Budapeszt – malownicza perła Dunaju. Z czego słynie uzdrowiskowa stolica Węgier?

Budapeszt powstał w 1873 roku w wyniku połączenia trzech oddzielnych miast: Budy, Starej Budy (węg. Óbuda) i Pesztu. Historia stolicy Węgier sięga jeszcze I wieku p.n.e., gdy na terenie dzisiejszego miasta znajdowała się celtycka osada. Później ziemie te zamieszkali Rzymianie, budując osadę Aquincum, stanowiącą ważny ośrodek regionu Panonii. W średniowieczu tereny te stały się celem licznych najazdów, w tym mongolskich, które zmusiły mieszkańców do budowy potężnych murów obronnych. Budapeszt rozkwitał w epoce renesansu pod panowaniem króla Macieja Korwina. W 1541 roku został przejęty przez Turków osmańskich. Okupacja turecka pozostawiła po sobie łaźnie Rudas, które do dziś cieszą się ogromną popularnością. Po latach miasto zostało odzyskane dzięki dynastii Habsburgów.

W XIX wieku w Budapeszcie, należącym już do Austro-Węgier, nastąpiły przemiany przemysłowe i kulturalne, które doprowadziło do zjednoczenia Budy, Óbudy i Pesztu w jedną metropolię. Ten złoty okres zaowocował budową wielu z najbardziej charakterystycznych budapesztańskich zabytków, takich jak parlament, Opera Narodowa czy słynne łaźnie termalne.

Budapeszt, perła Dunaju, jest jednym z najbardziej malowniczych miejsc w Europie. Z jednej strony zachwyca historią dawnego imperium Habsburgów, a z drugiej oferuje moc atrakcji w tętniących życiem miejskich zakamarkach. Podzielone przez wielki Dunaj na dwie części – Buda i Peszt – miasto oferuje atrakcje zarówno dla złaknionych przygód, jak i miłośników historii i natury.

Buda, ze wzgórzami, bujną roślinnością i zabytkowymi twierdzami, kontrastuje z bardziej nowoczesnym, ale równie fascynującym Pesztem, będącym dawniej stolicą administracyjną miasta. Po stronie dzielnicy Buda, niegdyś stanowiącej siedzibę króla, wznosi się Góra Gellerta z majestatyczną cytadelą i basenami termalnymi oraz wzgórze zamkowe z Zamkiem Królewskim i Basztą Rybacką, z której można podziwiać spektakularną panoramę miasta.

Po stronie Pesztu znajdują się majestatyczny parlament, synagoga, Węgierska Opera Państwowa, liczne muzea i piękne kamienice ciągnące się wzdłuż nabrzeża. Nie brakuje tu artystycznych i designerskich miejsc, które przyciągają turystów swoimi oryginalnymi wnętrzami, tak jak słynna New York Café, uznawana za najpiękniejszą kawiarnię na świecie.

Mimo ogromnych rozmiarów liczący około dwóch milionów mieszkańców Budapeszt jest przystępny dla turystów zwiedzających go na piechotę. Pełno w nim ważnych obiektów, na które warto zwrócić uwagę podczas eksplorowania miasta. W stolicy Węgier znajdziemy m.in. najstarszą w kontynentalnej Europie linię metra, największą żydowską synagogę w Europie, liczne kąpieliska termalne zasilane przez ponad sto gorących źródeł oraz punkty widokowe gwarantujące spektakularne widoki.

Budapeszt słynie też z wycieczek śladami uwielbianej przez Węgrów cesarzowej Elżbiety Bawarskiej, znanej jako Sisi, która niegdyś była silnie związana z miastem.

Ze względu na majestatyczną architekturę i nowoczesne studia filmowe Budapeszt na przestrzeni lat stał się jednym z najbardziej pożądanych miejsc filmowej mapy świata i jest coraz częściej nazywany europejskim Hollywood. Nad Dunajem zostały nakręcone m.in. takie filmy jak „Marsjanin”, „Wiedźmin”, „Diuna” czy „Biedne istoty”. Co takiego przyciąga światowych producentów filmowych do stolicy Węgier?

Parlament w Budapeszcie, budowany w latach 1885-1904 w stylu neogotyckim, jest nie tylko jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli miasta, lecz także trzecim co do wielkości najwyższym budynkiem parlamentu świata. Położony nad brzegiem Dunaju, na placu Lajosa Kossutha, gmach zachwyca swoją monumentalną fasadą, bogatymi zdobieniami oraz widowiskowym oświetleniem, które nocą wyróżnia go spośród innych budynków. Zdobią go rzeźbione postacie przedstawiające historycznych władców Królestwa Węgier. Równie zjawiskowe jest wnętrze budynku, z licznymi posągami, freskami i złoceniami, a także słynną węgierską Koroną Świętego Stefana oraz insygniami królewskimi. W jego podziemiach skrywa się muzeum parlamentu Węgier.

Tuż obok parlamentu znajduje się nietypowy i jednocześnie bardzo poruszający wyobraźnię pomnik. Buty na brzegu Dunaju to jeden z tych obiektów, które zapadają w pamięci na długo po wizycie w Budapeszcie. To dzieło sztuki, stworzone przez rzeźbiarza Gyulę Pauera i reżysera filmowego Cana Togaya w 2005 roku, oddaje hołd ofiarom Holocaustu, których ciała, po egzekucjach, zostały zrzucane do rzeki. Instalacja składa się z 60 par butów, które realistycznie odwzorowują obuwie mężczyzn, kobiet i dzieci.

Otwarty w 1849 roku most Łańcuchowy, który zdobią cztery majestatyczne, kamienne lwy, jest kolejnym symbolem miasta łączącym Budę i Peszt po obu stronach Dunaju. Zaprojektowany przez angielskiego inżyniera Williama Tierneya Clarka, z realizacją budowy nadzorowaną przez szkockiego inżyniera Adama Clarka, most stanowił pierwsze stałe połączenie między dwiema częściami miasta.

Budowla, zwana także mostem hrabiego Istvána Széchenyiego, została wysadzona przez nazistów w 1945 roku. Jej renowacja zajęła niecałe cztery lata. Dziś imponująca struktura, wspierana na dwóch masywnych wieżach, przez które przechodzą ogromne łańcuchy nośne, sprawia, że jest to jeden z najczęściej fotografowanych obiektów w stolicy Węgier.

Niezaprzeczalnie jedną z największych atrakcji Budapesztu jest wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO wzgórze zamkowe, na którym dominuje siedziba dawnych władców Węgier, Zamek Budański. Na wzgórze prowadzi działająca od 1870 roku kolejka linowa, zwana po węgiersku Budavari Siklo. Na szczycie znajduje się rezydencja królewska, zbudowana w XIII wieku, obecnie mieszcząca Węgierską Galerię Narodową, Narodową Bibliotekę Szechenyj i Muzeum Historyczne Budapesztu, w którym znajdują się ekspozycje dotyczące trzech części, z których zostało połączone miasto.

Nieopodal zamku znajduje się Baszta Rybacka, dawniej istniejąca pod nazwą Bastion Rybacki, która powstała na przełomie XIX i XX wieku w miejscu starych murów zamku w Budzie. W jej miejscu niegdyś znajdowało się Miasto Rybackie, gdzie rybacy przynosili swoje połowy z pobliskiego Dunaju. Charakterystyczna budowla zaprojektowana w neoromańskim stylu, wyróżnia się białymi wieżyczkami i krużgankami. Ponadto na baszcie znajduje się jeden z najlepszych punktów widokowych Budapesztu.

Kolejnym ważnym obiektem na terenie wzgórza jest kościół Macieja, gotycka świątynia z XI wieku, znana z bogato zdobionego wnętrza i wspaniałego dachu pokrytego kolorową ceramiką. W kościele miała miejsce koronacja ostatniego węgierskiego króla, Karola IV Habsburga.

Wzgórze Zamkowe, z jego wąskimi, krętymi uliczkami, barokowymi domami i romantycznymi ogrodami, to miejsce, które gwarantuje zwiedzającym fascynującą podróż w czasie.

Na dawnej żydowskiej dzielnicy, nazywanej w hołdzie dla cesarzowej Sisi Miastem Elżbiety, wznosi się Wielka Synagoga, będąca największą świątynią żydowską w Europie i trzecią co do wielkości na świecie. Jej wnętrza pomieszczą 3000 osób. Wyprzedzają ją jedynie synagoga w Jerozolimie i w Nowym Jorku.

Zbudowana w stylu mauretańskim, synagoga jest projektem architekta Ludwiga Förstera. Mimo licznych zniszczeń wojennych świątynia została nienaruszona. Budowla wyróżnia się dwoma wieżami w kształcie minaretów i bogato zdobionym wnętrzem, łączącym elementy wschodnie z tradycyjną architekturą synagogalną. Obiekt ten jest nie tylko miejscem kultu religijnego, lecz również ważnym centrum kultury żydowskiej, obok którego znajduje się Muzeum Żydowskie.

Góra Gellerta, wznosząca się nad brzegiem Dunaju, jest jednym z najbardziej malowniczych punktów Budapesztu, oferującym wspaniałe widoki na wschodnią część miasta. Na temat góry powstało wiele legend. Jej nazwa została zaczerpnięta z jednego z podań, dotyczącego więzionego w drewnianej beczce męczennika, biskupa Gellerta, którego poganie zrzucili ze wzgórza w stronę Dunaju. Inne legendy głoszą, że na górze odbywały się sabaty czarownic.

Na szczycie wzgórza, na wysokości 235 metrów, znajduje się cytadela, zbudowana w połowie XIX wieku przez Habsburgów jako fort obronny. W jej obrębie stoi również pomnik nazywany Statuą Wolności, który został wzniesiony po II wojnie światowej, aby upamiętnić wyzwolenie miasta. Góra Gellerta słynie również z Kościoła Skalnego, wykutego w naturalnej jaskini, poświęconego św. Iwanowi, pustelnikowi żyjącemu niegdyś na wzgórzu. Świątynią zajmują się mnisi Paulini. Ponadto u podnóża góry znajdują się słynne łaźnie Gellerta, jeden z najbardziej znanych kompleksów basenów termalnych w Budapeszcie.

Budapeszt jest jednym z tych miast, do którego wybierając się, warto zabrać strój kąpielowy. Stolica Węgier, nazywana uzdrowiskową oazą, słynie z licznych kąpielisk termalnych, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów z całego świata. W 1934 roku Budapeszt uzyskał status miasta uzdrowiskowego. Na jego terenie znajdują się liczne gorące źródła, które wyrzucają dziennie ok. 70 milionów litrów wody o temperaturze do niemal 80 stopni Celsjusza. To one zasilają kilkadziesiąt budapesztańskich kąpielisk. Spośród nich termy Széchenyiego wyróżniają się jako jedne z największych i najpopularniejszych.

Zbudowane na początku XX wieku w stylu neobarokowym, termy te dysponują 15 basenami wewnętrznymi oraz trzema wielkimi basenami zewnętrznymi, w tym słynnym basenem na wolnym powietrzu, który przyciąga zwiedzających o każdej porze roku. Woda w termach, bogata w minerały, jest ceniona za swoje właściwości lecznicze, przynosząc ulgę w różnorodnych dolegliwościach.

Wizyta w stolicy Węgier jest świetną okazją do przejażdżki najstarszą linią metra kontynentalnej Europy. Żółta linia M1, zwana także Millennium Underground Railway, jest również trzecią najstarszą linią metra na świecie. Pierwsze miejsce w tym zestawieniu należy do metra w Chicago. Ta w Budapeszcie została wybudowana metodą odkrywkową i uruchomiona w 1896 roku, w celu upamiętnienia tysiąclecia istnienia państwa węgierskiego.

Budowa linii metra miała za zadanie usprawnić transport cesarzowi Franciszkowi Józefowi, który początkowo był sceptycznie nastawiony do podziemnych tuneli. Cesarza przekonała jednak wizja możliwości szybkiego dotarcia do swoich ulubionych term Széchenyiego. Dziś linia M1 stanowi atrakcyjny punkt na mapie miasta, który dzięki urokliwym wagonom i klasycznemu wystrojowi stacji pozwala przenieść się turystom w czasy austriacko-węgierskiej świetności.

Budapeszt, oferujący bogactwo atrakcji, to miejsce, które każdy powinien odwiedzić przynajmniej raz w życiu. Aby w pełni doświadczyć unikalnego ducha Budapesztu i zwiedzić jego kluczowe punkty, zaleca się poświęcić na pobyt co najmniej trzy dni. Taki czas pozwoli na spokojne odkrywanie miasta, bez pośpiechu i z możliwością zagłębienia się w jego niepowtarzalną atmosferę. Podczas wizyty w Budapeszcie nie można pominąć spróbowania tradycyjnych węgierskich potraw, które są esencją lokalnej kuchni. Kuchnia Węgrów słynie z aromatycznych gulaszy, faszerowanych papryk, langoszy z rozmaitymi dodatkami oraz węgierskiego wina Tokaj.