek. Panowie w prochowcach zapewniali nas, że nie stracimy na przeprowadzce, ale do wielu takie informacje nie docierały." Zgodnie z poleceniem mieszkańcy przeznaczonych do zalania terenów mieli je opuścić najpóźniej do 1964 roku. Kazimierz Orłoś, pisarz zatrudniony jako radca prawny "Soliny", wspominał, że codziennie do jego biura przychodzili starsi gospodarze i dopytywali, w jaki sposób mogą uniknąć przesiedlenia. Dla nich budowa zapory była brutalną ingerencją w ich teraźniejszość i przeszłość, nie umieli pogodzić się z rzeczywistością. Wraz z inżynierami i robotnikami do wiosek zaplanowanych pod zalanie wkroczyły ekipy ekshumacyjne. Musiano przenieść cmentarze i tak też zrobiono, choć zaraz po zakończonych pracach pojawiły się wątpliwości, czy odkopano wszystkie groby. Mimo to dalszych ekshumacji nie przeprowadzono i dopiero lata później okazało się, że pracownicy i ich nadzorcy popełnili szereg błędów. Pozostawili na pastwę losu cmentarz w Sokolem, bo - jak sądzili i jak wynikało z obliczeń ekspertów - woda nigdy nie miała sięgnąć pagórka z nagrobkami. Sięgnęła, a piszczele i czaszki wypłukiwała z podmywanej skarpy jeszcze w kilkadziesiąt lat po otwarciu zapory. W filmie wykorzystano wspomnienia ówczesnych świadków wydarzeń: mieszkańców, wysiedlonych, jak i osób pracujących przy budowie zapory. Ważnym elementem są archiwalia filmowe przedstawiające miejscowości przewidziane do zalania (Solina, Teleśnica, Rajskie), Polskiej Kroniki Filmowej dokumentującej jej budowę oraz fragmenty filmu fabularnego "Chudy i inni" H. Kluby realizowanego podczas powstawania zapory. Wykorzystano animacje i ekspertów - inżynierów omawiających strukturę zapory, jej funkcje. Nie zabrakło anegdot, legend i historii związanych z tworzeniem tej imponującej budowli, ale i turystycznej funkcji. W filmie wystąpili m.in. Ewa Beynar - Czeczott - córka Pawła Jasienicy, Kazimierz Orłoś - pisarz, a wówczas radca prawny budowy, Artur Andrus - rodzice pracowali i poznali się podczas budowy zapory, a on sam dzieciństwo spędził w hotelu robotniczym w Solinie, legendarni osadnicy nad brzegami zalewu: Henryk Wiktorini, Krzysztof Bros czy Julek spod dębu, Wojciech Gąssowski - wykonawca przeboju "Zielone wzgórza nad Soliną". 10:55 PLANETA SKARBÓW - ODC. 5 EUROPA (PLANET OF TREASURES EP. 5 EUROPE) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 5 - "Europa". W Hiszpanii przejdziemy szlakiem świętego Jakuba do Santiago di Compostela, we Francji odwiedzimy Paryż, w Niemczech zajrzymy w dolinę Renu do twórców organów i zwiedzimy zabytki z okresu rewolucji przemysłowej w Volklingen. Jednak podróż zacznie się od Wenecji. Otrzymaliśmy specjalną zgodę na przelot. Oglądając to miasto z lotu ptaka, zaczynamy rozumieć, czemu stanowi ono symbol naszego dziedzictwa. Wielkie place, pałace i kościoły na brzegach kanałów. Piękna architektura i sztuka. Lecz bez morza nic by z tego nie było. Europa to kontynent w ciągłym ruchu. Otaczające go wody zawsze grały tu ważną rolę. Europejczycy ciągle podróżowali. Europejska różnorodność nie ma sobie równych. Jej bogata kultura zrodzona w toku burzliwej historii wpływa na rozwój całego świata. Dlatego Europejczycy powinni o nią zadbać. Jednak skarby Europy to nie tylko przeszłość. Zjednoczona Europa tworzy nową historię, a jej dziedzictwo należy utrwalać dla przyszłych pokoleń. 11:45 TROPIĄC DINOZAURY Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz: Dorota Kosierkiewicz Historia badań tropów dinozaurów w dolinie Kamiennej w Świętokrzyskiem. Trwają prace nad powołaniem Geoparku Dolina Kamiennej w woj. świętokrzyskim. Rzeka Kamienna ciągnie się strugą przez przedziwną krainę. Setki milionów lat temu mieszkały tu dinozaury i inne przedziwne stwory. Przełom rzeki słynie z naturalnych odsłonięć i starych kamieniołomów. 12:15 WALIA - DZIKA KRAINA S.I - ODC. 4 OZNAKI BURZY (WALES: LAND OF THE WILD EP. 4 THE GATHERING STORM) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adrian Seymur Seria dokumentalna (4 odcinki) o dzikich ekosystemach Walii na przestrzeni dwunastu miesięcy w roku. Każdy odcinek to opowieść o najbardziej dramatycznych momentach jednej z czterech pór roku. Narodziny i regeneracja po zimie w wiosennych miesiącach, dorastanie i budowanie nowego życia przez lato, przygotowywanie się do zmian jesienią, aż po nastanie i przetrwanie zimy. Będziemy się przyglądać niektórym z najbardziej niezwykłych i charyzmatycznych zwierząt Walii. Odc. 4 - "Oznaki burzy". Nastała jesień. Dni są jeszcze ciepłe, ale widać oznaki zmiany. Żółkną liście, gromadzą się burzowe chmury, zwierzęta rozpoczynają wędrówkę. Dla nich to ważny czas, czas przygotowania się na nadchodzące dni chude. Trzeba stoczyć walki i zdobyć miłość. Czasu jest niewiele - nadchodzi zima. Początek jesieni. Walijskie drzewa nie zgubiły jeszcze listowia i tworzą nieprzenikliwy baldachim. Połowa września. Choć dni są coraz krótsze, południowa Walia wciąż jest skąpana w słońcu. Długie, upalne lato pozostawiło po sobie obfitość strawy. W południowej Walii, o rzut kamieniem od Port Talbot, znajduje się park Margam. Jelenie szlachetne to największe ssaki lądowe na wyspach brytyjskich. O tej porze roku samce, czyli byki, kroczą dumnie. W listopadzie nie tylko zwierzęta przygotowują do zimy. Drzewa także. 13:05 WOJOWNICY CZASU - LEGIONOWE TERMOPILE, CZYLI KRZYWOPŁOTY 1914 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Cykl Wojownicy czasu prezentuje historię i tradycję polskich formacji wojskowych. Kolejne odcinki opowiadają o wyjątkowych ludziach, zapomnianych bitwach i przedmiotach. Program jest zrealizowany we współpracy z pasjonatami historii, którzy możliwie wiernie i widowiskowo starają się ją odtworzyć. 13:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 29 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1825 - zmarł malarz Jacques - Louis David; 1885 - Gustaw Daimler opatentował pojazd jednośladowy z napędem spalinowym; 1987 - zmarł reżyser Jan Rybkowski; 1989 - Sejm uchwalił przywrócenie korony Orłowi Białemu; 13:45 HISTORIA JEDNEJ FOTOGRAFII Film dokumentalny, 32 min, Polska, 2019 Reżyseria: Wojciech Królikowski Film opowiada o polskiej bohaterce narodowej, Marii Kwaśniewskiej, oszczepniczce, brązowej medalistce olimpijskiej w rzucie oszczepem na XI Igrzyskach Olimpijskich, w 1936 roku w Berlinie. W filmie należne miejsce znajdzie zarówno wątek dotyczący osiągnięć sportowych jak i opowieść o dramatycznych losy i przeżyciach wojennych bohaterki. Dzięki swojej postawie, odwadze i zaangażowaniu oraz osiągnięciom sportowym Maria Kwaśniewska uratowała życie wielu osób. Pomogła ponad stu więźniom niemieckiego, nazistowskiego obozu przejściowego Dulag 121 Pruszków. Stąd, więźniowie: powstańcy warszawscy i wysiedleni mieszkańcy Warszawy, trafiali na roboty przymusowe w głąb Rzeszy lub do obozów koncentracyjnych. Skuteczną pomocą w ratowaniu więźniów okazały się zarówno osiągnięcia sportowe, w tym przede wszystkim zdobyty brązowy medal olimpijski, jak i posiadana przez Marię Kwaśniewską okolicznościowa fotografia, na której uwieczniono ją przyjmującą gratulacje od Adolfa Hitlera. Bohaterka filmu została odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski w 2005, dwukrotnie otrzymała Order Olimpijski Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, a ponadto medal Kalos Kagathos, przyznawany wybitnym sportowcom za działalność pozasportową. 14:20 AGENT NR 1 Film sensacyjny, 96 min, Polska, 1971 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Aleksander Ścibor - Rylski Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Karol Strasburger, Monika Sołubianka, Barbara Bargiełowska, Stojczo Mazgałow, Tadeusz Białoszyński, Józef Para, Zdzisław Tobiasz, Aleksander Iwaniec, Bogumił Simeonow, Wiktor Grotowicz, Piotr Fronczewski "Złote Grono" na LFF w Łagowie. Utrzymany w konwencji sensacyjnej film wojenny. Oparta na autentycznych wydarzeniach historia działającego w Grecji słynnego asa wywiadu i mistrza dywersji, Jerzego Szajnowicza - Iwanowa, Polaka z pochodzenia. Nieuchwytny agent, za którego głowę hitlerowcy wyznaczyli wysoką nagrodę, urodził się w Warszawie, w rodzinie Rosjanina i Polki. Jako kilkuletni chłopiec Jerzy znalazł się w Salonikach, gdy jego matka po raz drugi wyszła za mąż za Greka. Opanował świetnie języki angielski, rosyjski, francuski, niemiecki, grecki. Studiował w Belgii i we Francji, zdobył dyplom inżyniera. Wybuch wojny zastał go w Grecji. Jednym z ostatnich statków opuścił przybraną ojczyznę, zamierzał wstąpić do Brygady Karpackiej. Miał ciągle polskie obywatelstwo i paszport, ale z powodów formalnych nie przyjęto go do polskiego wojska. Nawiązał wówczas kontakt z placówką wojskową wywiadu brytyjskiego - po przeszkoleniu w Aleksandrii został w 1941 r. przerzucony do Grecji. Wsławił się wieloma śmiałymi akcjami dywersyjnymi. Był znakomitym pływakiem, wielokrotnie docierał do stojących na redzie okrętów niemieckich - przytwierdzał do nich miny magnetyczne i wysadzał w powietrze. Niszczył zbiorniki paliw bądź dodawał do olejów samolotowych preparaty, które wywoływały eksplozje silników w powietrzu. Przekazywał wywiadowi angielskiemu cenne informacje o ruchach wojsk hitlerowskich w Grecji, konwojach odpływających do Afryki Północnej, o lotniskach polowych i zakładach pracujących na potrzeby okupanta. Dwukrotnie po aresztowaniu zdołał zbiec z gestapo. Ujęty po raz trzeci wraz z najbliższymi współpracownikami, został rozstrzelany 4 stycznia 1943 r. 16:00 ZAGINIONE ŚWIATY W GŁĘBINACH MORZA CZARNEGO. CZ. 2 (LOST WORLDS: DEEPER INTO THE BLACK SEA) Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2018 Reżyseria: David Belton, Andy Byatt Podróż w głąb Morza Czarnego pozwoliła na odnalezienie bardzo wielu starożytnych wraków statków. W 2015 roku międzynarodowy zespół naukowców rozpoczął trzyletnią ekspedycję na tym akwenie, dzięki której dokonał zdumiewających odkryć wraków zachowanych w doskonałym stanie, których historia często sięga 2500 lat wstecz aż do czasów imperium greckiego i rzymskiego. Wśród odnalezionych był też największy wrak w historii archeologii morskiej - jednostka z ery dominacji Rzymu, która przetrwała w wodach Morza Czarnego ze względu na występujące w nich niedobory tlenu. 17:05 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - DAWNE NARZĘDZIA. ODC. 5 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2022 Dziesięcioodcinkowa seria dokumentalna prezentująca najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia inżynierii świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na inżynierię współczesną. Każdy odcinek ukazuje jedno przełomowe osiągnięcie, np. budowę piramid, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. W każdym są materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, wspaniałe zdjęcia z lotu ptaka a także wiedza zaczerpnięta z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu można lepiej odkryć tajemnice świata starożytnego. Autorzy serii rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. Producent: Off the Fence dla Curiosity Stream we współpracy z ZDF Studios 18:00 ZŁOTO DEZERTERÓW Komedia, 117 min, Polska, 1998 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Janusz Majewski Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Marek Kondrat, Bogusław Linda, Wiktor Zborowski, Katarzyna Figura, Piotr Gąsowski, Jan Englert, Piotr Machalica, Leonard Pietraszak, Paweł Delag, Artur Żmijewski, Stanisława Celińska, Krzysztof Kowalewski Jesień 1942 roku. Na warszawskim Żoliborzu odbywa się konspiracyjne spotkanie oficerów AK. Rotmistrz Leliwa informuje zebranych, że dowództwo powołało oddział do zadań specjalnych oznaczony kryptonimem "Litzmanstadt". Dowódcą mianowano majora Jeremiego. Pierwszą misją grupy jest zdobycie gotówki na zakup broni i amunicji od armii włoskiej, która, wycofana z frontu wschodniego, tymczasowo stacjonuje w Polsce. Warunki finansowe stawiane przez Włochów przekraczają możliwości Armii Krajowej. Wywiad AK ustala jednak, że w jednym z łódzkich banków Niemcy przechowują gigantyczną fortunę w złocie. Problem tylko, jak ją zdobyć. Wszystkie tradycyjne metody (wysadzenie drzwi sejfu, sterroryzowanie personelu w celu zdobycia szyfru otwierającego zamki) w warunkach okupacyjnych nie rokują szans powodzenia. Jedyny sposób to dobry kasiarz. Na szczęście, wśród podwładnych Jeremiego jest sierżant Rudy, który przed wojną współpracował z prawdziwymi mistrzami ogołacania kas pancernych. Niestety, obaj, z przyczyn od siebie niezależnych, rozstali się z zawodem. Silberman przebywa w getcie, zaś "mecenas" Kania w więzieniu. Grupa "Litzmanstadt" musi jednak jakoś rozwiązać ten problem, gdyż niecierpliwieni Włosi gotowi poszukać na swój towar innych kupców. "Złoto dezerterów" to kontynuacja "C. K. Dezerterów", największego polskiego przeboju kinowego lat osiemdziesiątych (7 mln widzów). Jego bohaterami było pięciu zbiegów z cesarsko - królewskiej armii: cwany Polak Kaniowski (w skrócie: Kania), wiedeński Żyd Haber, Włoch Baldini, Węgier Benedek i Czech Chudej. Wszyscy ponownie się spotykają, mimo że akcja "Złota dezerterów" toczy się ponad dwadzieścia lat później, w czasie II wojny światowej. Obok nich pojawiają się także nowe, niezwykle ważne dla fabuły postaci, grane przez czołówkę polskich aktorów. Wśród wykonawców najliczniej reprezentowana jest rodzina Wiktora Zborowskiego. Na planie "Złota dezerterów" zadebiutowały jego matka Hanna i córka Zosia, znalazło się też miejsce dla wuja (Jan Kobuszewski) i samego Zborowskiego. Pewną niespodziankę stanowił występ Bogusława Lindy, który jako Rudy ujawnił w filmie Majewskiego spory talent komediowy. W "C. K. Dezerterach" z racji daty premiery (1986 rok), krytyka często dopatrywała się drwiny ze sprawców stanu wojennego. Wymowa "Złota dezerterów" jest inna. Oprócz kpiny z niektórych naszych narodowych przywar film ten stanowi przede wszystkim pochwałę odwagi i poświęcenia nie w imię podniosłych haseł, lecz przyjaźni i zwykłej, ludzkiej przyzwoitości. "Złoto..." to także próba dowartościowania tzw. pozytywnego myślenia jako postawy życiowej. Lepiej wierzyć w sukces, niż załamywać ręce, lepiej być sprytnym i przedsiębiorczym, niż dobrowolnie skazywać się na przeciętność i nudę. Lepiej wreszcie kierować się zdrowym rozsądkiem, aniżeli bezrozumnymi porywami. "Jest w tym filmie taka scena, w której szkolący młodych komandosów podporucznik mówi im, że trzeba walczyć tak, by nie zginąć głupio, bo ich życie jest bardziej potrzebne ojczyźnie niż śmierć" - mówił w jednym z wywiadów Janusz Majewski. Dość poważna to refleksja jak na komedię. Nie osłabia ona jednak humorystycznego wigoru "Złota dezerterów", lecz jedynie go "uszlachetnia". 20:00 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - LEGNICKIE POLE Reportaż, 7 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Prowadzący: Krzysztof Grzybowski Kolejnym pomnikiem historii prezentowanym w cyklu jest Legnickie Pole. To tu 9 kwietnia 1241 r. spotkały się wojska śląskie dowodzone przez Henryka II Pobożnego z armią Mongolską. Bitwa, mimo że zakończyła się klęską i śmiercią monarchy, zatrzymała najazd obcych sił. Dla upamiętnienie tego starcia i tragicznej śmierci Henryka II Pobożnego, jego matka św. Jadwiga, postanowiła ufundować klasztor oraz kościół. Wedle legendy świątynia stanęła dokładnie w tym miejscu, w którym odnaleziono okaleczone, pozbawione głowy ciało księcia. We wnętrzach świątyni czekają na nas prawdziwe skarby. Wspaniałe freski wykonane przez Kosmę Damiana Asama, czy pochodzące z 1731 roku organy dzieło Adama Horatio Caspariniego. Dziś jego dzieło uznawane jest za jeden z najstarszych i najlepiej zachowanych instrumentów barokowych. 20:10 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - ŻOŁNIERZ, KTÓREGO NIE BYŁO ODC. 2/4 (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 2 THE SOLDIER WHO NEVER WAS) Serial dokumentalny, 49 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Serial dokumentalny z tajnymi agentami w roli głównej. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Nie znacie ich nazwisk ani ich twarzy, ale to oni zmienili bieg historii. Garbo, Tricycle, Treasure, Brutus i Bronx - brytyjscy szpiedzy z czasów II wojny światowej. Ich misja - oszukać Adolfa Hitlera, by zabezpieczyć lądowanie w Normandii. Podwójni agenci, atrapy, fałszywe informacje przesyłane dyplomatom. To był doskonały plan. Życie w cieniu zmieniło tych pięcioro agentów w mistrzów podstępu. Oto utajniona historia trzech nieznanych mężczyzn i dwóch kobiet, którzy zmienili bieg historii. 21:15 POCIĄGI POD SPECJALNYM NADZOREM (OSTRE SLEDOVANE VLAKY) Film fabularny, 89 min, Czechosłowacja, 1966 Reżyseria: Jiri Menzel Scenariusz: Bohumil Hrabal, Jiri Menzel Zdjęcia: Jaromir Sofr Aktorzy: A Prazak, D Zikova, Vaclav Neckar, Josef Somr, Vlastimil Brodsky, Vladimir Valenta, Alois Vachek, Ferdinand Kruta, Jitka Bendova, Jitka Zelenohorska, Libuse Havelkova, Kveta Fialova, Pavla Marsallowa, Marie Jezkova, Zuzana Minchova Akcja filmu rozgrywa się w czasie okupacji hitlerowskiej. Bohaterami są pracownicy małej stacyjki kolejowej. Młody chłopak po skończeniu kursu kolejarskiego rozpoczyna praktykę na stacji, na której starsi koledzy uczą go życia. Mimo porażek życiowych młodzieńca stać na bohaterski czyn - wysadza niemiecki pociąg z amunicją. 22:55 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - KRÓL ARTUR I RYCERZE OKRĄGŁEGO STOŁU (KING'S ARTHUR AND THE KNOGHTS OF THE ROUND TABLE 11/68) Cykl dokumentalny, 112 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Lektor: Marek Ciunel "Historia w postaciach zapisana" to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 00:55 SZEROKIE TORY - SZEROKIE TORY. NOCNA MOSKWA Reportaż, 22 min, Polska, 2010 Autor: Barbara Włodarczyk Manicure o północy albo wizyta u notariusza o świcie. W Moskwie takie rzeczy nikogo nie dziwią, bo rosyjska stolica tętni życiem przez 24 godziny na dobę. Jest to jeden z najbardziej rzucających się w oczy znaków jej przemian. Tu o każdej porze można zrobić zakupy, wybielić zęby, popływać w basenie, oddać palto do pralni, ostrzyc się w salonie fryzjerskim, a nawet zrobić przegląd techniczny samochodu. A wszystko dlatego, że mieszkańcy kilkunastomilionowej Moskwy coraz dłużej pracują i coraz więcej czasu tracą na dojazdy. Dlatego na życie prywatne i rozrywki zostaje im często tylko noc. Rosyjska stolica to miasto dla silnych i zdrowych. Bohaterem reportażu jest 19 - letni Kiriłł. Student biologii, który w nocy robi zdjęcia w klubach. Razem z nim odbywamy wędrówkę po nocnej Moskwie.