Ministerstwo Cyfryzacji i NASK prowadzą ogólnopolską kampanię społeczną, która ma uczulać na fałszywe treści w Internecie i edukować, jak weryfikować informacje oraz zgłaszać treści nieprawdziwe. W kampanii, poprzez dialogi trolli, w obrazowy sposób pokazano mechanizmy i cele dezinformacji, zachęcając do świadomego ograniczania jej rozprzestrzeniania. Na stronie internetowej towarzyszącej kampanii można znaleźć praktyczne porady dotyczące rozpoznawania dezinformacji, jej źródeł i metod przeciwdziałania. Kampania ruszyła 23 listopada.
Dlaczego dezinformacja to problem społeczny?
Zjawisko określane potocznie mianem „fake news” jest znane od dawna pod nazwą „dezinformacja”. W dobie cyfrowej nabrała ona zupełnie nowego wymiaru. Internet, który miał być przestrzenią wolnej wymiany informacji, stał się również narzędziem manipulacji, oddziałującym na emocje i poglądy milionów ludzi.
– Dezinformacja stanowi zagrożenie dla stabilności społecznej i demokratycznego porządku. Pomimo, że świadomość Polaków na ten temat znacząco wzrosła w ostatnich latach, samo zjawisko ewoluuje, wykorzystując coraz bardziej zaawansowane techniki manipulacji. Dlatego potrzebne są szerokie działania edukacyjne, które pomogą społeczeństwu przeciwdziałać jej skutkom – podkreśla wicepremier i minister cyfryzacji, Krzysztof Gawkowski.
Dzięki wykorzystaniu powszechnie znanych symboli i narracji kampania ma trafić do szerokiego grona odbiorców i zbudować społeczną odporność na manipulację. Zachęca też do aktywnego przeciwdziałania dezinformacji poprzez:
- unikanie rozpowszechniania niesprawdzonych treści;
- weryfikację źródeł informacji;
- zgłaszanie dezinformacji na stronie: www.nask.pl/dezinfo
Strona www.nask.pl/dezinfo to kluczowy element kampanii. Znajdują się na niej praktyczne wskazówki, jak rozpoznawać fałszywe informacje, analizować ich źródła i zgłaszać je do odpowiednich instytucji. W przystępny sposób wyjaśnia mechanizmy działania dezinformacji oraz prezentuje narzędzia ułatwiające weryfikację treści. Dzięki konkretnym przykładom strona zachęca do nierozpowszechniania nieprawdziwych informacji.
– Walka z dezinformacją to nie tylko zadanie Państwa, to ważny problem społeczny, na który każdy powinien zwracać uwagę. Chcemy sprawić, żeby obywatele nie tylko odrzucali fałszywe treści, ale także aktywnie je eliminowali z przestrzeni publicznej. My dajemy do tego narzędzia i możliwość zgłaszania – dodał wiceminister cyfryzacji, Paweł Olszewski.
Trolle jako metafora zagrożenia
W centrum kampanii znajdują się trolle – symbol dezinformacji, przedstawiane jako istoty złośliwe i groźne, a przy tym małostkowe. Szeroka grupa osób łatwo identyfikuje trolla jako autora fałszywych treści. Taki obraz wzbudzi zarówno niepokój, jak i zdystansuje do działań twórców fake news’ów.
– Wreszcie zmaterializowaliśmy autorów dezinformacji! Złośliwe i niezbyt mądre osobniki teraz objawiają nam się w pełnej krasie. Skorzystaliśmy wprost z symboliki przypisanej trollom w kulturze i sztuce – wygląd, charakter. Umieściliśmy je w świecie mitycznym, a jednocześnie współczesnym – gdzieś w czeluściach Internetu – tłumaczy Ireneusz Stankiewicz, Partner Zarządzający Fabryki Komunikacji Społecznej.
Kampania w sposób obrazowy przedstawia, jak działa dezinformacja – rozmowy trolli zestawione są z reakcjami odbiorców, którzy konfrontują się z fałszywymi treściami w sytuacjach życia codziennego. I co najważniejsze – odrzucają je.
– Naszym celem było ukazanie trolli jako siły groźnej, ale jednocześnie demaskowanej przez odbiorców generowanych przez nich treści – dodaje reżyser spotów towarzyszących kampanii, Marek Dawid. – W spotach starałem się pokazać ich dualizm: ich intencje są niebezpieczne, ale narzędzia, którymi się posługują, bywają absurdalne. To pozwala widzowi zrozumieć, że dezinformacja działa tylko wtedy, gdy jej ulegamy.
Działania w ramach kampanii
W ramach kampanii przygotowano trzy spoty radiowe i trzy telewizyjne, którym towarzyszą materiały graficzne z wizerunkiem trolli. Każdy z nich obrazuje inny cel dezinformacji:
- Wywoływanie paniki i strachu:
2. Polaryzacja społeczna:
3. Podważanie zaufania do instytucji:
Kampania realizowana jest w ogólnopolskich mediach – w największych stacjach telewizyjnych i radiowych, w tym regionalnych, a także w Internecie i na kanałach własnych Ministerstwa Cyfryzacji oraz NASK. Za kreację i koncepcję kreatywną odpowiada Fabryka Komunikacji Społecznej.
Ministerstwo Cyfryzacji i NASK apelują o aktywne zaangażowanie w walkę ze zjawiskiem dezinformacji.
Więcej informacji o kampanii na stronie internetowej: www.nask.pl/dezinfo.
