Powrót do dzieciństwa – czy pamiętasz te bajki? Powstały w Polsce!

Międzynarodowy Dzień Postaci z Bajek to okazja do sentymentalnej podróży po światach bohaterów dzieciństwa. Wystarczy wspomnieć o Bolku i Lolku, Reksiu czy Koziołku Matołku, żeby znów poczuć się dzieckiem.

Oczywiście nie sposób napisać o wszystkich produkcjach, które przez siedem dekad gościły na antenach TVP, dlatego przedstawiamy tylko kilka z nich. Zapraszamy w podróż po świecie wyobraźni!

Przygody białych stworków i ich przyjaciół to seria oparta na słynnym cyklu powieści fińskiej autorki Tove Jansson. Ten serial animowany powstawał w latach 1977–1982 w łódzkim studiu Se-ma-for na podstawie scenariuszy napisanych przez Marię Kossakowską i Lucjana Dembińskiego.

Serial „Opowiadania Muminków” ma łącznie 78 odcinków i zachowuje ciągłość fabularną w ramach poszczególnych części, które nie zawsze pokrywają się z podziałem 13-odcinkowym. Seria została zrealizowana w technice półpłaskiej lalki. Posiada komentarz interpretowany początkowo przez Stanisława Wyszyńskiego, a potem przez Stanisława Kwaśniaka. Za opracowanie plastyczne odpowiedzialny był Bogdan Chudzyński, a za muzykę Andrzej Rokicki.

Z materiałów pochodzących z serialu zmontowano dwa pełnometrażowe filmy. Były to „Szczęśliwe dni Muminków” oraz „Zima w dolinie Muminków”. Później animację z serialu wykorzystano do wyprodukowania kolejnych filmów kinowych. Były to: „Lato Muminków”, „Muminki w pogoni za kometą” oraz „Magiczna zima Muminków”.

„Jacek i Agatka” to jedna z najwcześniej powstałych telewizyjnych polskich dobranocek, emitowana przez Telewizję Polską w latach 1962–1973. Autorką serii była Wanda Chotomska. Produkcja swoją premierę w Telewizji Polskiej miała 2 października 1962 roku.

Jacek i Agatka były dwiema pacynkami (w formie „główek” nakładanych na palec). Zaprojektował je Adam Kilian. Głosu obydwu bohaterom użyczyła Zofia Raciborska, która odtwarzała również postać Pani Zosi – sąsiadki Jacka i Agatki.

Co ciekawe, bajkowy Jacek zainspirował jednego z pacjentów szpitala dziecięcego w Konstancinie do nagradzania dorosłych odznaczeniem dla dzieci. Redakcja „Kuriera Polskiego” podchwyciła ten pomysł i ogłosiła ogólnopolski konkurs. W jego wyniku powstał Order Uśmiechu.

Jacek i Agatka zapoczątkowali w polskiej telewizji trwającą niemal pół wieku erę wieczornych dobranocek dla dzieci. Sama bajka emitowana była na antenie przez 10 lat – powstało prawie 1000 odcinków.

Kolejny polski serial animowany dla dzieci został nakręcony w latach 1969–1971 w Studiu Miniatur Filmowych. Inspiracją do powstania bajki był komiks „120 przygód Koziołka Matołka” Kornela Makuszyńskiego i Mariana Walentynowicza.

Wszystkie odcinki zaczynają się i kończą wierszykami. Są one recytowane przez Wiesława Michnikowskiego. Wierszyk wprowadzający jest zawsze taki sam, natomiast kończący zależy od tego, co wydarzyło się w danym odcinku. W serialu tytułowy Koziołek wyrusza na Wyspę Małp, na której przeżywa wiele niebezpiecznych przygód, ale przy okazji zdobywa też mnóstwo przyjaciół.

Postacie w bajce są nieme (jak w wielu dawnych polskich kreskówkach), ale czasem wydają z siebie różne dźwięki.

Wszystkie odcinki „Dziwnych przygód Koziołka Matołka” były publikowane na VHS, zazwyczaj w czterech kasetach po sześć, siedem odcinków.

Bolek i Lolek to dwaj tytułowi bohaterowie jednego z najpopularniejszych polskich seriali animowanych dla dzieci. Inicjatorem powstania serii był Władysław Nehrebecki. Jego synowie niejednokrotnie wspominali, że inspiracją dla napisania scenariuszy bajki były ich dziecięce zabawy.

Autorami rysunkowego wizerunku głównych bohaterów byli Alfred Ledwig, Leszek Lorek i Władysław Nehrebecki.

Imiona postaci nawiązują do polskiego filmu Michała Waszyńskiego „Bolek i Lolek” z 1936 roku. W produkcji obie tytułowe postacie grane były przez Adolfa Dymszę, który był ulubionym aktorem Nehrebeckiego.

W pierwotnym zamyśle twórcy bajki Lolkiem miał być wyższy i szczuplejszy chłopiec, a Bolkiem niższy i grubszy. Został on jednak przegłosowany przez radę artystyczną studia.

Przez 23 lata nakręcono ponad 150 odcinków „Bolka i Lolka” w 10 seriach oraz dwa filmy pełnometrażowe. Przy realizacji każdego z nich pracowało ok. 20 osób, a zajmowało im to kilka miesięcy. Jednak ich trud nie poszedł na marne, bowiem bajka odniosła wielki sukces w kraju i za granicą. „Bolka i Lolka” wyświetlano na wszystkich kontynentach.

W 1973 roku twórcy filmu wprowadzili nową postać – Tolę, ponieważ życzyła sobie tego żeńska część widowni. W sumie bohaterka pojawiła się w 30 odcinkach.

W 2011 roku odsłonięto pomnik Bolka i Lolka w Bielsku-Białej.

Warto też dodać, że w popularnej serii pojawiły się postacie z innych polskich produkcji, które Bolek i Lolek oglądali… na ekranie telewizora.

Ostatnią polską kultową bajką w naszym minizestawieniu jest „Reksio”. Ten serial animowany dla dzieci został wyreżyserowany przez Lechosława Marszałka (który napisał również jego scenariusz).

Bajka była produkowana w latach 1967–1990 przez Studio Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej. Wielowątkowa fabuła serialu opowiada o przygodach tytułowego psa o imieniu Reksio, jego właścicielach i innych zwierzętach.

Główny bohater bajki mieszka w niewielkiej budzie, jednak co chwilę wplątuje się w różne przygody. Reksio wykazuje się niezwykłą odwagą: broni słabszych od siebie i rozwiązuje konflikty. Wszyscy darzą go sympatią. Pierwszy odcinek serialu „Reksio poliglota” powstał w 1967 roku. Produkcja została nagrodzona na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych, a potem na Festiwalu Filmów dla dzieci. Te sukcesy zachęciły twórców do kontynuowania serii. W latach 1972–1987 powstało kilkadziesiąt odcinków.

Istnieje także anglojęzyczna wersja serialu. Muzyka i głosy w tym wydaniu bajki jednak różnią się od oryginalnych. Serial był też emitowany w ZSRR, gdzie jego bohater jest znany jako Pios Reks.

W jednym z ostatnich odcinków przygód Reksia dzieci ze szkoły podstawowej w Witanowicach zaśpiewały piosenkę o sympatycznym bohaterze bajki. Wykonanie można było usłyszeć w dobranocce pt. „Reksio i sowa”.

W 2009 roku w „rodzinnym” mieście bohatera bajki – Bielsku-Białej – odsłonięto jego pomnik.

W 2021 roku serial „Reksio” poddano rekonstrukcji cyfrowej i digitalizacji.

Być może ten miniprzegląd zachęci Was do tego, żeby trochę powspominać i zajrzeć na platformę TVP VOD, gdzie znajdziecie wiele ciekawych produkcji dla dzieci – zarówno polskich, jak i zagranicznych. A może warto pokazać je najmłodszym – Waszym dzieciom, wnukom i prawnukom?

SŁ