Nie ma pewności, kiedy Fryderyk Chopin przyszedł na świat. Według naszej wiedzy popartej powszechnymi źródłami, urodził się 1 marca 1810 r. w Żelazowej Woli, ale w jego rubryce chrztu widnieje data 22 lutego. Polski artysta większość życia spędził w Paryżu, w którym mieszkał aż do śmierci. Dokąd podróżował jeden z najwybitniejszych pianistów wszech czasów?
Z dala od ojczyzny
Okres spędzony na obczyźnie był dla Chopina czasem burzliwym, co wpłynęło na jego twórczość. Po ukończeniu studiów w lipcu 1829 r. udał się na wycieczkę do Wiednia. Wrócił tam rok później z Tytusem Wojciechowskim. To właśnie w stolicy Austrii do Chopina dotarła wieść o powstaniu listopadowym, w którym jednak nie dane było mu walczyć. Dzięki listowi rekomendacyjnemu wiedeńskiego doktora Chopin uzyskał zezwolenie na pobyt w Paryżu i zapoznał się z czołowymi kompozytorami, takimi jak: Rossini, Mendelssohn czy Liszt.
Został we Francji, ale nie sercem
Październik 1831 r. był dla Chopina początkiem nowego etapu. Zamieszkał wówczas w miejscu pochodzenia jego ojca, we Francji, która stała się drugim domem Fryderyka. To właśnie w Paryżu zmarł i został pochowany 30 października 1849 r.
Początki w obcym jeszcze kraju były trudne, jednak ogromny talent kompozytora pozwolił mu wieść życie na wysokim poziomie. Choć – zgodnie z ostatnią wolą artysty – serce Chopina spoczywa w Warszawie, kompozytor do Polski już nigdy nie wrócił. Został pochowany na cmentarzu Père-Lachaise.
Rok 1831. Fryderyk Chopin w liście do Tytusa Wojciechowskiego:
,,Paryż jest to wszystko, co chcesz – możesz się bawić, nudzić, śmiać, płakać, wszystko robić, co Ci się podoba i nikt na Cię nie spojrzy, bo tutaj tysiące toż samo czyniących co Ty i każdy swoją drogą…
Wspomnienia z Mazowsza
Fryderyk Chopin był mocno związany z polską emigracją i Polską w ogóle. Przyszedł na świat w Żelazowej Woli, przyjął chrzest w pobliskim Brochowie, a w Warszawie spędził połowę swojego życia. To właśnie w stolicy Polski pobierał nauki, dawał pierwsze koncerty i przeżył pierwszą miłość. Wakacje zaś spędzał w majątkach rodzinnych swoich kolegów. Przebywał w Sannikach i najpewniej przejeżdżał też przez Błonie, Sochaczew, Łowicz czy Kutno.
Rok 1849. Cyprian Kamil Norwid. Nekrolog w „Dzienniku Polskim”:
,,Rodem warszawianin, sercem Polak, a talentem świata obywatel.
Słodko-słone podróże
Ukochanymi polskimi miastami Fryderyka Chopina były: słynący z pierników Toruń oraz położone w górach Duszniki-Zdrój. Poza tym często bywał w Kaliszu, podróżował do Gdańska, Poznania, świętował w Żychlinie, zatrzymał się w Krakowie, a nawet odwiedził kopalnię soli w Wieliczce.
Rok 1825. Fryderyk Chopin o Toruniu w liście do przyjaciela:
,,Widziałem wieżę pochyłą, ratusz sławny… To wszystko nie przechodzi jednak pierników, oj pierników, z których jeden posłałem do Warszawy.
Wyprawy kulturowe
Chopin uważany był za podróżnika kochającego życie. W państwach, które odwiedzał spotykał się z przyjaciółmi i szukał inspiracji. Zwiedził Pragę i Drezno. W Berlinie chodził do teatru. Niemiecki poeta – Heinrich Heine – zauważył:
,,Polska dała mu zmysł rycerski i swoje historyczne cierpienie, Francja lekkość, elegancję i wdzięk, Niemcy zaś – romantyczną głębię.
Jeden z najbardziej znaczących epizodów w historii podróży Chopina wyznaczyła jednak znajomość z pisarką George Sand, którą Fryderyk poznał jeszcze w Paryżu. Choć artysta początkowo odpierał zainteresowanie kobietą, o ich romansie huczała cała Europa.
Rok 1838. Wrażenia z pobytu na Majorce opisywane przez Chopina w liście do Juliana Fontany:
,,Jestem w Palmie, między palmami, cedrami, kaktusami, pomarańczami, cytrynami (…) Niebo jak turkus, morze jak lazur, góry jak szmaragd, powietrze jak w niebie (…) Żyję trochę więcej (…) Jestem blisko tego co najpiękniejsze, lepszy jestem.
Międzynarodowe „połączenia”
Fryderyk Chopin poznał George Sand na przyjęciu Franciszka Liszta w 1836 roku. Przystojny artysta, który brylował na paryskich salonach od razu wpadł w oko francuskiej pisarce. By zwrócić uwagę muzyka, kobieta na kolejne przyjęcie przywdziała strój w narodowych barwach bliskiej sercu Fryderykowi Polski. Dwa lata później planowali już wspólne zagraniczne wakacje. Ich celem była śródziemnomorska wyspa – Majorka. Po drodze odwiedzili też Barcelonę.
Wakacje w raju obrócone w piekło
Kochankowie wybrali się na Majorkę w czasie srogiej zimy, którą można było odczuć nawet na słonecznej wyspie. Nie dość, że deszcz nie przestawał padać, to dach w klasztorze w Valldemossie, w którym przebywali, przeciekał. Fryderyk przemókł do suchej nitki, co poważnie odbiło się na jego stanie zdrowia. Choć choroba odcisnęła głębokie piętno na związku Chopina, stworzył on wówczas najpiękniejsze z nokturnów i mazurków.
Rok 1838. Wrażenia z pobytu na Majorce opisywane przez Chopina w liście do Juliana Fontany:
,,To kraj diabelski (…) Niebo śliczne jak Twoja dusza, ziemia czarna jak moje serce.
Ostatnia podróż Fryderyka Chopina
Rozstanie z George Sand przyczyniło się do pogorszenia ogólnego stanu artysty. Mimo to, Fryderyk w 1848 roku odbył kolejne podróże do Anglii i Szkocji. W tym samym roku w Londynie zagrał swój ostatni publiczny koncert. Niedługo po powrocie do Paryża, Chopin wprowadził się do mieszkania w Chaillot, gdzie obecnie znajduje się pałac. Zmiana otoczenia na dłuższą metę niestety nie pomogła. Fryderyk Chopin zmarł na gruźlicę 17 października 1849 roku, w wieku 39 lat.
Źródła cytatów:
1. Mieczysław Tomaszewski, Fryderyk Chopin…, op. cit.
2. Cyprian Kamil Norwid, nekrolog w „Dzienniku Polskim”, 18 października 1849
3. Fryderyk Chopin, list do przyjaciela (1825)
4. Heinrich Heine, recenzja, „Gazette Musicale”, 4 lutego 1838, cyt. za: Mieczysław Tomaszewski, Fryderyk Chopin…, op. cit.
5. Mieczysław Tomaszewski, Fryderyk Chopin…, op. cit.
6. Mieczysław Tomaszewski, Fryderyk Chopin…, op. cit.
