Treść opery komicznej z librettem Bogusławskiego oraz muzyką Jana Stefaniego jest nieskomplikowana. Akcję spektaklu osadzono w podkrakowskiej wsi Mogiła. Przedstawienie Olgi Lipińskiej rozgrywa się na dwóch planach: na teatralnej scenie, na której artyści Wojciecha Bogusławskiego podają treść rozgrywającej się pod Krakowem opery „Cud mniemany”, oraz na widowni Teatru Narodowego zapełnionej przez patriotyczną młodzież warszawską. O czym jest „Cud mniemany, czyli krakowiacy i górale”?
Koncepcja i tematyka spektaklu
Choć do podniesienia kurtyny zostało jeszcze sporo czasu, widownia Teatru Narodowego w Warszawie pęka w szwach. Na honorowych miejscach rozpierają się w fotelach dygnitarze w szamerowanych złotem frakach, szarfach, wstęgach, gwiazdach i orderach. Za ich plecami, w dalszych rzędach i na balkonach – rojno i gwarnie. Młodzi ludzie zawzięcie dyskutują zniżonymi głosami, wymieniają poufne uwagi i podają sobie z rąk do rąk małe karteczki. Co na nich napisano? To wiedza nie dla wszystkich. Głuchy odgłos uderzenia – i zbyt ciekawski, niemile widziany przez wtajemniczonych osobnik ląduje na podłodze z kwaśną miną i rozbitym nosem. Wreszcie zza kurtyny wychodzi na proscenium dyrektor teatru, Wojciech Bogusławski. Wita zebranych, zaprasza na spektakl, prosi o spokój, jakże konieczny w tak niespokojnych czasach. Po chwili kurtyna idzie w górę.
Stach, syn furmana, pała szczerym uczuciem do Basi – córki młynarza Bartłomieja. Ale na drodze do szczęścia młodej pary staje macocha dziewczyny, Dorota. Kobieta podkochuje się w młodzieńcu i aby go zdobyć, oferuje rękę Doroty góralowi Bryndasowi. Stary, zahukany przez występną małżonkę młynarz nie ma dość odwagi, by pokrzyżować jej plany. Rodzinne niesnaski rodzą konflikt między dwiema grupami etnicznymi – krakowiakami i góralami. Ubogi student z Krakowa, Bardos, bezskutecznie pragnie zostać rozjemcą w sporze. Zanosi się na ostrą bijatykę.
Treść opery prosta, ale widzowie spektaklu potrafią czytać – i słuchać – między wierszami. Jest przecież marzec 1794 roku. Zmalałą po dwóch rozbiorach Rzeczpospolitą rządzą jeszcze konfederaci targowiccy, lecz warszawska publiczność wie, że zbliża się powstanie. Dlatego padające ze sceny polityczne aluzje i wezwania do narodowej zgody są witane aplauzem publiczności. Reżyserski zamysł „teatru w teatrze”, budujący interakcję pomiędzy sceną a widownią, dynamizuje spektakl i przydaje nadal aktualnej wymowy utworowi napisanemu przed ponad dwoma wiekami.
Obsada i twórcy
W spektaklu „Cud mniemany, czyli krakowiacy i górale” udział wzięli:
Krzysztof Tyniec, Hanna Śleszyńska, Monika Dryl, Krzysztof Kowalewski, Damian Damięcki, Henryk Talar, Grzegorz Małecki, Modest Ruciński, Ewa Konstancja Bułhak, Robert Olech
Scenariusz i reżyseria: Olga Lipińska
Muzyka: Jan Stefani
Zdjęcia: Waldemar Bala
Scenografia: Andrzej Haliński
Montaż: Wiesława Liszewska
Kostiumy: Magdalena Tesławska
Realizacja dźwięku: Magdalena Witowska-Wrzeszcz
Emisja „Cudu mniemanego, czyli krakowiacy i górale” w TVP1
W poniedziałek 29 stycznia o godz. 21:10 TVP1 wyemituje spektakl Teatru Telewizji „Cud mniemany, czyli krakowiacy i górale”. Serdecznie zapraszamy!
