Po śmierci Leszka Białego - zamordowanego podczas zjazdu w Gąsawie w 1227 roku - najsilniejszą pozycję w państwie zdobywa książę śląski Henryk Brodaty. Jego politykę jednoczenia ziem kontynuuje syn, Henryk Pobożny. Jednak po najeździe mongolskim w 1241 roku i śmierci Henryka w bitwie pod Legnicą dzieło jednoczenia zostało zatrzymane, ale nie porzucone. Kult i kanonizacja biskupa krakowskiego Stanisława, którego ciało miało się cudownie zrosnąć, było symbolem przyszłego zrośnięcia się "poćwiartowanej" Polski. Pod koniec XIII wieku podejmowane są kolejne próby jednoczenia rozbitych ziem. Podjął się tego między innymi Henryk IV Probus.