Czytanie lektur szkolnych to nie jedyny sposób na poznanie ich treści. Klasyki, takie jak „Dziady” Mickiewicza, „Balladyna” Słowackiego czy „Kamienie na szaniec”, doczekały się ekranizacji, które pomagają lepiej zrozumieć fabułę, bohaterów i tło historyczne. Teraz możesz obejrzeć je online w TVP VOD. Odkryj najlepsze adaptacje filmowe lektur szkolnych i poznaj je na nowo!
„Balladyna”
Dramat Juliusza Słowackiego o zbrodni, zazdrości i dążeniu do władzy ponad wszystko. Sztuka, napisana w 1834 roku (i wydana pięć lat później w Paryżu), powstała z fascynacji słowiańszczyzną, zaś jej fabuła została zainspirowana „Snem nocy letniej” i „Makbetem” Szekspira. W serwisie TVP VOD dostępne są aż trzy teatralne interpretacje tego dramatu.
1. Teatr Telewizji, rok 1981, reżyseria: Olga Lipińska
Gwiazdorska obsada: Balladyna – Krystyna Janda, jej siostra Alina – Krystyna Wachelko-Zaleska, Kirkor – Olgierd Łukaszewicz. W pozostałych rolach m.in.: Marek Kondrat, Barbara Rachwalska, Krzysztof Stroiński, Jadwiga Jankowska-Cieślak.
2. Teatr Telewizji, rok 1993, reżyseria, inscenizacja, kostiumy: Janusz Wiśniewski
Janusz Wiśniewski wystawił „Balladynę” po raz pierwszy w 1979 roku w poznańskim Teatrze Nowym. Po 14 latach powrócił do dramatu Słowackiego, realizując przedstawienie dla telewizji. W rolach głównych wystąpili: Anna Korcz, Katarzyna Skrzynecka, Wojciech Kalarus i Elżbieta Jarosik. Interpretacja Janusza Wiśniewskiego jest mniej wierna oryginałowi sztuki, gdyż pojawiają się w niej nowe postaci i wątki.
3. Teatr Telewizji, rok 2021, reżyseria i scenariusz telewizyjny: Wojciech Adamczyk
Reżyser w swojej interpretacji rezygnuje z elementów ludyczności, nadając opowieści mroczny charakter. Osią konfliktu staje się relacja dwóch silnych kobiecych indywidualności: Balladyny i Goplany. W obsadzie znaleźli się m.in.: Katarzyna Ucherska, Paulina Szostak, Dorota Chotecka, Lidia Sadowa i Adrian Zaremba.
„Dziady”
Cykl dramatów romantycznych Adama Mickiewicza był wydawany w latach 1823–1860. Składają się na niego trzy luźno powiązane części oraz nieukończona część pierwsza, wydana pośmiertnie. Uznawany za dzieło narodowe, zwłaszcza jego trzecia część – o konflikcie sumienia polskiego patrioty i obowiązku wiary w siłę oraz przyszłe wyzwolenie – która miała ogromny wpływ na polską literaturę i teatr. W serwisie TVP VOD dostępne są trzy teatralne interpretacje „Dziadów”, dwie są dwuczęściowe.
1. Teatr Telewizji, rok 1981, reżyseria: Jan Kulczyński
Spektakl zatytułowany „Dziady. Trzecia część” przedstawia wydarzenia związane z wileńskim procesem filomatów. Główny bohater, poeta, Konrad, ulega w więzieniu przemianie w Gustawa, bojownika sprawy narodowej. Spektakl zrealizowano w podziemiach pałacu Ostrogskich w Warszawie. W rolach głównych wystąpili: Cezary Morawski, Zbigniew Zapasiewicz, Mariusz Dmochowski, Ryszarda Hanin.
2. Teatr Telewizji, rok 1983, reżyseria teatralna: Konrad Swinarski, reżyseria tv: Laco Adamik
Dwuczęściowe przedstawienie „Dziadów” jest dokumentalnym zapisem głośnej inscenizacji Konrada Swinarskiego w Starym Teatrze w Krakowie z 1973 roku. W sferze idei celem nadrzędnym dla Swinarskiego było to, co Mickiewicz nazywał budzeniem w sobie nowego człowieka. W obsadzie m.in.: Jerzy Trela, Witold Sadecki, Anna Polony, Jerzy Stuhr, Anna Dymna, Jerzy Radziwiłowicz.
3. Teatr Telewizji, rok 1997, adaptacja i reżyseria: Jan Englert
Dwuczęściowa inscenizacja Jana Englerta, która została wybrana do Złotej Setki Teatru Telewizji. Jak podkreślał reżyser, jego spektakl jest pierwszą w historii Teatru Telewizji realizacją całego tekstu Mickiewicza, obejmującą części drugą, trzecią i czwartą oraz tę mniej znaną, niedokończoną część pierwszą. Prace nad sztuką trwały dwa lata. Wspaniałą muzykę skomponował do niej Jerzy Satanowski. W roli Konrada-Gustawa obsadzony został niedawny absolwent PWST w Warszawie, Michał Żebrowski. Wystąpił u boku takich gwiazd jak: Zbigniew Zapasiewicz, Jan Frycz, Krzysztof Majchrzak, Danuta Stenka, Marek Walczewski.
„Kamienie na szaniec”
W 1997 roku Jan Łomnicki nakręcił film „Akcja pod Arsenałem”, inspirowany książkami „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego oraz „Akcja pod Arsenałem” Stanisława „Orszy” Broniewskiego.
W roku 2014 odbyła się premiera filmu „Kamienie na szaniec” Roberta Glińskiego. Reżyser skupił się bardziej na treści książki Aleksandra Kamińskiego, choć starał się też pokazać swoich bohaterów jako młodych ludzi żyjących w bardzo trudnej rzeczywistości. W rolach głównych wystąpili: Tomasz Ziętek („Rudy”), Marcel Sabat („Zośka”) oraz Kamil Szeptycki („Alek”).
„Magiczne drzewo”
Autorski film i serial Andrzeja Maleszki z 2008 roku, ekranizacja książek z cyklu „Magiczne drzewo”.
Gwałtowna burza powala olbrzymi, stary dąb. Ludzie tną go na kawałki i robią z nich przedmioty codziennego użytku. Kiedy trafiają one do sklepów, na całym świecie dzieją się niezwykłe rzeczy, ponieważ cząstka magicznej mocy dębu pozostała we wszystkim, co zostało z niego zrobione.
„Mikołajek”
Film w reżyserii Laurenta Tirarda (2009) powstał na podstawie opowiadań z książek René Goscinnego. Jego tytułowym bohaterem jest ośmioletni Mikołajek, który chodzi do męskiej szkoły we Francji. Każdy z jego kolegów jest inny, np. Ananiasz to pupilek pani i klasowy prymus. Kleofas to z kolei najsłabszy uczeń, który często stoi w kącie. Alcest uwielbia jeść, a Gotfryd ma bogatego tatę i mnóstwo zabawek. Oprócz nauczycielki chłopcami opiekuje się pan Dubon, zwany Rosołem, który wciąż powtarza: „Spójrz mi w oczy!”.
W filmie wystąpili znakomici francuscy aktorzy, których w Polsce doskonale zdubbingowali m.in.: Agata Kulesza, Tomasz Kot, Anna Gajewska i Zbigniew Suszyński.
„Opowieść wigilijna”
Spektakl teatralny inspirowany słynnym opowiadaniem Charlesa Dickensa powstał w 2023 roku. Akcja toczy się podczas szkolnego przedstawienia charytatywnego. Biorą w nim udział uczniowie ostatniej klasy, licząc na profity w postaci lepszych ocen. Szybko jednak okazuje się, że dickensowskie duchy świąt są niezwykle prawdziwe, a stawką tej gry wcale nie jest jedynie piątka na świadectwie.
Reżyserował Dariusz Szafrański, a wykonawcy to m.in.: Agata Obłąkowska-Mazurkiewicz, Dominika Dąbrowska, Gabriela Chojecka, Sebastian Stankiewicz.
„Pinokio”
Włoski film z 2019 roku. Wzruszające przygody drewnianego pajacyka o imieniu Pinokio, który marzy o tym, by zostać prawdziwym chłopcem. Bohater ucieka w świat, by przeżyć mnóstwo przygód, a jego twórca i przybrany ojciec, stolarz Gepetto, zaczyna go szukać.
Reżyser filmu to Matteo Garrone. W roli Gepetta wystąpił Roberto Benigni, a Pinokia zagrał Federico Ielapi.
„Sposób na Alcybiadesa”
Trzyodcinkowy serial Waldemara Szarka z 1997 roku opowiada o losach trzech przyjaciół rozpoczynających naukę w prestiżowym liceum, gdzie muszą się zmierzyć z trudną szkolną rzeczywistością: kolegami ze starszych klas oraz wymagającymi nauczycielami.
W rolach głównych: Łukasz Lewandowski, Radosław Elis, Jacek Liwot i Władysław Kowalski.
„Tajemniczy ogród”
W filmie Marka Mundena z 2020 roku osierocona 10-latka Mary Lennox zostaje odesłana pod opiekę swojego wiecznie nieobecnego wuja i jego zasadniczej gospodyni. Pozostawiona sama sobie, odkrywa w pobliżu domu magiczny ogród, skryty za wysokim murem. Ale to niejedyna tajemnica, jaką kryje wielka posiadłość…
Jako wuj Archibald wystąpił Colin Firth, a Mary zagrała Dixie Egerickx.
„Zemsta”
1. Teatr Telewizji, rok 1972, reż. Jan Świderski
Inscenizacja w najlepszym tego słowa znaczeniu: tradycyjna i bliska tekstowi Fredry. Przedstawienie zostało włączone do Złotej Setki Teatru Telewizji. W rolach głównych wystąpili: Jan Świderski, Joanna Jędryka, Czesław Wołłejko, Emilia Krakowska, Krzysztof Kalczyński i Wojciech Pokora.
2. Teatr Telewizji, rok 1994, reż. Olga Lipińska
Spektakl zrywa z „salonową” tradycją wystawiania „Zemsty”, ukazując prawdziwy zaścianek – szary i brudny oraz ludzi zamkniętych w swym małym światku, pełnym małych problemów. Wśród słomy, żywych kur i ogólnego nieporządku toczą się zabawne sąsiedzkie kłótnie. Kreacje stworzyli tu wspaniali aktorzy, m.in.: Jerzy Trela, Jan Nowicki, Maria Peszek i Anna Dymna.
3. Teatr Telewizji, rok 2020, reż. Redbad Klynstra-Komarnicki
Reżyser próbuje zmierzyć się z aktualnymi problemami, mówiąc głosem zrozumiałym dla współczesnego widza. W jego interpretacji „Zemsta” jest utworem na zgodę, rozładowanie napięcia i pokonanie muru, jaki powstał pomiędzy Polakami. Wystąpili m.in.: Michał Czernecki, Grzegorz Mielczarek, Ewa Konstancja Bułhak.
4. Film, rok 2002, reż. Andrzej Wajda
Widowiskowa adaptacja dramatu Fredry z doskonałymi zdjęciami Pawła Edelmana i muzyką Wojciecha Kilara. W obsadzie niemal same wielkie nazwiska: Janusz Gajos, Andrzej Seweryn, Katarzyna Figura, Agata Buzek i Rafał Królikowski.
