Często podziwiamy Księżyc, gdy patrzymy w niebo. Jest to jedyne ciało niebieskie, na którym wylądowali ludzie. Pierwszym człowiekiem, który postawił stopę na Srebrnym Globie, był Neil Armstrong. Wydarzenie to upamiętnia Dzień Księżyca – obchodzimy go co roku 20 lipca.
Dzień Księżyca został ustanowiony na pamiątkę jednego z najważniejszych osiągnięć ludzkości, czyli lądowania załogi Apollo 11 na Srebrnym Globie, które miało miejsce dokładnie 20 lipca 1969 r. Pierwszym człowiekiem, który znalazł się na jego powierzchni, był Neil Armstrong. Gdy stawiał krok na pokrytym pyłem naturalnym satelicie Ziemi, wypowiedział historyczne zdanie: „To jest mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości”.
Na powierzchni Księżyca stanęło do tej pory dwunastu astronautów (Neil A. Armstrong, Edwin E. „Buzz” Aldrin, Charles P. Conrad, Alan L. Bean, Alan B. Shepard, Edgar D. Mitchell, David R. Scott, James B. Irwin, John W. Young, Charles M. Duke, Eugene A. Cernan i Harrison H. Schmitt). Ich zdaniem księżycowy regolit ma zapach prochu strzelniczego.
Ziemia niegdyś nie miała księżyca
Księżyc od zarania dziejów stanowi obiekt ludzkiej fascynacji. Od lat jest także przedmiotem badań światowych agencji kosmicznych. Choć wciąż nie ma pewnej teorii co do tego, jak powstał, dziś wiemy, że miało to miejsce ok. 30–50 milionów lat po uformowaniu się Układu Słonecznego.
Jasne obszary Srebrnego Globu to jego wyżyny. Za najwyższą górę na Księżycu uważa się Mons Huygens, która wznosi się na wysokość 5,5 km. Większość powierzchni naszego naturalnego satelity pokryta jest ogromną liczbą kraterów, które powstały w wyniku kolizji z kometami i planetoidami. Największy z nich ma 2,5 tys. km średnicy i 13 km głębokości. Ślady po uderzeniach wciąż pozostają dobrze zachowane, ponieważ Srebrny Glob nie ma atmosfery. Z tego też powodu niemożliwe jest utrzymanie tam stabilnej temperatury, która za dnia wynosi ponad 100°C, natomiast nocą spada do ok. -180°C.
Dwa oblicza Księżyca
Księżyc krąży wokół Ziemi, będąc zwróconym w jej kierunku cały czas tą samą stroną. Wynika to z jego rotacji synchronicznej, która oznacza, że prędkość obrotu Srebrnego Globu wokół własnej osi jest równa okresowi jego obiegu wokół naszej planety. Pełne okrążenie kuli ziemskiej zajmuje mu ok. 27,3 dnia. Okres ten nazywamy miesiącem syderycznym lub gwiazdowym. W tym czasie mamy okazję obserwować, jak zmienia on swój wygląd, gdy przechodzi w poszczególne fazy.
Tutaj warto podkreślić, że nasz naturalny satelita nie świeci własnym blaskiem. Widzimy go, ponieważ odbija światło emitowane przez Słońce. Niewidoczna dla nas powierzchnia błędnie nazywana jest „ciemną stroną Księżyca”, jako że obie strony są tak samo oświetlane, aczkolwiek prawdą jest, że ich powierzchnie nieco się od siebie różnią. Obszar drugiej półkuli zajmują jasne wyżyny usłane licznymi kraterami uderzeniowymi o różnej wielkości oraz ciemne morza księżycowe, jednak jest ich tam znacznie mniej niż po widocznej stronie Srebrnego Globu. Morzami na Księżycu nazywamy wielkie baseny uderzeniowe wypełnione warstwami utwardzonej lawy bazaltowej.
,,Każdy człowiek jest jak księżyc. Ma swoją drugą stronę, której nikomu nie ukazuje
Fazy Księżyca
Podczas nowiu Srebrny Glob pozostaje w cieniu, ponieważ wchodzi pomiędzy Słońce a Ziemię i dlatego nie jest widoczny. Z kolei w czasie swojej pełni znajduje się w opozycji do Słońca, uzyskując maksimum oświetlenia, w związku z czym możemy oglądać jego całą tarczę. W tej fazie niekiedy dochodzi do zaćmienia, które wynika z tego, że czasem Ziemia podczas swojej wędrówki wchodzi pomiędzy Słońce a Księżyc, tym samym rzucając na niego cień.
Zanim ziemski satelita ukaże się naszym oczom w całej okazałości, obserwujemy następujące fazy: rosnący sierp, pierwszą kwadrę, rosnący garb. Z kolei po pełni wydaje się, jakby go ubywało. Srebrny Glob przechodzi wtedy przez dalsze etapy, dotąd aż ponownie zniknie z naszych oczu. Są nimi kolejno: znikający garb, trzecia kwadra i znikający sierp, czyli faza, podczas której Księżyc wygląda jak rogalik. Pełnia następuje dokładnie 14 dni i 19 godzin po nowiu, a cykl księżycowy trwa ok. 29,5 doby i nazywany jest miesiącem synodycznym.
Księżyc w pełnej krasie
Średnica Księżyca wynosi niespełna 3,5 tysiąca km, co stanowi ok. 1/4 średnicy kuli ziemskiej. Warto wiedzieć, że Srebrny Glob co roku oddala się od naszej planety o 3,8 cm wskutek sił pływowych, jednak nie jest to różnica zauważalna gołym okiem. Średnia odległość między Ziemią a Księżycem wynosi 384 400 km. Nasz naturalny satelita jest piątym co do wielkości księżycem w Układzie Słonecznym.
