Kraina Wygasłych Wulkanów, która obejmuje teren Gór i Pogórza Kaczawskiego w Sudetach Zachodnich, jest jednym z najbardziej interesujących przyrodniczo obszarów w Polsce. To niezwykle zróżnicowane pod względem tektonicznym i geologicznym miejsce kilkanaście milionów lat temu spowite było kłębami gazów i pyłów wulkanicznych. Dziś przyciąga turystów pięknymi i unikalnymi widokami oraz ciekawą historią.
Leżąca na Dolnym Śląsku Kraina Wygasłych Wulkanów znajduje się zaledwie godzinę jazdy samochodem od Wrocławia; rozciąga się między Jelenią Górą a Złotoryją na obszarze Gór i Pogórza Kaczawskiego. To przepiękny i kolorowy region, w którym nacieszymy swoje oczy wspaniałymi krajobrazami i niepowtarzalną przyrodą.
Trudno w to uwierzyć, ale owo spokojne miejsce kilkanaście milionów lat temu wyglądało zupełnie inaczej. Znajdowały się tutaj aktywne wulkany, a pozbawione roślinności zbocza pokryte były lawą, wyrzucaną z ich wnętrza przy okazji erupcji pojawiających się w wyniku intensywnych trzęsień ziemi. Krajobraz z pewnością musiał być ponury, ale już w wtedy w tym niegościnnym miejscu zaczęło rodzić się piękno i bogactwo ziemi – różnego rodzaju metale szlachetne, jaskinie czy wspaniałe skały.
„Twórcami” tego wszystkiego, warunkującymi jednocześnie rozwój życia na naszej planecie (dzięki wyrzucanym przez nie pyłom i gazom atmosfera Ziemi zmodyfikowała się i zapewniła planecie ochronę przed ucieczką ciepła), były właśnie wulkany. To w cieniu tej niszczycielskiej i jednocześnie kreacyjnej siły powstało życie i przyroda.
Fauna, flora i historia w Krainie Wygasłych Wulkanów
Przyroda w Krainie Wygasłych Wulkanów jest doprawdy urzekająca. Malujące się przez naszymi oczami wzniesienia, które w rzeczywistości są sylwetkami wulkanów uśpionych przed milionami lat, porosły lasy z unikalną florą. Możemy znaleźć w nich prastare drzewa, nieopodal których rosną rzadko spotykane rośliny, takie jak wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, śnieżyczka przebiśnieg albo przylaszczka, a także szalenie rzadki cyklamen purpurowy.
Góry i Pogórze Kaczawskie są ponadto domem dla licznych gatunków zwierząt. Mieszkają tam zachwycające różnobarwnością motyle, które zasiedlają przede wszystkim dolinę rzeki Kaczawy i jej dopływy. Liczba i różnorodność wspomnianych owadów jest imponująca zarówno w skali Polski, jak i Europy. Żyją we wspomnianym miejscu m.in. modraszki, rojniki morfeusze i czerwończyki nieparki, które obecnie klasyfikuje się jako gatunek zagrożony wyginięciem.
Ich naturalnymi rywalami w Krainie Wygasłych Wulkanów są różnorakie płazy i gady, w tym kilka rodzajów żab, jaszczurek i żmij oraz ponad 150 gatunków ptaków. Na niebie i ziemi możemy zobaczyć m.in. płochliwe i rzadko spotykane bociany czarne oraz różne gatunki sów, dzięciołów, muchołówek i jaskółek.
Z kolei do ssaków, z których słynie region, zaliczają się przede wszystkim nietoperze – naliczono tutaj ich dziesięć gatunków, w tym dwa zagrożone wyginięciem (nocek Bechsteina i nocek łydkowłosy). Faunę uzupełniają ponadto borsuki, dziki, sarny, jelenie, muflony, wydry, kuny, łasice, tchórze i gronostaje. Niedawno na wspomnianym terenie odrodziły się również wilki szare. Cały ekosystem otaczają liczne szlaki piesze, które wyznaczono w Krainie Wygasłych Wulkanów. Wiodą one na różnorakie szczyty, z których najwyższy, czyli Okole, wznosi się na wysokość 725 metrów n.p.m.
Góry te pachną również historią, i to nie tylko tą pradawną, sięgającą ponad 500 milionów lat wstecz. Teren, mający więcej niż 1300 km2 powierzchni, usiany jest historycznymi budowlami, wśród których wyróżnić można m.in. powstały w XIII w. imponujący kościół romański w Świerzawie, udostępnione do zwiedzania ruiny XII-wiecznego zamku Grodziec, kamienną wieżę widokową w Podgórkach czy powstały w 1648 r. Kościół Pokoju w Jaworze.
Ten ostatni został w 2001 r. wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na listach ochrony znajdują się również Góry i Pogórze Kaczawskie, które strzeżone są w ramach Sieci Natura 2000 jako obszar siedliskowy. Na ich terenie istnieją cztery parki krajobrazowe i trzy rezerwaty przyrody. Więcej o nich dowiecie się, oglądając dedykowany polskim wulkanom odcinek „Pytania na śniadanie”.
