Bieszczadzki Park Narodowy, który jest największym rezerwatem przyrody położonym w polskich górach, przez wiele osób jest uznawany za jedno z najpiękniejszych i najbardziej dzikich miejsc w naszym kraju. To nie powinno dziwić – na zajmującym 292 km powierzchni obszarze żyje dziś ponad 230 gatunków kręgowców i blisko 780 gatunków roślin.
Bieszczadzki Park Narodowy, który został założony w 1973 roku i znajduje się w południowo-wschodniej części woj. podkarpackiego, jest czwartym co do wielkości rezerwatem przyrody w Polsce i najrozleglejszym, jeżeli weźmiemy pod uwagę jedynie obszary górskie. Od 2021 roku 11 procent jego powierzchni zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO razem z innymi rejonami umieszczonymi w zestawieniu „Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy”.
Zdaniem naukowców na terenach tych rosną zespoły względnie nienaruszonych lasów bukowych strefy umiarkowanej. Takich obszarów jest w Europie dokładnie 94 i znajdują się one w 18 państwach. To niezwykle wartościowe i niestety bardzo rzadko występujące ekosystemy – jedynie 0,7 procent powierzchni lasów w Europie można za takie uznać. Mimo to dzięki przyjaznemu, panującemu w nich klimatowi – jak obliczono – może żyć w nich nawet 10 tys. gatunków zwierząt.
Mieszkańcy Bieszczadzkiego Parku Narodowego
Bieszczadzki Park Narodowy jest ostoją dla przeszło 230 gatunków kręgowców, w tym 58 gatunków ssaków. Na jego terenie można spotkać m.in. drapieżne niedźwiedzie, wilki, rysie i żbiki oraz zwierzęta roślinożerne, np. jelenia karpackiego czy żubra. Ten ostatni znalazł na Podkarpaciu prawdziwy dom, kiedy 20 osobników przywieziono do rezerwatu w latach 60. Zaaklimatyzowały się one bardzo dobrze i dzięki dostosowaniu do warunków – rozmnożyły do około 280. Tylko kilkadziesiąt żubrów przebywa w parku. Pozostałe żyją wolno – jest to największe dzikie stado tych zwierząt na świecie.
Także ptaki, których jest w BPN około 140 gatunków, dobrze odnajdują się w rezerwacie. Gnieżdżą się w nim rozmaite odmiany orłów i orlików oraz gadożery i trzmielojady, a także bardzo rzadko występujące na świecie sowy: sóweczki, włochatki, puchacze i puszczyki uralskie. Miejsce w Bieszczadach znalazły też dwa zagrożone wyginięciem dzięcioły: dzięcioł białogrzbiety i dzięcioł trójpalczasty. W nieco wyższych partiach można natknąć się na ptaki wysokogórskie, w tym nagórnika, siwerniaka i płochacza halnego.
Flora Bieszczadzkiego Parku Narodowego
Bieszczadzki Park Narodowy jest również miejscem występowania rzadkich roślin i drzew, które żyją na dwóch piętrach roślinno-klimatycznych – reglu dolnym i połoninach. Tam właśnie znajdują się naturalne lasy liściaste i mieszane z bukiem, olszą szarą, jaworem, świerkiem i jodłą. Zajmują one ponad 80 procent obszaru BPN, a 15 procent z nich klasyfikuje się jako drzewostany puszczańskie o charakterze pierwotnym. Te ostatnie znajdują się na północnych zboczach Smereka oraz na stokach Wielkiej i Małej Rawki – większość z nich objęta jest ścisłą ochroną.
Także inne rośliny, jakie znajdziemy w BPN, są unikatowe. Na swojej drodze przez wyznaczone ścieżki przyrodniczo-historyczne, prowadzące w większości wzdłuż szlaków pieszych, napotkać możemy m.in. piękne kwiaty (goździk kartuzek, goździk skupiony, pszeniec biały) albo zobaczyć zagrożone tojady wschodniokarpackie. Na wysokości 1150–1250 m n.p.m. rozciąga się z kolei unikatowe piętro wschodniokarpackich hal nazywanych połoninami, zajmujące ok. 1800 ha i podlegające ścisłej ochronie.
Więcej o BPN można dowiedzieć się, oglądając piąty odcinek programu „Polskie parki narodowe” na platformie TVP VOD. Oprowadza nas po nich Dariusz Gross, dziennikarz zafascynowany przyrodą, dzięki któremu mamy okazję zobaczyć tego typu obiekty z innej perspektywy. Poznajemy je przez pryzmat pracy naukowców, którzy na co dzień zgłębiają sekrety ekosystemów.
RS
