• Wyślij znajomemu
    zamknij [x]

    Wiadomość została wysłana.

     
    • *
    • *
    •  
    • Pola oznaczone * są wymagane.
  • Wersja do druku
  • -AA+A

Rzeź bizonów. Skutki szoku ekonomicznego

14:45, 28.08.2023
  phys.org
Rzeź bizonów. Skutki szoku ekonomicznego

Bizon. Fot. Shutterstock
Bizon. Fot. Shutterstock

Podziel się:   Więcej

Bizony przez stulecia były częścią ekonomii i kultury Indian regionów Wielkich Prerii, Gór Skalistych czy Północnego Zachodu. Stanowiły źródło pożywienia i zapasów na zimę, odzieży oraz budowały symbolikę kultury i duchowości Indian. Rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej darzyli bizony wielkim szacunkiem, pomimo, że polowali na te zwierzęta. Ale każde polowanie to był swoisty rytuał, którego nie wolno było złamać. Początkowo polowania odbywały się pieszo, w grupach z wykorzystaniem wyprawionych skór wcześniej upolowanych zwierząt, jako sposobu maskowania, choć nie tylko. Później, kiedy na preriach pojawiły się konie, Indianie udoskonalili sposób polowania na bizony. Teraz badacze z Uniwersytetów Victorii i Toronto w Kanadzie oraz Uniwersytetu Emory’ego w USA oszacowali, jak bardzo zgubne skutki dla położenia Indian względem białych osadników miało wybicie bizonów przez tych ostatnich w ramach budowania własnego dobrobytu, ale kosztem rdzennych mieszkańców.

Szok ekonomiczny zmienia cechy populacji

Badacze obliczyli, że w 1870 roku, czyli około 100 lat po oficjalnym ustanowieniu państwa Stany Zjednoczone na jego obszarze żyło około 8 milionów bizonów. Zaledwie 20 lat później ta liczba wyniosła 500. Był to efekt polityki rządu USA. Armia zachęcała do wybijania bizonów, ponieważ toczące się wojny między Indianami, którzy bronili swoich ziem a armią USA nie miały wcale tak oczywistego rezultatu, pomimo przewag Amerykanów.
Wybicie bizonów miało katastrofalne skutki dla rdzennych mieszkańców nowego państwa. Przed szokiem Indianie należeli do najwyższych ludzi na świecie mierząc ponad 180 cm wzrostu w przypadku mężczyzn. Wskutek szoku, w ciągu zaledwie jednego pokolenia wzrost Indian zmniejszył się o ponad 2,54 cm. Zwiększył się także odsetek zgonów wśród nowo urodzonych indiańskich dzieci. Na początku XX wieku był on o 16 punktów procentowych większy niż w przypadku dzieci urodzonych w społecznościach nigdy nie będących zależnymi od bizonów. Co więcej, wśród mężczyzn odsetek wykonujących określony zawód był o 19 punktów procentowych niższy niż w innych społecznościach rdzennych nie będących zależnymi od bizonów.

Nierówne prawa utrzymują nierówności

Dochód na głowę (per capita) wśród Indian był i jest do dziś o 25 procent niższy niż u innych narodów. I, jak piszą badacze, nie można tego wyjaśnić miarą produktywności rolnictwa, zarządzania, czy też wprowadzenia Dawes Act z 1887 roku, który pozwalał na wydzielenie z terytorium rezerwatu małych parceli ziemi na własny użytek. Zresztą układów pomiędzy Indianami a rządem USA była niezliczona liczba. Właściwie żaden nie został dotrzymany przez państwo amerykańskie, a Indianie nie otrzymali rekompensaty za utracone ziemie. Indianie prerii nie mieli w swoim systemie pojęciowym terminu własności ziemi. Biali to bezwzględnie wykorzystali w zapisach prawnych. Co więcej, przykładowo w rezerwacie Pine Ridge nie ma właściwie ziemi pod uprawę czy hodowlę. Rezerwaty zostały pomyślane tak, aby Indianie otrzymali jak najgorsze pod względem rolnym obszary. A w miejscach świętych Siuksów wyryto wizerunki prezydentów USA. Jedynie Indianie Navaho po II wojnie światowej otrzymali większą niezależność i prawo na przykład do własnego szkolnictwa. Stało się tak dlatego, że Navaho pełnili (w większości nie z własnej woli) rolę szyfrantów komunikatów w czasie wojny obronnej USA z Japonią.
Badacze twierdzą, że za biedę wielu Indian po szoku ekonomicznym związanym z wybiciem bizonów odpowiada do dziś ograniczony dostęp do kredytu. Dlatego właśnie Indianie nie byli w stanie dostosować się do poziomu życia pozostałej części mieszkańców USA. Do tej pory w wielu miejscach, w których żyją Indianie w rezerwatach nie ma usług bankowych, co właśnie może powodować trudności na drodze ku poprawie sytuacji ekonomicznej Indian. Tymczasem szoku ekonomicznego doznały aż 24 indiańskie narody, których członkowie otrzymali obywatelstwo USA dopiero w 1924 roku. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie ,, The Review of Economic Studies”.
źródło: phys.org