Poszczególne dziedziny sztuki prowadzą ze sobą nieustanny dialog. Niekiedy dzieła, które wyrażają się w swoistym dla siebie medium, mogą nabrać zupełnie nowego znaczenia w innym. Doskonałym przykładem są utwory i albumy muzyków, którzy za punkt odniesienia dla swojej twórczości, wybrali literaturę.
Powszechny spór o to, czy muzyka i literatura to rywalizujące ze sobą siostry, czy wręcz przeciwnie, rozwiewają liczne przejawy syntezy obu sztuk. Już sam fakt zrytmizowania wierszy, wzorem utworów muzycznych, świadczy o ścisłym powiązaniu tych sfer. Innym dowodem mogą być piosenki zainspirowane treścią znanych dzieł literackich. Prezentujemy kilka wybranych przykładów takich realizacji.
Kate Bush „Wuthering Heights”
„Wichrowe Wzgórza”, singiel promujący artystyczny debiut Kate Bush, powstał pod wpływem niewinnej fascynacji. Wystarczyło tylko kilka kadrów, pochodzących z przypadkiem obejrzanej w telewizji ekranizacji powieści Emily Bronte, by młoda artystka zapragnęła napisać o niej piosenkę. W późniejszych wywiadach przyznała, że nie mogła zapomnieć tej mrocznej atmosfery, wokół której osnuta była opowieść o romantycznej, a zarazem tragicznej miłości. Pewnego wieczoru 1977 roku usiadła do pianina i wyobraziła sobie, że jest duchem Catherine, głównej bohaterki „Wichrowych Wzgórz”, która z tęsknoty za ukochanym, nawiedza go każdej nocy. Tak w zaledwie kilka godzin powstały „Wichrowe Wzgórza”, utwór, który przyniósł Kate Bush ogromną sławę i stał się jednym z jej najbardziej rozpoznawalnych przebojów.
Ultravox „Dancing With Tears In My Eyes”
Utwór „Dancing With Tears In My Eyes” został zainspirowany książką Nevile’a Shute „Ostatni brzeg”. Powieść ta ukazuje ostatnie dni życia w Australii, tuż przed zagładą związaną z wojną nuklearną. Jej mieszkańcy nie mają złudzeń, że już tylko dni dzielą ich od katastrofy. Mając świadomość wykruszającego się czasu, myślą o tym, jak chcieliby spędzić swoje ostatnie chwile. Midge Ure, lider grupy Ultravox, wyobraził sobie ludzi pijących szampana, celebrujących miłość i tańczących w czułym objęciu „ze łzami w oczach”. Ta poruszająca wizja znalazła odbicie zarówno w tekście utworu „Dancing With Tears In My Eyes”, jak i w nakręconym do nim teledysku.
Radiohead „Banana Co.”
Twórczość zespołu Radiohead jest pełna odniesień do literatury. Muzycy czerpali inspirację z Orwella, czego doskonałym przykładem jest utwór „2 +2 = 5”, ale pozostawali również pod silnym wpływem poezji Williama Blake’a. Z kolei po lekturze „Stu lat samotności” Gabriela Garcíi Márqueza napisali „Banana Co.”, piosenkę o skorumpowanej firmie, zajmującej się dystrybucją bananów, gdzie pewnego dnia dochodzi do brutalnej masakry liczącej wiele ofiar. Utwór został napisany z perspektywy jednego z pracowników firmy, ukazując wewnętrzny dylemat, z jakim się zmaga: z jednej strony pragnie rewolucji i wolności, a z drugiej czuje się zależny od swojego pracodawcy.
The Alan Parsons Project „Tales of Mystery and Imagination”
Pomysł na album „Tales of Mystery and Imagination” zrodził się przypadkiem. W 1974 roku lider zespołu The Alan Parsons Project spotkał się z pianistą Erikiem Woolfsonem, zafascynowanym twórczością Edgara Allana Poego. Muzyk przekonał Parsonsa, by wspólnie nagrali płytę opartą na wierszach i opowiadaniach amerykańskiego pisarza, znanego ze swojego zamiłowania do makabrycznych obrazów. Muzycy potraktowali jednak ten temat z dużą swobodą. Zamiast podążać ciemnymi korytarzami Poego, na swój sposób rozświetlili mrok, przenikający jego dzieła. Nagrali klimatyczny album, nie tak mroczny i złowieszczy, jak twórczość poety grozy, ale o łagodnym brzmieniu i tym samym zinterpretowali jego utwory na nowo.
The Cure „How Beautiful You Are”
Utwór „How Beautiful You Are” brytyjskiej grupy The Cure to niemal w całości przytoczony wiersz Charlesa Baudelaire’a „Oczy ubogich”, pochodzący ze zbioru „Paryski spleen” z 1869 roku. Robert Smith, lider i wokalista zespołu, był nim zafascynowany, gdyż – jak sam przyznał – jego tematyka w zaskakujący sposób pokrywała się z tym, co sam pragnął przekazać w piosence. Chcąc rozprawić się z ideą bratnich dusz, wyśpiewać to, jak łatwo można pomylić wyobrażenie na temat danej osoby z jej prawdziwym obrazem, dał drugie życie wierszowi francuskiego symbolisty.
