Warstwy skalne odzwierciedlają historię Ziemi oraz mogą opisywać zachowanie naszej planety we Wszechświecie. Dzieje się tak za sprawą tzw. cykli Milankovicia. Cykle opisują jak małe, okresowe zmiany w kształcie orbity Ziemi i położenia jej osi obrotu wpływają na dystrybucję światła słonecznego na Ziemi na przestrzeni lat. To kształtuje okresy ciepłe i zimne oraz okresy deszczowe oraz suche na naszej planecie. Klimat zaś wpływa na powierzchnię naszej planety poprzez na przykład wielkość jezior.
Skały kluczem do badania kosmosu?
Teraz naukowcy z Uniwersytetu Wisconsin w USA wskazują, że cykle Milankovicia mogą odpowiadać za oddalanie się Księżyca od Ziemi oraz ukształtowanie warstw skalnych. Obecnie tempo zwiększania odległości Srebrnego Globu od Ziemi wynosi 3,8 cm rocznie. Badacze twierdzą, że dowody na zmiany położenia Księżyca względem naszej planety znajdują się na Ziemi.
Chodzi o ułożenie warstw Ziemi w Parku Narodowym Karijini w zachodniej Australii. Niektóre z osadów uformowały się jeszcze 2,5 miliarda lat temu. Skały kryją złoża żelaza, w które bogate jest dno morskie oraz najstarsze warstwy płaszcza Ziemi. Warstwy żelaza przeplatają się z cieńszymi, ciemniejszymi warstwami. Część z nich jest bardziej podatna na erozję, część poddawana działaniu wody odkrywa wzór naprzemiennych białych, czerwonawych i niebiesko-szarych warstw. Według australijskiego geologa, A.F. Trendalla skały formujące warstwy mogą odzwierciedlać cykle Milankovicia.
Ślady zmian klimatycznych na Ziemi
Obecnie dominujące cykle Milankovicia zmieniają się co 400 tysięcy, 100 tysięcy, 41 tysięcy i 21 tysięcy lat. Te zmiany mogą wywierać silny wpływ na klimat w długim okresie. Chodzi o okresy zimna i gorąca oraz regionalne okresy suszy i deszczu. To zaś wpływa na warunki na powierzchni Ziemi. To właśnie cykle Milankovicia wyjaśniają okresowe zielenienie się Sahary, niskie stężenia tlenu w głębinach oceanu, migracje i ewolucję flory i fauny włączając gatunek człowieka. A ślady tych zmian mogą być obserwowane w ułożeniu warstw skalnych.
Co więcej odległość pomiędzy Ziemią a Księżycem jest bezpośrednio związana z częstością jednego z cykli Milankovicia. Chodzi o cykl klimatyczny. Jest on pochodną zmieniającego się położenia osi obrotu naszej planety w czasie. Ten cykl trwa obecnie około 21 tysięcy lat. Dawniej był krótszy i Księżyc się znajdował bliżej Ziemi. Jeśli więc cykle Milankovicia są odzwierciedlone w pradawnych osadach oraz można ustalić czas zmian położenia osi obrotu Ziemi, możliwe jest oszacowanie odległości Srebrnego Globu od naszej planety w czasie, kiedy uformowały się osady.
W prehistorii Księżyc bliżej Ziemi
Dowodem na to, że w prehistorii Księżyc znajdował się bliżej Ziemi są skały w Afryce Południowej. Analiza osadów wskazuje, że w czasie ich formowania cykl Milankovicia wynosił 11 tysięcy lat. W tym czasie Srebrny Glob znajdował się bliżej Ziemi o około 60 tysięcy kilometrów. To powodowało, że dni były krótsze, a doba trwała 17 godzin.
Naukowcy podkreślają, że badanie stanowi jeden z nielicznych sposobów uzyskania danych o ewolucji naszego Układu Słonecznego. Jest też kluczowe dla przyszłych badań układu Ziemia- Księżyc. Badanie opublikowano w czasopiśmie PNAS.
