Ekranizacja „Lalki” z 1977 r. w reżyserii Ryszarda Bera to niekwestionowane arcydzieło polskiej telewizji. Adaptacja powieści Bolesława Prusa od lat cieszy się uznaniem zarówno miłośników klasyki, jak i uczniów przygotowujących się do matury. Jako obowiązkowa lektura szkolna, „Lalka” nie traci na aktualności, a serial wciąż zachwyca klimatem, dialogami i znakomitą obsadą. Gdzie obejrzeć „Lalkę” online i za darmo?
Ekranizacja „Lalki” Ryszarda Bera z niezapomnianą rolą Jerzego Kamasa w roli Stanisława Wokulskiego to jedna z najlepszych adaptacji literatury, jakie kiedykolwiek zostały wyprodukowane przez Telewizję Polską.
Adaptacja z 1977 r. jest wierna powieści Bolesława Prusa i doskonale oddaje jej atmosferę, odwzorowując realia XIX-wiecznej Warszawy. Licząca dziewięć odcinków produkcja zachwyca jednak nie tylko inscenizacją i dbałością o szczegóły, ale przede wszystkim kreacjami aktorskimi.
Oprócz Kamasa w obsadzie znaleźli się m.in.: Małgorzata Braunek – jako zimna i wyniosła Izabela Łęcka, Bronisław Pawlik w przejmującej roli Ignacego Rzeckiego, a także Roman Wilhelmi jako Kazimierz Starski – postać cyniczna, dwuznaczna i niepokojąco aktualna.
Na ekranie pojawiła się również cała plejada innych gwiazd, które wywarły ogromne wrażenie na widzach, m.in.: Emil Karewicz (Tomasz Łęcki), Piotr Fronczewski (Henryk Szlangbaum), Jan Englert (Mraczewski), Wojciech Pokora (Lisicki) czy Marta Lipińska (Helena Stawska).
„Lalka”. Fabuła powieści i serialu
Historia zarówno serialu, jak i powieści Prusa koncentruje się wokół losów Stanisława Wokulskiego. Głównego bohatera, który jest kupcem i właścicielem sklepu, poznajemy w momencie, gdy wraca do Warszawy z wielkim majątkiem zdobytym na wojnie rosyjsko-tureckiej.
Fortuna ma otworzyć mu drzwi do świata arystokracji i pozwolić zbliżyć się do Izabeli Łęckiej – kobiety, w której Wokulski zakochany jest bez pamięci. W jego oczach to nieosiągalny ideał, niemal istota z innego świata – delikatna, doskonała, anielska. Dla niej jest gotów zaryzykować wszystko.
Całą swoją energię, ambicje i pieniądze podporządkowuje jednemu celowi. Chce zdobyć serce arystokratki. Jednocześnie dostrzega pustkę jej środowiska, fałsz relacji i przepaść dzielącą marzenia od rzeczywistości i „wyższą sferę” od reszty społeczeństwa.
Szczególny kraj, w którym od tak dawna mieszkają obok siebie dwa całkiem różne narody: arystokracja i pospólstwo. Jeden mówi, że jest szlachetną rośliną, która ma prawo ssać glinę i mierzwę, a ten drugi albo przytakuje dzikim pretensjom, albo nie ma siły zaprotestować przeciw krzywdzie – rozmyśla w jednym z fragmentów książki Wokulski.
Stanisław Wokulski. Romantyk czy pozytywista?
Stanisław Wokulski jest człowiekiem wewnętrznie rozdartym między rozumem a uczuciami, między ambicją a pragnieniem miłości, między rzeczywistością mieszczańską a niedostępnym światem arystokracji.
To zarówno romantyk, który walczył w powstaniu styczniowym i kocha w sposób idealistyczny kobietę nazywającą go pogardliwie „tylko kupcem”, jak i pozytywista dostrzegający potrzebę pracy organicznej i realnie wspierający potrzebujące osoby.
We mnie jest dwu ludzi, jeden zupełnie rozsądny, drugi wariat. który zaś zwycięży?… ach, oto już się nie troszczę. Ale co zrobię, jeżeli wygra ten mądry? – przyznaje w pewnym momencie sam bohater.
„Lalka”. O czym jest powieść Prusa i serial Bera?
Tym właśnie rozdwojeniem stoi cała „Lalka”. To powieść – i serial – nie tylko o niespełnionej miłości, ale także o samotności, klasowych podziałach, iluzji awansu społecznego i walce człowieka z samym sobą. Wokulski próbuje pogodzić rzeczy, które wzajemnie się wykluczają – świat interesów i ideałów, uczucia i rozsądku, działania i marzenia. Ostatecznie, ani nie zostaje zaakceptowany przez arystokrację, ani nie potrafi już wrócić do mieszczańskich korzeni.
W ekranizacji Bera ta wielowarstwowość postaci wybrzmiewa wyjątkowo mocno. Jerzy Kamas gra Wokulskiego z imponującą głębią. Nie krzyczy, nie gestykuluje, ale w każdej scenie czuć wewnętrzny żar, który go spala. To aktorstwo oparte na ciszy, spojrzeniu, drobnym geście, co sprawia, że staje się jeszcze bardziej poruszające.
Dzięki znakomitemu scenariuszowi Aleksandra Ścibora-Rylskiego, pięknej muzyce Andrzeja Kurylewicza i zdjęciom Jacka Korcellego serial Ryszarda Bera do dziś uchodzi za jedną z najwybitniejszych adaptacji w historii Telewizji Polskiej. Trudno się dziwić, ponieważ „Lalka” to nie tylko ekranizacja obowiązkowej lektury, lecz również pełnoprawne arcydzieło. Nadal zachwyca – niezależnie od tego, czy oglądamy ją z myślą o maturze, czy po prostu dla przyjemności.
Gdzie można obejrzeć serial Lalka (1977)?
Wszystkie odcinki serialu „Lalka” z 1977 r., z Jerzym Kamasem i Małgorzatą Braunek w rolach głównych, można obejrzeć za darmo na platformie TVP VOD.
