Nazwano na jego cześć dwie planetoidy. Ludwik Zamenhof, wielki ideowiec i wizjoner, to twórca najpopularniejszego uniwersalnego języka na świecie – esperanto. Na jego cześć 15 grudnia obchodzimy Dzień Zamenhofa. To doskonała okazja, by przypomnieć dziedzictwo słynnego „Dr. Esperanto”.
Rewolucyjny pomysł powstania języka esperanto zrodził się w głowie młodego Ludwika Zamenhofa pod wpływem obserwacji. Wychowując się w wieloetnicznym środowisku Białegostoku, niejednokrotnie był świadkiem sporów i nieporozumień między mieszkańcami. Opisał je szczegółowo w swojej pierwszej książce pt. „Wieża Babel, czyli tragedia białostocka w pięciu aktach”, gdy miał zaledwie 10 lat. Już wtedy wierzył, że sposobem na złagodzenie konfliktów będzie wprowadzenie dla wszystkich jednego, wspólnego języka – łatwego, intuicyjnego, neutralnego. Miał nim być właśnie „esperanto”.
Zburzyć mury
Esperanto w języku Zamenhofa oznacza „osobę, która ma nadzieję”. Trudno oprzeć się wrażeniu, że w tej nazwie zawarty został sens całej idei, bowiem esperanto miało właśnie ziścić nadzieję polskiego lekarza na porozumienie między ludźmi. Zdecydowane kroki w tym celu podjął szybko, bo już w 1878 r., gdy w wieku 19 lat ukończył projekt języka. Niestety pierwszą wersję zniszczył jego ojciec, który nie pokładał wiary w sukces inicjatywy syna, a kolejne zostały odrzucone przez carską cenzurę.
Przełom nastąpił w 1887 r., gdy Zamenhof, przy pomocy Aleksandra Silbernika, rozesłał po całym świecie egzemplarze swojego podręcznika pt. „Język międzynarodowy. Przedmowa i podręcznik kompletny”. Na książkę zwrócił uwagę słynny publicysta i poliglota, Antoni Grabowski, który postanowił wesprzeć Zamenhofa w rozpowszechnieniu idei języka esperanto. To zapoczątkowało fenomen nowego, uniwersalnego sposobu komunikacji.
Kto używa języka esperanto?
Język esperanto, którym dziś posługuje się nawet 2 miliony osób, w dużej mierze czerpie z języków romańskich i germańskich. Brzmi łagodnie, a dzięki temu, że odnajdujemy w nim zasady z języka angielskiego, francuskiego, niemieckiego i hiszpańskiego, nie jest trudny do nauczenia. Esperanto nigdzie jednak nie zostało językiem urzędowym. Posługują się nim głównie miłośnicy, literaci, ale też rodziny, których członkowie są różnego pochodzenia.
Wiele osób zastanawia się, jak brzmią podstawowe zwroty w języku esperanto. Oto kilka z nich:
„Saluton!” – „Cześć!”
„Bonan Matenon” – „Dzień dobry”
„Dankon” – „Dziękuję”
„Kiel vi fartas?” – „Jak się masz?”
„Bone” – „Dobrze”, „W porządku”
Poezja w języku esperanto
Ciekawostką jest, że wiele polskich wierszy możemy przeczytać w esperanto. To zasługa Juliana Tuwima, który przetłumaczył kilka znanych utworów na ten język, m.in. „W jesiennym słońcu” Leopolda Staffa czy swoje „Kwiaty polskie”.
Sam Ludwik Zamenhof, który zmarł 14 kwietnia 1917 r., doczekał się swojego święta. Każdego roku 15 grudnia, w rocznicę urodzin polskiego lekarza, obchodzony jest Dzień Zamenhofa, który zrzesza użytkowników języka esperanto. Na całym świecie istnieją ulice i place nazwane imieniem uczonego, ma on też swoje miejsce w kosmosie – Zamenhof i esperanto to nazwy dwóch planetoid pomiędzy Jowiszem a Marsem.
