Chłopi - cz. I - Boryna
1973 | 88 min | film fabularny
Powieść "Chłopi" pisał Władysław Reymont w latach 1902-1909, w dużej mierze podczas pobytu we Francji. Doskonała pamięć pomogła mu odtworzyć najdrobniejsze szczegóły poznanego ongiś środowiska, gdy jako robotnik kolejowy w powiecie skierniewickim interesował się obyczajami i mentalnością chłopów z okolicznych wsi. W 1924 r. za to arcydzieło literatury autor otrzymał Nagrodę Nobla. Próbę przeniesienia "Chłopów" na ekran podjęto po raz pierwszy w 1920 r. Reymont projekt zaakceptował, zgadzając się nawet na współudział w kierownictwie artystycznym filmu. Po licznych perypetiach film ukończono i w kwietniu 1922 r. odbyła się jego premiera. Borynę zagrał znakomity aktor Mieczysław Frenkiel, a Jagnę - Maria Merita. Po "Chłopów" filmowcy sięgali jeszcze kilka razy. W 1925 r., zdopingowani Nagrodą Nobla, chęć ekranizacji zgłosili Francuzi, ale pisarz odmówił. W 1930 r. zamierzał adaptować powieść na ekran Juliusz Gardan, poprzestał jednak na planach. Dopiero w 1971 r. Jan Rybkowski podjął realizację 13-odcinkowego serialu telewizyjnego. Zdjęcia trwały 220 dni, kręcono je głównie w Pszczonowie, wsi położonej niedaleko Lipiec Reymontowskich, a obok niemal setki aktorów zawodowych wystąpiło wielu mieszkańców Lipiec i Pszczonowa. Po nakręceniu połowy zdjęć - części "Lato" i "Jesień" - reżyser zorientował się, że istnieje również możliwość stworzenia bardziej syntetycznej wersji kinowej. W listopadzie 1972 r. TVP rozpoczęła emisję serialu, a w grudniu 1973 r. odbyła się premiera kolorowej wersji kinowej. Film jest bardziej zwarty konstrukcyjnie i dramatycznie niż jego telewizyjny krewniak. Na dużym ekranie w pełni zaprocentował rozmach inscenizacyjny scen zbiorowych, w pełni zagrały dalsze plany i barwne detale. 56-letni Maciej Boryna, najbogatszy gospodarz w Lipcach, niedawno owdowiały, postanawia ożenić się z najpiękniejszą panną we wsi, Jagną Paczesiówną. Tłumaczy to koniecznością zapewnienia domowi gospodyni, ale kieruje nim przede wszystkim namiętność do dziewczyny. Przeciwko tej decyzji - w obawie o prawa do spadku - protestują dzieci Boryny: syn Antek i jego żona Hanka, mieszkający i gospodarujący razem z Maciejem oraz córka i zięć kowal. Po sprzeczce zakończonej bójką Antek wyprowadza się z Hanką do domu jej ojca. Boryna wyprawia huczne wesele i sprowadza żonę do siebie. Antek i Hanka żyją w skrajnej nędzy. Syn Boryny, od dawna zakochany w Jagnie, zaniedbuje żonę i dzieci. Spotyka się z macochą potajemnie do czasu, gdy stary Boryna, śledzący parę kochanków, przyłapuje ich w stogu. W odruchu zazdrości podpala stóg, Antek i Jagna ledwie uchodzą z życiem. Pogłębia to nienawiść między ojcem i synem, zaostrza konflikt w małżeństwie Macieja. Na wieś spada nieszczęście: dziedzic sprzedaje kawał lasu od pokoleń użytkowany przez mieszkańców Lipiec. Chłopi z Boryną na czele wyruszają do lasu, aby rozpędzić drwali wyrębujących drzewa. Dochodzi do starcia, w trakcie którego Antek - broniąc ojca - zabija człowieka.
Obsada
Władysław Hańcza, Emilia Krakowska, Krystyna Królówna, Ignacy Gogolewski, Bronisław Pawlik, Tadeusz Fijewski, August Kowalczyk, Franciszek Pieczka, Magda Wołłejko, Tadeusz Janczar
Muzyka
Adam Sławiński
Reżyseria
Jan Rybkowski
Zdjęcia
Marek Nowicki
Scenariusz
Jan Rybkowski
Filmy
Item 1 of 4