TVP Kultura Piątek, 27.12.2024 Zmiany z dnia 23.12.2024 w stosunku do raportu z dnia 26.11.2024 (dodano pozycję programową) 07:15 URODZENI ARTYŚCI - ANNA BOGUSZ - GAZDA I RAJMUND GAZDA Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Prowadzący: Emilia Komarnicka - Klynstra, Redbad Klynstra Bohaterowie tego odcinka to małżeństwo konserwatorów zabytków: Anna Bogusz - Gazda i Rajmund Gazda. W swym dorobku mają między innymi konserwację zabytków starożytnego Egiptu oraz grobowca Jana III Sobieskiego. Poznali się ponad dwadzieścia lat temu na misji konserwatorskiej w egipskiej Dolinie Królów. W tym odcinku odwiedzamy ich podczas prac konserwatorskich w XVIII - wiecznym kościele św. Mikołaja w Niegowej. (dodano pozycję programową) 07:45 RZECZ POLSKA - POLSKA ILUSTRACJA DZIECIĘCA Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Zdjęcia: Nicolas Villegas, Piotr Pawlus Muzyka: Adam Walicki, Bartosz Kruczyński W tym odcinku przyjrzymy się historii polskiej ilustracji, która jest jednym z największych sukcesów polskiej grafiki użytkowej, a więc i szerzej rozumianego designu. Książka "Admirałowie wyobraźni" Anity Wincencjusz - Patyny, wydana przez Instytut Adama Mickiewicza, ukazuje bogactwo i różnorodność tej dziedziny ostatnich stu lat. W odcinku spotkamy twórców niezwykłych ilustracji m.in: Elżbietę Murawską, Mariannę Oklejak, Olę Niepsuj i Józefa Wilkonia. Ilustratorzy opowiedzą nie tylko o swojej pracy, ale także o mistrzach, którzy fascynowali ich w dzieciństwie, inspiracjach i tradycji polskiego rysunku. (dodano pozycję programową) 13:10 JAK TO SIĘ MÓWI, CZYLI KASIA U BRALCZYKA - /15/ Magazyn, 25 min, Polska, 2024 "Jak to się mówi, czyli Kasia u Bralczyka" to program, który ma na celu popularyzację języka polskiego poprzez przystępne i ciekawe rozmowy na temat poprawności językowej oraz frazeologii. W roli głównej zobaczymy dr Katarzynę Kasię, która w dialogu z profesorem Jerzym Bralczykiem, wybitnym językoznawcą i autorytetem w dziedzinie języka polskiego, porusza różnorodne tematy związane z mową codzienną, idiomami, nowomową czy w końcu językiem debaty publicznej. W programie będzie można znaleźć zarówno elementy edukacyjne, jak i rozrywkowe. Nie zabraknie tematów trudnych i niewygodnych zwrotów. Profesor Bralczyk podzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem, komentując język współczesnej polityki oraz niepoprawne formy językowe. Katarzyna Kasia postawi pytania, które nie tylko nurtują widzów, ale także samego Profesora, wprowadzając do dyskusji elementy humorystyczne. (dodano pozycję programową) 17:45 RZECZ POLSKA - HODOWLA ZWIERZĄTEK KAROLA BORSUKA Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości. W czwartym odcinku prezentujemy grę planszową Hodowla Zwierzątek, dziś znaną jako Superfarmer. Gra została stworzona przez Karola Borsuka w okupowanej Warszawie, a jej produkcja była jedyną możliwością pracy zarobkowej dla zwolnionego przez Niemców z uniwersytetu profesora matematyki. Jedyny zachowany w całości egzemplarz gry jest prezentowany w Muzeum Powstania Warszawskiego, pozostałe spłonęły w stolicy w sierpniu 1944 roku. (dodano pozycję programową) 18:00 ANDRZEJ WRÓBLEWSKI. IN THE FIRST PERSON. 60. BIENNALE SZTUKI W WENECJI Reportaż, 19 min, Polska, 2024 Reżyseria: Katarzyna Kościelak Lektor: Paweł Bukrewicz Reportaż jest relacją z przygotowań i otwarcia wielkiej wystawy monograficznej malarstwa Andrzeja Wróblewskiego na Biennale w Wenecji. Wystawa jest przykładem współpracy prywatno - publicznej w dziedzinie promocji polskiej sztuki na świecie. 48 prac pochodzi z prywatnej kolekcji Jerzego Staraka, a 21 z polskich muzeów narodowych i innych kolekcji prywatnych. Andrzej Wróblewski uważany jest za jednego z najwybitniejszych powojennych polskich malarzy. Jego dzieła oglądać można w ramach wydarzeń towarzyszących Biennale, na placu św. Marka w zabytkowej przestrzeni budynku Procuratie Vecchie. (dodano pozycję programową) 18:20 POCZET ŚWIRÓW POLSKICH - ARTUR ANDRUS - SERIA I, ODC. 12/13 Program publicystyczny, Talk - show, 24 min, Polska, 2024 Scenariusz: Jan Wołek Prowadzący: Jan Wołek ARTUR ANDRUS Radiowiec. Syn Józefa i Stefanii. Wychował się w Solinie. Zastępca redaktora naczelnego pisma "Harcerz Sanocki Mały" (co nie zapowiadało wzrostu ponad 1.90). Po działalności we wszelkich "radiowęzłach" ukończył studia dziennikarskie na UW. We wczesnych latach młodzieńczych prowadził audycję "Kącik wesołej piosenki" i tak mu zostało do dziś. W III programie PR prowadził i redagował "Powtórkę z rozrywki". Jednocześnie żywo uczestniczył w kabaretowym życiu estradowym. Jego "ojcami" byli Przybora, Kreczmar, Młynarski i Kofta. Ciepłe i eleganckie poczucie humoru. Nic z kwaśnej złośliwości. Poszukuje paradoksów w naszej codzienności i naszych narodowych przywar. Zawsze z ciepłym uśmiechem. Więcej w tym serdeczności do świata, jak pretensji. (dodano pozycję programową) 18:50 RZECZ POLSKA - SKUTER OSA Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości. W tym odcinku skuter osa. Pierwszy model powstał w 1959 roku w "odwilżowej" Polsce i był częścią rodzącej się kultury młodzieżowej. Był też odpowiedzią na dostępne na zachodzie jednoślady (włoskie słowo vespa znaczy osa). Choć w Polsce był towarem ekskluzywnym i deficytowym, jego produkcja na wielką skalę odbywała się w Indiach, gdzie sprzedano na niego licencję. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 23:40 WESELE Film obyczajowy, 100 min, Polska, 2004 Reżyseria: Wojciech Smarzowski Scenariusz: Wojciech Smarzowski Zdjęcia: Andrzej Szulkowski Muzyka: Ryszard Tymon Tymański Aktorzy: Marian Dziędziel, Tamara Arciuch, Bartłomiej Topa, Maciej Stuhr, Iwona Bielska, Paweł Wilczak, Jerzy Rogalski, Arkadiusz Jakubik, Paweł Wilczak, Tomasz Sapryk Wnikliwy, gorzko - ironiczny portret polskiego społeczeństwa, demaskatorska krytyka różnych grup społecznych, które spotykają się na wiejskim weselu. Bo też takie wesele to wydarzenie przede wszystkim społeczne, ujawniające różne postawy, ambicje, interesy. Nie młoda para jest tam najważniejsza ani jej uczucie. Znacznie istotniejsze okazuje się dążenie do tego, by "się postawić", pokazać, zakłuć sąsiadów w oczy swoją pozycją i bogactwem. W trakcie zabawy wychodzą też na jaw skrywane rodzinne grzeszki, niskie pobudki, sknerstwo, egoizm, chciwość, obłuda. Lejący się strumieniami alkohol odziera z masek, obnaża prawdziwą naturę: eleganccy goście stają się coraz bardziej prostaccy, pazerni, pozbawieni zasad. "Królewski szczep piastowy", który pod koniec wesela pijackimi głosami ryczy wspólnie "Rotę", budzi przede wszystkim zażenowanie i wstyd. Ale "to Polska właśnie". Nieuniknione odwołania do "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego służą głównie pokazaniu, że po stu latach w sumie niewiele zmieniło się w społecznym pejzażu. Walory filmu doceniło jury FPFF w Gdyni w 2004 r. , gdzie "Wesele" uhonorowano Nagrodą Specjalną Jury, nagrodą za pierwszoplanową rolę męską (dla Mariana Dziędziela), Nagrodą Stowarzyszenia Filmowców Polskich i Nagrodą Prezesa Zarządu TVP, a także Wyróżnieniem Specjalnym Jury na MFF w Karlovych Varach. Wiesław Wojnar, bogaty ogrodnik z podkarpackiej wsi, wydaje za mąż jedyną córkę, Kasię. Dziewczyna piękna, już z miastową ogładą, studentka, wychodzi za Janusza, chłopaka z tej samej wsi, który od dawna się w niej podkochiwał. Zerwali, gdy Kasia wyjechała do miasta, by się kształcić. Teraz wróciła, ale po obojgu młodych nie widać wielkiej miłości. Któż by jednak na to zważał? Dla Wojnara najważniejsze, żeby wesele wypadło jak najokazalej, ale też jak najtaniej. Dlatego wódkę sprowadzono ze Słowacji, kiełbasa jest drugiej świeżości. Wojnar próbuje też zaoszczędzić na muzykach przygrywających gościom, ale zespół się buntuje: nie będzie grał, jeśli Wojnar nie zapłaci im z góry. Dopłaty domaga się też kucharka, strażacy wynajmujący remizę itd. Ale Wojnarowie najbardziej martwią się, że nie zjawia się szwagier księdza proboszcza, który miał dostarczyć młodym prezent ślubny: sprowadzone specjalnie z Niemiec piękne audi. Gdy wreszcie auto przywozi inny, obcy mężczyzna, zaczynają się nowe kłopoty. Dostawca samochodu domaga się bowiem w rozliczeniu oprócz pieniędzy także obiecanych dwóch hektarów ziemi przy głównej drodze. Ziemia ta nie należy jednak do Wojnara, ale do jego teścia, a ten uparł się, że jej nie sprzeda. Wojnar oferuje przybyszowi inny kawałek gruntu, nawet większy i lepszej jakości, lecz ten twardo obstaje przy wcześniej wybranym. Wojnar miota się między coraz ostrzej rozmawiającym z nim kontrahentem a upartym teściem, nie mogąc nic wskórać. Dopiero gdy dostawca auta daje próbkę swoich gangsterskich metod działania, Wojnar decyduje się uzyskać od teścia zgodę choćby siłą. Pech jednak chce, że zdenerwowany staruszek dostaje zawału i umiera. Jego zgodę trzeba sfałszować, a nie ma nic za darmo. Tymczasem Kasia rozpoznaje w chłopaku filmującym wesele kamerą wideo swojego dawnego ukochanego. Odżywa tłumione uczucie, zwłaszcza że jednocześnie wychodzą na jaw prawdziwe intencje pana młodego. Wokół srebrnego audi narasta coraz więcej problemów, chwila słabości Wojnara wywołuje kryzys małżeński, a koszty wesela rosną wprost lawinowo. Precyzyjny scenariusz całej uroczystości wali się w gruzy. (dodano pozycję programową) 03:30 HANIA Film TVP, 87 min, Polska, 1984 Reżyseria: Stanisław Wohl, Krzysztof Wierzbiański Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Kazimierz Konrad Muzyka: Waldemar Parzyński Aktorzy: Małgorzata Wachecka, Janina Nowicka, Jadiwga Kuryluk-Cebrzyńska, Maciej Orłoś, Marek Sokół W sierpniu 1939 roku na Mazowszu, tuż przy granicy z Prusami, zaczęły się zdjęcia do ekranizacji noweli Henryka Sienkiewicza "Hania". Reżyserował Józef Lejtes, a Stanisław Wohl robił zdjęcia. W głównych rolach obsadzeni zostali niedawni absolwenci szkoły aktorskiej - Jadwiga Kuryluk i Jerzy Duszyński. 26 sierpnia, gdy ogłoszono powszechną mobilizację, pracę nad filmem przerwano. Po 44 latach Stanisław Wohl powrócił do filmu, tym razem jako reżyser i zadedykował go Józefowi Lejtesowi. Scenariusz przygotował Józef Hen, który połączył w całość dwie nowele - "Stary sługa" i "Hania". Filmowa "Hania" to historia romantycznej miłości. Młody panicz Henryk i jego rówieśnik, syn bogatego ziemianiana tatarskiego Selim Mirza, zakochują się w tej samej dziewczynie. Hania jest sierotą, córką wiernego sługi ojca Henryka. Między młodzieńcami dochodzi do ostrej rywalizacji o względy dziewczyny, obaj zostają ranni w pojedynku. Po powrocie do zdrowia Henryk dowiaduje się, że Hania przeszła ospę i została oszpecona. Dziewczyna odrzuca oświadczyny Selima i wstępuje do klasztoru.