Tradycja składania przysięgi lub ślubowania olimpijskiego sięga czasów starożytnych. Antyczni sportowcy przed igrzyskami musieli złożyć obietnicę uczciwej i honorowej rywalizacji. Teraz również jest to wymagane. Jak na przestrzeni lat zmieniał się tekst roty, jak brzmi współcześnie, a jaki był w czasach starożytnych?
Tekst współczesnego ślubowania olimpijskiego, który opracowano przed Igrzyskami Olimpijskimi Tokio 2020 i który jest składany przez dwoje sportowców – kobietę i mężczyznę – brzmi: W imieniu wszystkich zawodników obiecujemy wziąć udział w tych igrzyskach olimpijskich z poszanowaniem i przestrzeganiem zasad, w duchu fair play, integracji i równości. Razem jesteśmy solidarni i angażujemy się w sport bez dopingu, bez oszukiwania i bez jakiejkolwiek formy dyskryminacji. Robimy to dla honoru naszych drużyn, z poszanowaniem fundamentalnych zasad olimpizmu, aby poprzez sport czynić świat lepszym miejscem.
W Japonii takie przyrzeczenie złożyli Kasumi Ishikawa, zawodniczka tenisa stołowego, oraz lekkoatleta Ryota Yamagata. Tradycyjnie robią to reprezentanci kraju, w którym organizowana jest olimpiada.
Zacytowana powyżej wersja jest bardziej rozbudowaną odmianą przysięgi, którą składano od czasu Letnich Igrzysk Olimpijskich Sydney 2000. Tam kapitan australijskiej drużyny hokeja na trawie Rechelle Margaret Hawkes powiedziała: W imieniu wszystkich zawodników ślubuję respektować zasady obowiązujące w sporcie, przestrzegać zasad szlachetnej rywalizacji i zawsze postępować zgodnie z duchem fair play; wszystkie dążenia, umiejętności, talent i siły woli poświęcić osiągnięciu najlepszego wyniku sportowego bez żadnego dopingu dla chwały sportu i naszych drużyn.
Fragment, w którym przysięgający zobowiązują się do niestosowania niedozwolonych środków medycznych, został dodany na krótko przed tą olimpiadą.
Ślubowanie olimpijskie. Jak przysięgano w przeszłości?
Tekst przyrzeczenia w ciągu dziesięcioleci i kolejnych edycji igrzysk ulegał wielu modyfikacjom. Ten pierwszy, który wybrzmiał podczas zawodów w Antwerpii w 1920 r., był nieco inny. Ułożył go osobiście Pierre de Coubertin, a odczytał florecista Victor Boin.
W imieniu wszystkich zawodników przysięgam. Weźmiemy udział w igrzyskach olimpijskich w duchu rycerskości, dla honoru naszego kraju i dla chwały sportu – powiedział szermierz z Belgii.
Następnie rotę modyfikowano i rozbudowywano, aż do wersji przyjętej w 1961 r. W imieniu wszystkich zawodników przyrzekam, że pragniemy stanąć do igrzysk olimpijskich we współzawodnictwie opartym na lojalności i poszanowaniu rządzących nimi przepisów oraz uczestniczyć w nich w duchu rycerskim dla chwały sportu i honoru naszych ekip – tak brzmiały słowa poszerzonego tekstu.
W latach 70. ślubować zaczęli również sędziowie, którzy zobowiązują się do bezstronności i respektowania reguł dla dobra sportu.
Tradycja olimpijskiej przysięgi. Jak ślubowanie składano w starożytności?
Zwyczaj składania przyrzeczenia przed zawodami wywodzi się bezpośrednio z czasów starożytnych. W antycznej Grecji sportowcy deklarowali, że będą walczyć uczciwie i honorowo podczas ceremonii organizowanej ku czci Zeusa. Obiecywali, że nie dopuszczą się żadnego oszustwa na zawodach.
Towarzystwa w trakcie ślubowania dotrzymywał im ojciec oraz rodzeństwo. Miała to być dodatkowa rękojmia – złamanie przyrzeczenia wiązałoby się bowiem z pohańbieniem nie tylko siebie, ale i swojej rodziny, która była jego świadkiem.
W trakcie obrzędów sportowcy trzymali mięso dzika. To dlatego, że ów zwierz w czasach antycznych był symbolem uczciwości. Ofiarę składano u stóp pomnika Zeusa Horkiosa. Ten przydomek oznaczał Zeusa Przysiężnego opiekującego się prawami, sprawiedliwością i strzegącego nienaruszalności złożonych obietnic.
Tekst, który wówczas wygłaszano, nie jest znany. Pauzaniasz, któremu zawdzięczamy najwięcej informacji o starożytnych zawodach, nie podał jego treści w swojej wspaniałej i ponadczasowej kronice „Wędrówki po Helladzie”. Wiemy natomiast od niego, co czekało tych, którzy rywalizowali nieuczciwie i niezgodnie z zasadami. Kto złamał przyrzeczenie, był piętnowany, karany grzywną i otrzymywał karykaturalny pomnik zwany zames. Musiał go wznieść z własnych pieniędzy. Niekiedy stosowano również chłostę.
RS
