• Wyślij znajomemu
    zamknij [x]

    Wiadomość została wysłana.

     
    • *
    • *
    •  
    • Pola oznaczone * są wymagane.
  • Wersja do druku
  • -AA+A

Dostępność zasobów warunkiem przekazania kultury

13:41, 16.02.2024
  Uniwersytet w Lipsku
Dostępność zasobów warunkiem przekazania kultury

Orangutan, Fot. Shutterstock
Orangutan, Fot. Shutterstock

Podziel się:   Więcej
Powszechnym powiedzeniem ,,potrzeba matką wynalazków” można zilustrować początki ewolucji kulturowej. To właśnie niedostateczne zasoby żywieniowe zmusiły ludzi do wynajdowania nowych technologii, co trwa do dziś. I to właśnie te nowe technologie napędzają kumulację wzorców kulturowych u naszego gatunku.

Uczenie społeczne zależne od zasobów?

Jednak inwencja staje się częścią kultury jedynie wówczas, gdy zostaje przyswojona przez innych i rozprzestrzeni się na kolejne osobniki. Innymi słowy, wynalazek musi zostać społecznie przyswojony i przekazany. Ale jakie to siły napędzają ten proces społecznej transmisji? Badanie orangutanów, najmniej towarzyskiego gatunku małp człekokształtnych z Borneo i Sumatry przez naukowców z Towarzystwa Maxa Plancka oraz Uniwersytetu w Lipsku trwające aż 18 lat ujawniło, że to środowisko zwierząt i dostępność zasobów wpływają na rozprzestrzenianie się wzorców kulturowych.
Julia Mörchen, Instytut Antropologii Ewolucyjnej i Badania Zachowań Zwierząt Towarzystwa Maxa Plancka
Wykazaliśmy, że warunki środowiskowe i dostępność odpowiednich zasobów przypominają efekt domina w relacji do zdolności społecznego uczenia się jednostki.
Naukowcy przyglądali się samcom orangutanów i ich procesowi nauki od innych osobników. Okazało się, że te orangutany, które dorastały w warunkach większej dostępności zasobów żywieniowych były bardziej skłonne przyswajać sobie informacje od innych. To z kolei obrazuje, w jaki sposób ekologia może wpływać na zdolność społecznego uczenia się i tym samym prawdopodobieństwo, że nowe zachowanie na stałe wejdzie w repertuar kulturowych zwyczajów.
Badanie orangutanów na Borneo wykazało, że kiedy orangutany stają się niezależne, opuszczają rodzinne siedlisko, w którym dorastały i spędzają resztę życia, jako koczownicy wędrujący po lesie deszczowym. To z kolei oznacza, że samce są częściej ,,wiecznymi” turystami, a to ma swoje konsekwencje, ponieważ nieustannie muszą przyswajać kluczowe zachowania, aby przetrwać. Chodzi o takie, jak na przykład rozpoznawanie, które pożywienie nadaje się do spożycia. Można tę informację uzyskać od doświadczonych, żyjących w danym miejscu zwierząt. W jaki sposób? Poprzez obserwacje zwane ,,wpatrywaniem się”.

Kiedy orangutany przyglądają się intensywniej

Naukowcy zbierali dane w sytuacjach, kiedy samce –wpatrywały się w inne. W przypadku obu populacji okazało się, że samce spędzają więcej czasu w pobliżu innych i wpatrują się w nie intensywniej, kiedy pożywienia w tym miejscu jest więcej. Autorzy badania twierdzą, że to jest dowód na to, że środowisko, w którym przebywają zwierzęta może wpływać na proces społecznego uczenia się. Gdy warunki są korzystne, orangutany spędzają więcej czasu w bliskim kontakcie i tym samym jest więcej możliwości społecznego uczenia się.
Julia Mörchen, Instytut Antropologii Ewolucyjnej i Badania Zachowań Zwierząt Towarzystwa Maxa Plancka
To nie jest tylko tak, że samce z Sumatry dysponują większymi zasobami żywnościowymi wokół miejsca pobytu i dlatego spędzają więcej czasu na ,, wpatrywaniu się”.
Pogłębione analizy obejmujące porównanie orangutanów z Borneo z orangutanami z Sumatry wykazały jak bardzo różnił się pomiędzy nimi czas ,,wpatrywania się”. Orangutany sumatrzańskie żyją w okolicy siedlisk bogatych w pożywienie, podczas gdy te z Borneo nie mają aż tak wielkich zasobów lub zmieniają się one w czasie. Zgodnie z oczekiwaniami, samce z Sumatry spędzały więcej czasu na ,,wpatrywanie się” niż samce z Borneo. Obserwacje zostały potwierdzone nawet po uwzględnieniu wpływu na ten czas dostępności pożywienia.
Naukowiec wyjaśnia, że ten dłuższy czas wpatrywania orangutanów sumatrzańskich wynika również z większej skłonności do obserwowania innych niż jest to w przypadku zwierząt żyjących na Borneo. Badacze wyjaśniają, że może być to efekt zależny od cech rozwojowych tym bardziej, że warunki dorastania orangutanów z Sumatry i Borneo są różne. Albo jest to efekt różnic genetycznych pomiędzy tymi gatunkami, które rozdzieliły się około 674 tysiące lat temu. Różnice w intensywności obserwacji innych orangutanów mogą również wynikać z obu tych czynników. Badanie nie miało na celu rozwikłania mechanizmu kryjącego się za różnicą w skłonności do uzyskiwania informacji społecznej.
Celem badaczy było wykazanie związku pomiędzy niszą ekologiczną a kulturowym przekazem. I udało się stwierdzić, że dostępność pożywienia wpływa na społeczne uczenie się i tym samym na prawdopodobieństwo wprowadzenia nowych zachowań do kultury. Badanie naukowców zostało opublikowane w ,,iScience”.
źródło: Uniwersytet w Lipsku